ΣΤΗΝ «ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ»
ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΠΝ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ
ΜΕ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ
- Τα μηνύματα από την εκδήλωση στη ΣΝΔ
Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Θανάσης Δαβάκης, ο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος Δημήτριος – Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ και ο Αντιναύαρχος ε.α. Βελισσάριος Παππάς ενώ κύριος ομιλητής ήταν ο Επίτιμος Αρχηγός Στόλου Αντιναύαρχος ε.α. Γρηγόρης Δεμέστιχας ΠΝ.
Στό σύντομο, όσο και μεστό σε μηνύματα χαιρετισμό του, ο οικοδεσπότης της εκδήλωσης, Αρχηγός ΓΕΝ, Αντιναύαρχος Δημήτριος-Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ, συνέδεσε το «τότε» με το «σήμερα» στην ίδια ενσυναίσθηση καθήκοντος που διέπει με συνέχεια και συνέπεια το ΠΝ και ανταπόκρισης στις υψηλές απαιτήσεις της Αποστολής, μία αναφορά που ερμηνεύεται δυνάμει ως ισχυρή υποθήκη γιά τα νυν στελέχη του ΠΝ.
«Η σημασία του Κινήματος του Ναυτικού δεν περιορίζεται μόνο στο στρατιωτικό του πλαίσιο. Αποτέλεσε καταλύτη για τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας και τη μετάβαση στη δημοκρατία. Αποτελεί ένα θεμέλιο λίθο στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Μας υπενθυμίζει πως η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένες, αλλά κατακτώνται καθημερινά με αγώνες, θυσίες και πίστη σε αρχές που ξεπερνούν προσωπικά συμφέροντα.
Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων εξελίξεων και των απρόβλεπτων προκλήσεων, το ΠΝ παραμένει αξιόπιστο, είναι οξυδερκές, ικανό, και αποφασισμένο να παραμείνει στην "πρώτη γραμμή", προβάλλοντας συνεχώς την αποφασιστικότητά του να συνεισφέρει στη συλλογική προσπάθεια για την προστασία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της εθνικής μας ακεραιότητας.
Αποδίδουμε φόρο τιμής σήμερα σε εκείνους που πρωτοστάτησαν, τους γνωστούς και άγνωστους ήρωες, οι οποίοι αψηφώντας τους κινδύνους που γνώριζαν ότι ελλοχεύουν, και παραμένοντας πιστοί στις αρχές τους, τίμησαν την πατρίδα και άνοιξαν τον δρόμο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας.
Ας διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της προσφοράς τους και ας συνεχίσουμε να εμπνεόμαστε από το παράδειγμά τους. Για μια Ελλάδα ελεύθερη, και βαθιά δημοκρατική.
Σήμερα, μισό αιώνα μετά, το Κίνημα του Ναυτικού παραμένει ζωντανό, ως μια ύψιστη πράξη πατριωτισμού και υπεράσπισης της δημοκρατίας»
Στο ίδιο πλαίσιο της υψηλής θεματολογίας της εκδήλωσης, χαιρετίσθηκε ευρέως από τους παραστάντες η κύρια ομιλία του επίτιμου Αρχηγού Στόλου, Αντιναυάρχου ε.α. Γρηγόρη Δεμέστιχα ΠΝ στην εκδήλωση, τόσο γιά την πληρότητα και την αρτιότητα των σχετικών με το Κίνημα του Ναυτικού, σε μία καταγραφή σπάνιας ιστορικής ευθύνης, όσο και γιά τα υψηλά νοήματα που εξέπεμψε ο ομιλητής, σε διαχρονική προβολή (το πλήρες κείμενο παρατίθεται στη συνέχεια).
Αξίζει ιδιαίτερης προσοχής ο οιονεί επίλογος της «ομιλίας Δεμέστιχα», η οποία αποτελεί corpus της ένδοξης Ιστορίας του ΠΝ:
«Το κίνημα του Ναυτικού ήταν μία ανιδιοτελής κίνηση αξιωματικών που οργανώθηκαν με δική τους πρωτοβουλία, με στόχο την επάνοδο της συνταγματικής ομαλότητας της χώρας.
Πιστεύω ότι ουδείς από τους ενεργά συμμετασχόντες προσέφερε περισσότερα ή ολιγότερα. Το Κίνημα του Ναυτικού ήταν μία κίνηση ενιαία, αυτοτελής που είχε την σιωπηρά συγκατάθεση του συνόλου σχεδόν των μονίμων στελεχών του Π.Ν. αλλά που βασιζόταν συγχρόνως στην συγκατάθεση και των άλλων στελεχών των Ε.Δ. και ιδίως του λαού.
