"...Ολες οι πληροφορίες από την Προεδρία της Δημοκρατίας εμφανίζουν τον Πρόεδρο ανυποχώρητο στο να παραβεί τη συνταγματική τάξη και να υπογράψει διάταγμα πριν από τη λήξη της θητείας της σημερινής ηγεσίας του Αρείου Πάγου, δηλαδή πριν από την 30ή Ιουνίου, οπότε και αποχωρούν λόγω συμπληρώσεως του ορίου ηλικίας πρόεδρος και εισαγγελέας. Αλλωστε, τη θεσμική αυτή πρακτική είχε τηρήσει ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος και το 2016, όταν και τότε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είχε αποφασίσει ως νέα εισαγγελέα του Αρείου Πάγου την Ξένη Δημητρίου, πριν από τη λήξη της θητείας της Ευτέρπης Κουτζαμάνη, η οποία παρέμεινε στη θέση της έως τις 30 Ιουνίου και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπέγραψε το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα την 1η Ιουλίου..."

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" (κύριο θέμα+ΤΟ ΘΕΜΑ)

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 30/05/19

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 30/05/19

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΑΝΔΡΟΥ

Αποφασισμένη εμφανίζεται η κυβέρνηση στην επιλογή νέας ηγεσίας στη Δικαιοσύνη, παρά το μπαράζ αντιδράσεων σε πολιτικό, συνταγματικό και νομικό επίπεδο, με τις επικρίσεις να αγγίζουν συνταγματικά θέματα και με την αντιπολίτευση να επικρίνει έντονα ως αντιθεσμική την κυβερνητική επιλογή.

Πληροφορίες από το Μέγαρο Μαξίμου κάνουν λόγο για απόφαση που έχει ήδη ληφθεί, παρά το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο και ο ίδιος ο πρωθυπουργός προκήρυξε εθνικές εκλογές υπό το βάρος της συντριπτικής ήττας που υπέστη το κόμμα του στις πρόσφατες ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές.

Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως το βασικό κυβερνητικό επιχείρημα, έτσι όπως και δημόσια έχει τεθεί από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, έχει να κάνει με την άποψη ότι η κυβέρνηση διατηρεί, παρά την προκήρυξη εθνικών εκλογών, πλήρεις τις αρμοδιότητές της και άρα μπορεί να προχωρήσει και σε επιλογή νέας ηγεσίας, θέμα με συνταγματικές πτυχές που σχετίζεται με την ουσία της λαϊκής νομιμοποίησης. Το υπουργικό συμβούλιο, το οποίο κατά νόμο έχει την αρμοδιότητα να λάβει και την επίμαχη απόφαση ύστερα από εισήγηση του υπουργού Δικαιοσύνης, φέρεται, κατά τις πληροφορίες, να συγκαλείται τις επόμενες ημέρες για να αποφασίσει ποιοι ανώτατοι δικαστικοί θα είναι οι επόμενοι εισαγγελέας και πρόεδρος του Αρείου Πάγου.

Επιπρόσθετο επιχείρημα

Η απόφαση για την επιλογή νέας ηγεσίας, όπως αναφέρουν πληροφορίες, υποστηρίζεται από κυβερνητικά στελέχη, με το επιπρόσθετο επιχείρημα ότι η σχετική διαδικασία επιλογής είχε ξεκινήσει και είχε ολοκληρωθεί προ της εκλογικής αναμέτρησης, ενώ υπάρχουν και επιχειρήματα του τύπου ότι δεν μπορεί να αφεθεί ακέφαλη η Δικαιοσύνη μετά τις 30 του μηνός, που λήγει ουσιαστικά και τυπικά η θητεία της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου Ξένης Δημητρίου και του προέδρου του ανωτάτου δικαστηρίου Βασιλείου Πέππα. Ομως, κατά το παρελθόν, πάντα οι επιλογές για νέα ηγεσία στα ανώτατα δικαστήρια γίνονταν περί τα μέσα Ιουλίου, ενώ επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑ εμφανίστηκαν και ακραίες πρακτικές επιλογής έπειτα από μήνες, όπως συνέβη με την επιλογή του προέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας Νίκου Σακελλαρίου, που ορίστηκε από την κυβέρνηση τον Οκτώβριο, ενώ η θέση της προεδρίας είχε μείνει κενή από τον Ιούνιο του 2015.