Με εξαίρεση τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο του 1909, είναι το μόνο κίνημα στην σύγχρονη ιστορία της χώρας μας, που οι κινηματίες δεν επεδίωκαν την κατάκτηση της εξουσίας. Αυτό είναι απολύτως σαφές και καταγράφεται στον όρκο (τον λόγο τιμής) που υπογράψαμε.
Πάντως όπως και να το πούμε μένει η πικρία για την προδοσία και την μη εκδήλωσή του. Με το Εάν δεν γράφεται η ιστορία. Όμως εάν είχε εκδηλωθεί και επιτύχει, ασφαλώς η Δημοκρατική Κυβέρνηση που θα προέκυπτε δεν θα προκαλούσε το πραξικόπημα και την καταστροφή της Κύπρου, με αποτέλεσμα τους εκατοντάδες νεκρούς, αγνοούμενους, τραυματισμένους, με πολλές χιλιάδες ξεριζωμένους. Εκεί στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, στην Λευκωσία, είναι ενταφιασμένοι δίπλα-δίπλα Ελλαδίτες και Κυπριώτες που αγωνίσθηκαν και θυσιάσθηκαν για την πατρίδα. Μνήμη και προσκύνημα στην Κυπριακή τραγωδία.
Κάθε χρόνο το ΓΕΝ οργανώνει αυτήν την τελετή. Δεν είναι εορταστική επέτειος, αλλά ημέρα μνήμης για να την θυμούνται οι παλαιότεροι και να διδάσκονται οι νεώτεροι.
Η μεταπολίτευση συνετελέσθη το 1974 και η Δημοκρατία λειτουργεί όπως τότε στην προετοιμασία του Κινήματος προσβλέπαμε ανεξάρτητα των πολιτικών πεποιθήσεων που είχε ο καθένας. Μίας Δημοκρατίας που θα επικρατούσε η ηθική και η αξιοκρατία, που οι Ε.Δ. θα απαλλασσόταν από το στίγμα της δικτατορίας και θα ήσαν αφοσιωμένες στο έργο τους χωρίς παρεμβάσεις και ευνοιοκρατίες ή αδικίες.
Εκτιμούμε ότι ο σημαντικότερος πυλώνας διασφαλίσεως της Εθνικής κυριαρχίας και άλλων Εθνικών συμφερόντων, 51 χρόνια μετά την μεταπολίτευση, παραμένουν οι ΕΔ και αξίζει να τυγχάνουν της δέουσας προσοχής.
Το Κίνημα του Ναυτικού δεν ανήκει μόνο στα πρόσωπα που συμμετείχαν. Αντανακλά τις πεποιθήσεις που είχαν τα στελέχη του Ναυτικού και ωρίμαζε με την δίψα για σωστή, ηθική δημοκρατία που είχαν όλοι οι Έλληνες και μαζί τα στελέχη των Ε.Δ. που το απέδειξαν με την ήρεμη συμμετοχή τους στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, με την βεβαιότητα ότι η Δημοκρατία στην Ελλάδα δεν θα χρεωκοπήσει ποτέ πιά»
Σεραφείμ Χ. Μηχιώτης
Ο χαιρετισμός του Αρχηγού ΓΕΝ
Αξιότιμοι προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι,
Με βαθύ σεβασμό και αίσθημα ιστορικής ευθύνης, σας καλωσορίζω στη σημερινή τελετή μνήμης και εορτασμού του Κινήματος του Ναυτικού.
Το Κίνημα του Ναυτικού αποτελεί γεγονός το οποίο δεν υπήρξε μόνο έκφραση στρατιωτικής πρωτοβουλίας, αλλά κυρίως πράξη εθνικής συνείδησης, πίστης στη δημοκρατία, και αγώνα για την ελευθερία. Αναδείχθηκε δε ως μια από τις πρώτεςοργανωμένες προσπάθειες αντίστασης, κατά της δικτατορίας.
Το 1973, σε μια περίοδο βαθιάς πολιτικής αστάθειας και καταπίεσης, οι Αξιωματικοί και τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού ύψωσαν θαρραλέα τη φωνή της αντίστασης κατά της δικτατορικής εξουσίας. Με αυταπάρνηση και αίσθημα ευθύνης απέναντι στην πατρίδα, αμφισβήτησαν ένα καθεστώς που καταπατούσε τις θεμελιώδεις ελευθερίες και υπονόμευε το δημοκρατικό πολίτευμα.