Επικύρωση επιλογών

Οι συνταγματικές προβλέψεις, αλλά και οι εκτιμήσεις ειδικών και πολιτικών, κατατείνουν στο συμπέρασμα πως αν οι επιλογές γίνουν, αυτές δεν μπορούν θεσμικά και συνταγματικά να ακυρωθούν. Μετά ταύτα, το βάρος της υλοποίησης της κυβερνητικής απόφασης, αν για οποιονδήποτε λόγο δεν μεταβληθεί και το υπουργικό συμβούλιο προχωρήσει, επαφίεται, κατά το Σύνταγμα, μόνον στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ο ανώτατος πολιτειακός άρχων έχει κατά το Σύνταγμα τη θεσμική υποχρέωση να επικυρώσει τις όποιες επιλογές στην ηγεσία της Δικαιοσύνης με την υπογραφή σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.

Ολες οι πληροφορίες από την Προεδρία της Δημοκρατίας εμφανίζουν τον Πρόεδρο ανυποχώρητο στο να παραβεί τη συνταγματική τάξη και να υπογράψει διάταγμα πριν από τη λήξη της θητείας της σημερινής ηγεσίας του Αρείου Πάγου, δηλαδή πριν από την 30ή Ιουνίου, οπότε και αποχωρούν λόγω συμπληρώσεως του ορίου ηλικίας πρόεδρος και εισαγγελέας.

Αλλωστε, τη θεσμική αυτή πρακτική είχε τηρήσει ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος και το 2016, όταν και τότε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ είχε αποφασίσει ως νέα εισαγγελέα του Αρείου Πάγου την Ξένη Δημητρίου, πριν από τη λήξη της θητείας της Ευτέρπης Κουτζαμάνη, η οποία παρέμεινε στη θέση της έως τις 30 Ιουνίου και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπέγραψε το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα την 1η Ιουλίου.

Τι θα γίνει, όμως, μετά την 1η Ιουλίου ακόμα δεν έχει γίνει γνωστό, καθώς η νομοθεσία τις παραμονές των εθνικών εκλογών είναι απολύτως απαγορευτική, όχι μόνο για τόσο κρίσιμες επιλογές, αλλά ακόμη και για απλές μετακινήσεις δημοσίων υπαλλήλων...

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΤΕΛΛΟΓΛΟΥ

Στην άσκηση ποινικής δίωξης κατά ενός υπαλλήλου του υπουργείου Υγείας και δύο στελεχών της Novartis, με την κατηγορία της απιστίας εις βάρος του Δημοσίου σε βαθμό κακουργήματος με βάση τις διατάξεις του νόμου 1608/50 (ο οποίος ισχύει ακόμα καθώς δεν έχουν ψηφιστεί οι νέοι κώδικες), προχώρησε η εισαγγελέας Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη για την περίπτωση υπερτιμολόγησης φαρμάκου της εταιρείας. Η δίωξη αφορά το σκεύασμα Eucreas, που τιμολογήθηκε την άνοιξη του 2008 από το υπουργείο Ανάπτυξης επί κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. To φάρμακο έχει ευρύτατη χρήση για την αντιμετώπιση του διαβήτη (δραστικές ουσίες: βιλδογλυπτίνη και μετφορμίνη). Στο κομμάτι της ηθικής αυτουργίας, η δίωξη αφορά γνωστό πρώην διευθυντικό στέλεχος της Novartis Hellas και μία υφισταμένη του, η οποία εργαζόταν στο τμήμα πρόσβασης στην αγορά και αποχώρησε από την εταιρεία πριν από 14 μήνες.

To φάρμακο τιμολογήθηκε με 14 ευρώ παραπάνω από ό,τι αρχικά το είχε τιμολογήσει η υπηρεσία –έχει σβηστεί η αρχική τιμή και έχει προστεθεί η νέα– και η τιμολόγηση έχει γίνει με αναφορά σε δύο εθνικές αγορές της Ευρωπαϊκής Ενωσης και όχι σε τρεις. H σχετική νομοθεσία πάντως επέτρεπε μια παρόμοια τιμολόγηση, δηλαδή με αναφορά σε δύο χώρες, αν το σκεύασμα δεν είχε λάβει τιμή σε τρεις. Το αποτέλεσμα της υπερτιμολόγησης, σύμφωνα με τις εισαγγελικές πηγές, ήταν να προκληθεί μεγάλη ζημία εις βάρος του Δημοσίου. H δικογραφία έχει ήδη διαβιβαστεί στον ανακριτή.

Η απαγγελία της κατηγορίας έγινε μία ημέρα πριν από τη σημερινή εμφάνιση του βουλευτή του ΚΙΝΑΛ και πρώην υπουργού Ανδρέα Λοβέρδου στην Εισαγγελία Διαφθοράς. Ο κ. Λοβέρδος κατηγορείται ότι πήρε χρήματα από τον τότε αντιπρόεδρο της Novartis, μέσω ενός διαφημιστή, για να πετύχει η εταιρεία την εισαγωγή στο σύστημα τιμολόγησης του φαρμάκου Gilenya τον Aύγουστο του 2011.