Αυτοί που συμμετείχαν στο Κίνημα, εμφορούμενοι από δημοκρατικά ιδεώδη, έδειξαν απαράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία και δεν αντιτάχθηκαν μόνο στην καταπίεση ενός καθεστώτος. Αντιστάθηκαν για να υπερασπιστούν το Σύνταγμα, την αξιοπρέπεια των Ενόπλων Δυνάμεων και το αναφαίρετο δικαίωμα του ελληνικού λαού στην ελευθερία.
Με τη στάση τους, έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα, ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι όργανο καταπίεσης, αλλά θεματοφύλακας της εθνικής ανεξαρτησίας και της συνταγματικήςτάξης. Οι αξίες που υπηρετεί το Πολεμικό Ναυτικό και ο ρόλος του στην άμυνα και την ασφάλεια της χώρας, εξακολουθούν να αναγνωρίζονται από την κοινωνία ακόμη και σήμερα.
Το Κίνημα του Ναυτικού επέδειξε επίσης στη διεθνή κοινότητα, ότι η σπίθα της αντίστασης παρέμενε ζωντανή και ότι υπήρχαν άνθρωποι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα για την υπεράσπιση των ιδανικών.
Η σημασία του Κινήματος του Ναυτικού δεν περιορίζεται μόνο στο στρατιωτικό του πλαίσιο. Αποτέλεσε καταλύτη για τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας και τη μετάβαση στη δημοκρατία. Αποτελεί ένα θεμέλιο λίθο στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Μας υπενθυμίζει πως η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένες, αλλά κατακτώνται καθημερινά με αγώνες, θυσίες και πίστη σε αρχέςπου ξεπερνούν προσωπικά συμφέροντα.
Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων εξελίξεων και των απρόβλεπτων προκλήσεων, το ΠΝ παραμένει αξιόπιστο, είναι οξυδερκές, ικανό, και αποφασισμένο να παραμείνει στην «πρώτη γραμμή», προβάλλοντας συνεχώς την αποφασιστικότητά του να συνεισφέρει στη συλλογική προσπάθεια για την προστασία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της εθνικής μας ακεραιότητας.
Αποδίδουμε φόρο τιμής σήμερα σε εκείνους που πρωτοστάτησαν, τους γνωστούς και άγνωστους ήρωες, οι οποίοι αψηφώντας τους κινδύνους που γνώριζαν ότι ελλοχεύουν, και παραμένοντας πιστοί στις αρχές τους, τίμησαν την πατρίδα και άνοιξαν τον δρόμο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας.
Ας διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της προσφοράς τους και ας συνεχίσουμε να εμπνεόμαστε από το παράδειγμά τους. Για μια Ελλάδα ελεύθερη, και βαθιά δημοκρατική.
Σήμερα, μισό αιώνα μετά, το Κίνημα του Ναυτικού παραμένει ζωντανό, ως μια ύψιστη πράξη πατριωτισμού και υπεράσπισης της δημοκρατίας.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Επίτιμο Αρχηγό Στόλου,Αντιναύαρχο Δεμέστιχα, για την αποδοχή της πρόσκλησής μας να αποτελέσει τον κεντρικό ομιλητή της σημερινής εκδήλωσης.
Σας ευχαριστώ
ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΜΑΪΟΥ 1973
Ομιλία Αντιναυάρχου Γρ. Δεμέστιχα Π.Ν
Επιτίμου Αρχηγού Στόλου
Η έννοια της Δημοκρατίας γεννήθηκε στην Ελλάδα και απετέλεσε και αποτελεί τουγιέστερο Πολίτευμα διακυβέρνησης παγκοσμίως. Αυτό το πολίτευμα αναζητούν και σήμερα ταλαιπωρημένοι από ολοκληρωτικά καθεστώτα λαοί. Μειονεκτήματα ασφαλώς υπάρχουν, και ένα βασικό είναι η δυνατότητα προβολής δημαγωγικών ιδεών, με αποτέλεσμα τηνπαραπλάνηση των λαών και δημιουργία προσωρινών αδιεξόδων. Όμως η Δημοκρατία στην εξέλιξη θα βρει λύσεις και θα αυτοδιορθωθεί. Για την Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Πηγάζει από την ελεύθερη βούληση του λαού και λειτουργεί για τον λαό και το εθνικό του συμφέρον. Σε κείμενα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων αναφέρεται ότι η τυραννία είναι συνέπεια του εκφυλισμού της Δημοκρατίας, αλλά η τυραννία σπανίως επούλωσε τις πληγές ενώ συνήθως προσέθεσε και άλλες. Πράγματι και στην νεότερη Ιστορία της χώρας είναι μεγάλος ο αριθμός πραξικοπημάτων διαφόρων αυτοχρησμένων εθνοσωτήρων που συνήθως εμφανιζόταν μετά από Εθνικές καταστροφές.
Το πραξικόπημα της 21 ης Απριλίου ΄67 εκδηλώθηκε όταν η λειτουργία της Δημοκρατίαςείχε μεν ορισμένα προβλήματα αλλά που ασφαλώς ο λαός και μόνον μπορούσε να βρει λύσεις με την ετυμηγορία του.
Έτσι όταν η Δημοκρατία παρουσίασε δυσλειτουργίες, ήταν εύκολο σε μία μικρή οργανωμένη ομάδα στελεχών των Ε.Δ. να καταλάβει την εξουσία.
Η εκδήλωση του πραξικοπήματος της 21 ης Απριλίου ΄67, βρήκε το Ναυτικό (όπως και ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό) ανέτοιμο να αντιδράσει συλλογικά. Ουσιαστική αντίδραση μέσα στο Ναυτικό απετέλεσε, ευθύς εξ αρχής, μόνον η παραίτηση του τότε Αρχηγού ΓΕΝ Αντιναυάρχου Κ. Εγκολφόπουλου. Αν το παράδειγμα του είχαν ακολουθήσει οι ηγεσίες όλων των Κλάδων των Ε.Δ., ίσως το πραξικόπημα να είχε αποτύχει εν τη γεννέσει του.
Από τις πρώτες ημέρες και μετά την αρχική έκπληξη απλώθηκε μέσα στο Π.Ν. η δυσαρέσκεια εναντίον της επιβληθείσας δικτατορίας με αποτέλεσμα να αρχίσουν, άλλοτε δειλά και άλλοτε έκδηλα συζητήσεις εναντίον του καθεστώτος.
Η αναστολή άρθρων του Συντάγματος και η κήρυξη Στρατιωτικού Νόμου είχαν ως επακόλουθο την στέρηση της ελευθερίας. Παραβιάσθηκε κάθε ηθικό και δίκαιο, η χώρα απομονώθηκε από την διεθνή σκηνή, στους οργανισμούς και υπηρεσίες του Κράτους τοποθετήθηκαν τοποτηρητές, η δικαστική εξουσία περιορίσθηκε και η λογοκρισία ήταν καθολική.
Δεν θα αναλύσω τις γενικώτερες δυσάρεστες επιπτώσεις που είχε για την Ελλάδα ηεπιβολή της δικτατορίας. Θα αναφέρω συνοπτικά μόνον αυτά που επέδρασαν άμεσα στοΝαυτικό και τις Ε.Δ.:
-Εκατοντάδες νομιμόφρονα στελέχη των Ε.Δ. απεστρατεύθησαν άμεσα και διαφόρωνβαθμών επίορκοι Αξιωματικοί έγιναν οι ρυθμιστές της λειτουργίας του στρατεύματος (ως προαγωγές, τοποθετήσεις).
-Επεβλήθη περιορισμός των βασικών ελευθεριών των στελεχών όσον αφορά τηνέκφραση ιδεών. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να καταλάβει κανείς τη ψυχοσύνθεση των στελεχών του Π.Ν., αφού μέχρι τότε οι οιασδήποτε μορφής πολιτικές συζητήσεις μεταξύ μας ήταν ελεύθερες και οι κρίσεις πολλές φορές οξείεςμχωρίς να υπάρχουν επιπτώσεις.
-Σύντομα υπήρξε αστυνόμευση πλοίων και υπηρεσιών με επίσημους ή ανεπίσημους καταδότες.
-Οι Ενοπλες Δυνάμεις υποβαθμίσθηκαν στο εξωτερικό και τα στελέχη αντιμετώπιζαν τηνψυχρότητα έως και την αποστροφή των ξένων συναδέλφων τους.
-Επήλθε διάλυση της πειθαρχίας με τον παραγωντισμό ανίκανων κατά το πλείστονστελεχών, ενώ οι αποστρατείες εγένοντο άνευ αξιοκρατικών κριτηρίων.