Ομως αυτός ο ισχυρισμός δέχεται σοβαρό πλήγμα, λίγες ώρες πριν από την εμφάνιση του κ. Λοβέρδου. Ο κατηγορούμενος διαφημιστής αποκάλυψε στο υπόμνημά του, το οποίο γνωρίζει η «Κ», ότι προσέφερε χρήματα από εκείνα που του έδινε συγκεκριμένο στέλεχος της Novartis προκειμένου να είναι σε θέση να διατηρεί και να διευρύνει τον κύκλο των εργασιών του με τη συγκεκριμένη εταιρεία.

Ο ίδιος παραδέχεται ότι γνώριζε τον κατηγορούμενο, πρώην αντιπρόεδρο της εταιρείας, προσθέτει όμως ότι ουδέποτε συζήτησε παρόμοια θέματα, καθώς για τα ζητήματα «των επιστροφών» είχε συζητήσεις μόνο με το συγκεκριμένο στέλεχος που φέρεται να είναι ένας από τους δύο προστατευόμενους μάρτυρες (σ.σ.: ισχυρισμό που ο τελευταίος διαψεύδει).

Το συγκεκριμένο πρώην στέλεχος της Novartis, που είχε αποχωρήσει από την εταιρεία πριν από τον αντιπρόεδρό της, έχει απειλήσει ότι θα μηνύσει και θα ενάγει τον διαφημιστή. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», και ο πρώην υπουργός Ανδρέας Λοβέρδος προτίθεται να μηνύσει τους δύο προστατευόμενους μάρτυρες που τον επιβαρύνουν, καθώς και δύο από τους επώνυμους, χωρίς να παραδώσει υπόμνημα.

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 30/05/19

ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ Γ. ΞΗΡΟΥ*

1. Μετά τον δεύτερο γύρο των αυτοδιοικητικών εκλογών ο πρωθυπουργός θα επισκεφθεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για να ζητήσει την άμεση προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία. Ετσι, για ακόμη μία φορά, δέκατη κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, πρόωρες εκλογές θα προκηρυχθούν με κυβερνητική πρωτοβουλία. Η διάλυσή της Βουλής, όταν την προκαλεί η κυβέρνηση, είναι αιτιώδης ή αναιτιώδης, ερείδεται, ρητά ή ερμηνευτικά, στο Σύνταγμα και έχει ως δηλωμένο στόχο της την ανανέωση της λαϊκής εντολής.

2. Η εξάρτηση της κυβέρνησης από την τεκμαιρόμενη (δεδηλωμένη) ή την εκφρασμένη εμπιστοσύνη της Βουλής είναι, ταυτόχρονα, βασικός κανόνας του εξελιγμένου κοινοβουλευτικού συστήματος και συστατικό στοιχείο της ομότιτλης θεμελιώδους αρχής. Η λήψη και η διατήρησή της (εμπιστοσύνης) αποτελούν αναγκαίους όρους για την άσκηση κυβερνητικών καθηκόντων. Εξάλλου, η απώλειά της, με μια από τις συνταγματικά καθορισμένες διαδικασίες, επιφέρει ως νομική κύρωση την παραίτηση.

Δεν αποκλείεται, πάντως, ο πρωθυπουργός να παραιτηθεί, ενώ εξακολουθεί να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Εάν διαθέτει μονοκομματική αυτοδυναμία, η πρωτοβουλία του προκαλεί τη λεγόμενη αναιτιώδη διάλυσή της (άρθρα 37 και 38 Συντ.). Με τις πρόωρες εκλογές επιδιώκονται, ιδίως πολιτικά, οφέλη και τη διενέργειά τους αναλαμβάνει εκλογική, οικουμενική ή υπηρεσιακή, κυβέρνηση. Οταν όμως η εμπιστοσύνη υπήρξε αποτέλεσμα συνεργασίας, η παραίτηση αποτρέπει μεν ανακατατάξεις στο εσωτερικό του κυβερνητικού συνασπισμού, αλλά ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων επιβάλλει, κατ’ αρχάς, την αναζήτηση νέου βιώσιμου σχήματος. Συνεπώς, οι εκλογές δεν αποτελούν συνταγματικά τη μοναδική αλλά την έσχατη μεταξύ περισσοτέρων επιλογή.

3. Η αιτιώδης διάλυση της Βουλής ρυθμίζεται στην παρ. 2 του άρθρου 41 Συντ. Με την πρότασή της η κυβέρνηση αποβλέπει στην ανανέωση της λαϊκής εντολής, προκειμένου να αντιμετωπιστεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας. Τέτοια θεωρούνται, προνομιακά, τα θέματα εξωτερικής, ευρωπαϊκής ή διεθνούς, πολιτικής. Μπορεί, επίσης, να είναι κατ’ εξαίρεση εκείνα της εσωτερικής πολιτικής, αρκεί να απασχολούν, εντόνως, τους πολίτες.