-Έντονη ήταν η προσπάθεια αλλαγής των παραδόσεων των Κλάδων των Ε.Δ. Π.χ. αλλαγή στολών, αλλαγή της ονομασίας των βαθμών, συγχώνευση βοηθητικών σωμάτων των Κλάδων κατ’ αρχάς που όμως αποτελούσαν σημαντικό μέρος των παραδόσεων των κλάδων και που η κατάργηση ή αλλαγή επιδρά άμεσα στο ηθικό και την υπερηφάνεια των στελεχών. Ευτυχώς οι τότε ηγεσίες κατόρθωσαν να αποτρέψουν ή μάλλον να αναστείλουν ακραίες αλλαγές.
Θα σταθώ σήμερα σε ορισμένα, κατά την γνώμη μου, ιδιαίτερα σημεία των εξελίξεωνμέχρι την προγραμματισμένη εκδήλωση του κινήματος του Ναυτικού για τον Μάιο του ΄73.Από το προσκλητήριο αυτών που συμμετείχαν, λείπουν πολλοί που έφυγαν από την ζωή. Όμως η σημερινή εκδήλωση τους επαναφέρει ανάμεσά μας και τονίζει την ανιδιοτελή προσφορά τους.
Θα αποφύγω να αναφερθώ ονομαστικά σε κάθε έναν από τους συμμετασχόντες, αφούθεωρώ ότι η συμμετοχή του καθενός ήταν σημαντική και ίσης αξίας. Θα κάνω όμως κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις σε στελέχη που είχαν κομβικό ρόλο λόγω κυρίως της θέσεως που κατείχαν.
Η πρώτη αντίδραση του Ναυτικού εκδηλώθηκε στις 13 Δεκεμβρίου ΄67 με το Κίνηματου τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου. Το Πολεμικό Ναυτικό στην συντριπτική του πλειοψηφία ετάχθη υπέρ του Κινήματος γιατί επίστευε στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Κατηγορηματικά αναφέρω ότι τα πληρώματα του μεγάλου αριθμού των πλοίων πουαπέπλευσαν τότε ή των στελεχών που εκδηλώθηκαν υπέρ αυτού του Κινήματος είχαν ένα και μόνο κίνητρο, την απομάκρυνση της Δικτατορίας και μόνον.
Το αποτέλεσμα του αποτυχόντος Κινήματος του ΄67 ήταν ένα κύμα φυλακίσεων,εκτοπίσεων και αποτάξεων με συνέπεια μεταξύ των άλλων την αποδυνάμωση των Ε.Δ. Συγχρόνως η απομάκρυνση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο (που είχε αποσταλεί από την δημοκρατικά εκλεγμένη Κυβέρνηση του 1964) ήταν ένα σημαντικά καταστροφικό γεγονός, που άνοιξε ουσιαστικά την κερκόπορτα για την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το 1974.
Μετά τα παραπάνω γεγονότα ξεκαθάρισε και η θέση των περισσότερων στελεχών του Π.Ν. Μόνον μία μικρή μειοψηφία στελεχών ετάσσετο με την δικτατορία. Ο αριθμός όμως και αυτών των στελεχών εμειώνετο και υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αξιωματικών που αν και αρχικά διέκειντο ευμενώς προς τους δικτάτορες, ευρεθησαν αναμεμιγμένοι ενεργά με το Κίνημα του Ναυτικού το 1973.
Εδώ θα πρέπει να αναφέρω ότι υπήρξαν και μεμονωμένες πράξεις ατόμων και ομάδωνΑξιωματικών και Υπαξιωματικών (και από τους τρεις κλάδους των Ε.Δ.) που για τις ενέργειές τους φυλακίσθηκαν, βασανίστηκαν και αποτάχθηκαν. Ενώ βέβαια στο Κίνημα του Ναυτικού εντάχθηκαν αυθόρμητα – ανιδιοτελώς, εν ενεργεία και αποστρατεία, αξιωματικοί του Σ.Ξ. και της Π.Α.
Σε ότι αφορά την οργάνωση για το κίνημα του Ναυτικού του Μαΐου 1973, δεν θα αναφερθώ σε συσκέψεις, επαφές, συνεννοήσεις και σκέψεις που διετυπώνοντο κατά καιρούς.
Θα σταθώ σε δύο γεγονότα που, κατά την γνώμη μου, συνετέλεσαν αποφασιστικά στην οργάνωσή του:
-Το σχέδιο σύλληψης του Παπαδόπουλου και
-Την σύνταξη του αρχικού σχεδίου για το Κίνημα.