Εάν η προτείνουσα κυβέρνηση έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ενεργεί στο πλαίσιο δέσμιας αρμοδιότητας. Δηλαδή, υποχρεούται να αποδεχθεί την πρόταση και, άνευ ετέρου, να διαλύσει τη Βουλή. Η ευθύνη διενέργειας των πρόωρων εκλογών ανατίθεται στη θητεύουσα κυβέρνηση με μοναδική μεταβολή στη σύνθεσή της την αντικατάσταση του υπουργού Εσωτερικών από εξωκοινοβουλευτικό, μη πολιτικό, πρόσωπο ευρύτερης αποδοχής.

4. Οταν ο πρωθυπουργός συναντήσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τις επόμενες ημέρες, η κυβέρνησή του θα συνεχίζει να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Βουλής. Ωστόσο, δεν έχει εξασφαλιστεί ως αποτέλεσμα μονοκομματικής αυτοδυναμίας, καθώς την κυβερνητική πλειοψηφία απαρτίζουν σύσσωμη η κοινοβουλευτική ομάδα του Συνασπισμού της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και ανεξάρτητοι βουλευτές. Η προσφυγή σε πρόωρες εκλογές θα προκύψει με κυβερνητική πρωτοβουλία και για την εκδήλωσή της προσφέρονται, εναλλακτικά, δύο επιλογές.

Η πρωτόγνωρα ευρεία απόσταση από τον νικητή των ευρωπαϊκών εκλογών δεν επιβάλλει συνταγματικά την παραίτηση της κυβέρνησης. Αν και η υποβολή της πιθανολογείται με βεβαιότητα ότι θα καταλήξει σε εκλογές, δεν επιφέρει άμεσα τη διάλυση της Βουλής. Υπό τον υφιστάμενο συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων προηγείται η διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Ακόμη και εάν οι τρεις διαδοχικοί αποδέκτες τους τις αρνηθούν ή δεν εξαντλήσουν την τριήμερη ισχύ τους και, εντέλει, καταστούν ατελέσφορες, την ευθύνη διενέργειας των πρόωρων εκλογών θα αναλάβει οικουμενική ή, το πιθανότερο, υπηρεσιακή εκλογική κυβέρνηση.

Ο πρωθυπουργός αναμένεται, πάντως, να προκρίνει η κυβέρνησή του να διενεργήσει τις πρόωρες εκλογές. Ετσι, θα υποχρεωθεί να συνδέσει το αίτημα διάλυσης της Βουλής για την ανανέωση της λαϊκής εντολής με την αντιμετώπιση εθνικού θέματος εξαιρετικής σημασίας. Στη διανυόμενη πολιτική συγκυρία η αναζήτησή του αποδεικνύεται εξόχως δυσχερής. Θέματα εξωτερικής πολιτικής δεν φαίνεται να υπάρχουν και πάντως δεν διατίθενται, ανεξόδως, προς επίκληση, ενώ τα ελάχιστα εσωτερικής πολιτικής εκτιμάται ότι θα βρεθούν στο επίκεντρο της προεκλογικής αντιπαράθεσης και ως τέτοια είναι αμφίβολο, εάν επιτρέπεται να θεωρηθούν εξαιρετικής σημασίας κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 41 Συντ.

Ανεξαρτήτως του εθνικού θέματος που θα προκριθεί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αδυνατεί συνταγματικά να ελέγξει τη συνδρομή του, οφείλει όμως να εγγυηθεί, έστω και ατύπως, ότι είναι, κατ’ ελάχιστο, εξαιρετικής σημασίας. Εξάλλου, τα κόμματα της αντιπολίτευσης μπορεί να μη συμμετέχουν τυπικά στη διαδικασία της αιτιώδους διάλυσης της Βουλής, η, εν γένει, συμβολή τους στην ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος τους επιβάλλει θεσμικά να μεριμνήσουν για τα στοιχειώδη της (διαδικασίας). Πιθανολογείται, πάντως, ότι οι πολιτικές επιλογές τους, προπάντων δε η προεξοφλημένη επικράτηση στις εθνικές εκλογές του νικητή των ευρωπαϊκών, θα επιτρέψουν ακόμη μία φορά στον σκοπό, την προκήρυξή τους, να αγιάσει τα μέσα για την επίτευξή του.

* Δ.Ν. - Δικηγόρος, Διδάσκων ΕΑΠ.