Σχέδιο σύλληψης του Παπαδόπουλου
Το καλοκαίρι του ΄69 γνωστοποιήθηκε ότι στις 20 Αυγούστου θα πραγματοποιείτο μίαάσκηση του συνόλου του Στόλου (ονομασία της ασκήσεως ΘΡΙΑΜΒΟΣ), στην περιοχή του Σαρωνικού και θα επέβαιναν των πλοίων οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος της 21 ης Απριλίου και μέλη της κυβερνήσεως. Με πρωτοβουλία του τότε Πλοιάρχου Σ. Σούλη (Διοικητού Ταχέων Σκαφών) έγιναν διάφορες επαφές προκειμένου να οργανωθεί η σύλληψη των με σκοπό την εν συνεχεία διαπραγμάτευση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Η πρωτοβουλία αυτή έγινε γνωστή σε περιορισμένο αριθμό εν ενεργεία και αποστρατεία αξιωματικών. Η σύλληψη θα γινόταν είτε στο Αντιτορπιλικό από όπου θα παρηκολουθείτο η άσκηση είτε στην Τορπιλάκατο που θα μετέφερε τον Παπαδόπουλο και λοιπά μέλη της Κυβερνήσεως από την Ύδρα στον Πειραιά.
Το σχέδιο δεν πραγματοποιήθηκε καθόσον:
-Στο Αντιτορπιλικό η σύλληψη ήταν αδύνατος διότι επέβησαν πολλά μέλη της ασφαλείας του Παπαδόπουλου, ενώ με διαταγή από το ΓΕΝ είχαν περιορισθεί στο 50% τα καύσιμα των τορπιλακάτων κατά την άσκηση εκείνη, με την δικαιολογία ότι η άσκηση θα γινόταν στον Σαρωνικό και οι τορπιλάκατοι έπρεπε να μην έχουν μεγάλο βάρος για να αναπτύσσουν υψηλή ταχύτητα. Είναι άγνωστο αν αυτή ήταν η πραγματική αιτιολογία ή μάλλον το πρόσχημα για να περιορίζονται οι κινήσεις των τορπιλακάτων όπου το κλίμα ήταν έντονα αντιδικτατορικό.
Σύνταξη αρχικού σχεδίου για το Κίνημα του Ναυτικού
Μετά την άσκηση ΘΡΙΑΜΒΟΣ ο Πλοίαρχος Σούλης ανέθεσε σε μικρό αριθμόαξιωματικών με Πρόεδρο τον τότε Πλωτάρχη Α. Θεοχάρη, την σύνταξη ενός σχεδίου που θα προέβλεπε συντονισμένη κίνηση των πλοίων του Π.Ν., με σκοπό την ανατροπή τουδικτατορικού καθεστώτος. Το σχέδιο που συνετάγη ήταν παρόμοιο με εκείνο που συνετάγη για το κίνημα του Ναυτικού το 1973 (το δεύτερο σχέδιο ήταν λεπτομερέστερο). Η υλοποίησητου σχεδίου έπρεπε να γίνει μέχρι το καλοκαίρι του ΄70, όταν και θα άρχιζαν οι ετήσιες μεταθέσεις, δεδομένου ότι σε αρκετά πλοία οι Κυβερνήτες ή/και οι Ύπαρχοι ήσαν ήδη μυημένοι. Λόγω της στενής παρακολουθήσεως του Πλοιάρχου Σούλη και της εν συνεχεία αποστρατείας του, δεν προχώρησε η υλοποίηση του σχεδίου.
Το Κίνημα του Ναυτικού του Μαΐου ΄73
Η ουσιαστική προετοιμασία για το κίνημα του Ναυτικού άρχισε από το 72 με βασική επιδίωξη την τοποθέτηση μυημένων αξιωματικών σε καίριες θέσεις και ιδίως ως Κυβερνήτες πλοίων. Το δύσκολο αυτό έργο έφερε σε πέρας ο τότε Πλωτάρχης Ι. Σταθόπουλος.
Η ανάγκη υπάρξεως Αρχηγού του Κινήματος και η πολιτική κάλυψη ήσαν θέματα πουαπησχόλησαν επανειλημμένως σε συσκέψεις. Γενική ήταν η αποδοχή του απότακτουΠλοιάρχου Σπύρου Κοναφάου ο οποίος και εδέχθη αμέσως. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ εδέχθη άνευ πολλών συζητήσεων την συμμετοχή του. «Πως θα απεθαρρύναμε ανθρώπους νέους που έπαιζαν τα πάντα, ημείς, που μετά πλήρη σχεδόν ζωήν και σταδιοδρομίαν, δεν επαίζαμε παρά ελάχιστα πράγματα;» (απόσπασμα εκ της απολογίας Ε. Αβέρωφ 10-7-73).
Μετά από κάποιες αναβολές η αρχική ημερομηνία εκδηλώσεως ορίσθηκε η 3 η Απριλίου΄73, καθόσον είχε σχεδιασθεί να πραγματοποιηθεί άσκηση του συνόλου του Στόλου και την οποία θα παρακολουθούσε και ο Αρχηγός ΓΕΝ. Η ημερομηνία είχε κριθεί ιδεώδης καθόσον εκείνη την ημέρα γινόταν η μεταφορά του ΓΕΝ από την πλατεία Κλαυθμώνος στις σημερινές εγκαταστάσεις. Το κίνημα ανεβλήθη λίγες μέρες πριν και τελικώς ως οριστική ημερομηνία απεφασίσθη η νύχτα 22 προς 23 Μαΐου. Επάνω σε αυτή την ημερομηνία έγινε όλη η εργασία ώστε να βρεθούν τα περισσότερα πλοία του Στόλου είτε εν πλω είτε να προβλέπεται νααποπλεύσουν για κάποια προγραμματισμένη αποστολή.
Τα πλοία θα εκινούντο σύμφωνα με το σχέδιο δράσεως που σε γενικές γραμμέςπροέβλεπε τον αποκλεισμό του Πειραιώς, του Αερολιμένα Αθηνών, τον έλεγχο της ν. Σύρου(ως βάση Διοικητικής Μέριμνας) και την δυνατότητα ανεφοδιασμού σε καύσιμα από τις εγκαταστάσεις του Ομίλου Βαρδινογιάννη (που τις είχε προετοιμάσει η μυημένη οικογένειαΒαρδινογιάννη) και τον κατά περίπτωση έλεγχο / αποκλεισμό άλλων περιοχών προκειμένου να ασκηθεί η μεγίστη δυνατή πίεση προς την δικτατορική Κυβέρνηση.
Την 22α Μαΐου ΄73 υπήρξαν σοβαρές ενδείξεις ότι η κίνηση είχε προδοθεί. Οι ενδείξειςήσαν οι ύποπτες κινήσεις ατόμων στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, η πληροφορία ότι ο Ναύσταθμος ήτο κυκλωμένος από μονάδες του στρατού ξηράς και από μία προκήρυξη που ερρίφθη σε οικία μυημένου αξιωματικού.
Μετά τις παραπάνω ενδείξεις απεφασίσθη η αναβολή του κινήματος. Δεν θαπροχωρήσω σε περαιτέρω εξιστόρηση για τις συλλήψεις και όσα επηκολούθησαν στο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Θα επισημάνω μόνο ότι ορισμένα πλοία ήσαν εν πλω. Ουδείς όμως δύναται να εκτιμήσει το ποσοστό επιτυχίας του κινήματος εάν ελαμβάνετο απόφαση να εκδηλωθεί μεμειωμένες δυνάμεις, δηλαδή ουσιαστικά με τον μικρό αριθμό των εν πλω πλοίων. Ίσως αυτό οδηγούσε σε αποτυχία που θα ήταν ασφαλώς χειρότερη από την μη εκδήλωση.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί η μεγάλη συμβολή του Αντιτορπιλικού ΒΕΛΟΣ που ευρίσκετο εν πλω προς Ιταλία, με κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο Νίκο Παππά. Ο κυβερνήτηςμόλις άκουσε από το Ραδιόφωνο του πλοίου για συλλήψεις αξιωματικών έδρασε άμεσα. Το ΒΕΛΟΣ εγκατέλειψε την Νατοϊκή άσκηση στην οποία συμμετείχε και το πλοίο κατέπλευσε στην περιοχή της Ρώμης, όπου ο Κυβερνήτης και 31 ακόμη μέλη του πληρώματος (αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, ναύτες) αποβιβάσθηκαν. Με τις δηλώσεις και ανακοινώσεις που έγιναν και προβλήθηκαν από τα ΜΜΕ έγινε γνωστό ότι η δικτατορία δεν ήλεγχε απόλυτα τις ΕΔ.
Εν τω μεταξύ για αρκετές ημέρες μετά την 23 η Μαΐου στην Ελλάδα συνεχίσθηκαν οι συλλήψεις και οι ανακρίσεις στο απάνθρωπο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Συνελήφθησαν οι περισσότεροι Κυβερνήτες των πλοίων του Στόλου καθώς και μεγάλος αριθμός ικανότατων αξιωματικώνπλοίων, επιτελείων και υπηρεσιών. Μαζί με τους αξιωματικούς του Ναυτικού συνελήφθησαν και οι μυημένοι αξιωματικοί του Σ.Ξ. και της Π.Α. που και αυτοί υπέστησαν βασανισμούς, με πλέον χαρακτηριστικό τον βασανισμό του ηρωικού Ταγματάρχη Σπύρου Μουστακλή που ξεπέρασε κάθε όριο.
Σημαντικά περιστατικά αλληλεγγύης των κινηματιών του Ναυτικού συνέβησαν. Θααναφέρω ένα χαρακτηριστικό περιστατικό. Ο μυημένος Πλωτάρχης Κ. Καταγάς, που φοιτούσε στη Ναυτική Σχολή Πολέμου, μόλις έμαθε τις συλλήψεις και άκουσε από επίσημα χείλη τον χαρακτηρισμό προδότες για τους συλληφθέντες, παρουσιάσθηκε στον Διοικητή του και ζήτησε να ακολουθήσει την τύχη των συλληφθέντων συναδέλφων του με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο ΕΑΤ/ΕΣΑ και να φυλακισθεί.
Μέχρι και σήμερα δεν έχει αποκαλυφθεί πως ακριβώς προδόθηκε το Κίνημα τουΝαυτικού. Σημαντικές πηγές αλλά και η κοινή λογική οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το Κίνημα δεν προδόθηκε μόνο από συγκεκριμένα άτομα, αλλά οι Δικτάτορες έλαβαν διάφορα μηνύματαπροερχόμενα ακόμη και από το εξωτερικό.
Παρ’ όλο ότι το κίνημα του Ναυτικού δεν εκδηλώθηκε, προσέφερε σοβαρό έργο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας για τους εξής λόγους:
-Έγινε γνωστό τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό ότι υπήρχαν πολλά στελέχηστις Ένοπλες Δυνάμεις που ήσαν αντίθετα στο δικτατορικό καθεστώς και επιθυμούσαντην επάνοδο στην ομαλότητα.
-Με βάση το παραπάνω, τονώθηκε το ηθικό διαφόρων αντιδικτατορικών ομάδων πουδιεπίστωσαν ότι δεν ήσαν μόνες αλλά ότι υπήρχε συγκροτημένη κίνηση μέσα στις Ε.Δ.
-Οι δικτάτορες κατάλαβαν ότι δεν ήλεγχαν στον επιθυμητό βαθμό τις Ε.Δ. καιεκδηλώθηκε η τάση να προχωρήσουν σε «εκδημοκρατισμό» στα δικά τους βέβαια πάντα μέτρα.
-Απετέλεσε την μία από τις τέσσερις σοβαρές εκδηλώσεις εναντίον της δικτατορίας. Οι άλλες τρεις ήσαν οι κινήσεις της 13 ης Δεκεμβρίου ΄67, της Νομικής και τουΠολυτεχνείου το 1973. Το Κίνημα του Ναυτικού βέβαια δεν προβλήθηκε μετά την μεταπολίτευση (παρ’ όλο ότι ήταν η πιο ουσιαστική συμβολή στην διαμαρτυρία κατάτης δικτατορίας), διότι δεν υποκινήθηκε από πολιτικά-κομματικά κίνητρα, όπως ίσως άλλες κινήσεις. Αντίθετα η αξία του Κινήματος του Ναυτικού υποβαθμίστηκε ώστε να αναδειχθούν άλλες κινήσεις ως υπερπατριωτικές και σωτήριες.
Το κίνημα του Ναυτικού ήταν μία ανιδιοτελής κίνηση αξιωματικών που οργανώθηκαν με δική τους πρωτοβουλία, με στόχο την επάνοδο της συνταγματικής ομαλότητας της χώρας.
Πιστεύω ότι ουδείς από τους ενεργά συμμετασχόντες προσέφερε περισσότερα ή ολιγότερα. Το Κίνημα του Ναυτικού ήταν μία κίνηση ενιαία, αυτοτελής που είχε την σιωπηρά συγκατάθεση του συνόλου σχεδόν των μονίμων στελεχών του Π.Ν. αλλά που βασιζόταν συγχρόνως στην συγκατάθεση και των άλλων στελεχών των Ε.Δ. και ιδίως του λαού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου