«Δυστυχώς και σήμερα θα αποδειχθεί ότι είστε πολύ κατώτεροι των περιστάσεων. Όμηροι του παρελθόντος, εγκλωβισμένοι στις αντιφάσεις σας, στο μένος σας απέναντί μου. Υπήρξαν και κόμματα που τοποθετήθηκαν αρνητικά ακόμα και στη δωρεάν διανομή των κατ' οίκον φαρμάκων. Δεν είναι αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, αλλά στην κοινωνία. Όχι σε όλα, ναι στο τίποτα. Αδιόρθωτο ναι στη μιζέρια και στην καθήλωση. Η δική μας απάντηση σε αυτόν τον παραλογισμό όσων επιδιώκουν να εκτρέψουν τη χώρα από την πορεία σιγουριάς και προόδου είναι η συνέχιση του έργου μας και η θετική μας ατζέντα»

Στο βήμα της Ολομέλειας της Βουλής βρέθηκε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη συζήτηση με αντικείμενο την προανακριτική για τα Τέμπη.

Στην ομιλία του εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στα 4 μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης που κατέθεσαν κοινή πρόταση για σύσταση Προανακριτικής και έκανε λόγο για νέο «συνεταιρισμό της τοξικότητας», που συγκροτούν Κωνσταντοπούλου, Βελόπουλος, Κασσελάκης, Νατσιός, υπενθυμίζοντας ότι παλαιότερα η Κωνσταντοπούλου αγκάλιαζε Καμμένο, Βαρουφάκη και Χρυσή Αυγή.

«Δεν θα μπορούσα να μην αντιδράσω σε μια χυδαία απόπειρα τεσσάρων κομμάτων της αντιπολίτευσης να μετατρέψουν ένα συλλογικό δράμα σε μια άθλια πολιτική σκευωρία», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στο πλαίσιο της συζήτησης για την Προανακριτική σχετικά με την υπόθεση των Τεμπών.

Μιλώντας σε ιδιαίτερα υψηλούς τόνους, αναφορικά με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας όπως διατυπώθηκε από ορισμένα κόμματα της αντιπολίτευσης, ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για «μια αθλιότητα εναντίον της παράταξης που επανέφερε τη δημοκρατία στην Ελλάδα, αλλά και ενός εκλεγμένου πρωθυπουργού».

Όπως είπε ο ίδιος από το βήμα της Ολομέλειας της Βουλής έδωσε το «παρών» για να τιμήσει τα θύματα των Τεμπών, αλλά παράλληλα δεν νομιμοποιεί την πρωτοφανή κατηγορία περί εσχάτης προδοσίας. Τόνισε ότι δεν θα καταστήσει συνομιλητή του κανέναν συκοφάντη, και γι' αυτό αποχώρησε μετά την ομιλία του, στην οποία επισημαίνεται ότι ανέλυσε τα όρια μεταξύ πολιτικής και ποινικής ευθύνης.

Παράλληλα, ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι για τους 104 θανάτους στο Μάτι η ΝΔ άσκησε μόνο πολιτική κριτική στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και δεν εργαλειοποίησε, για μικροκομματικά οφέλη, την τραγωδία που συνέβη τότε.

Στο πλαίσιο αυτό, επεσήμανε το αδιέξοδο εκείνων που επιχείρησαν να διαστρέψουν το ανθρώπινο πένθος για τα Τέμπη, σε κομματικό πάθος και μια συλλογική τραγωδία σε μια πολιτική κρίση, τονίζοντας ότι η πρόταση της ΝΔ έχει στόχο να φτάσουν τα πολιτικά πρόσωπα με τον πιο σύντομο δρόμο στον φυσικό τους δικαστή, χωρίς καμία σκιά στη διερεύνηση.

Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη διεθνή συγκυρία, συνδέοντας τις τελευταίες εξελίξεις με το διακύβευμα της σταθερότητας στη χώρα μας, τονίζοντας ότι η αντιπολίτευση είναι για άλλη μια φορά κατώτερη των περιστάσεων.

Το μήνυμα που έστειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Βουλής προς την αντιπολίτευση είναι: «Κλείνει ένας κύκλος και εμείς σας αφήνουμε στο χθες». Γιατί η ΝΔ έχει επιλέξει τη σοβαρότητα έναντι του τυχοδιωκτισμού και η χώρα αλλάζει σελίδα, μακριά από τον διχασμό και την τοξικότητα. Και πάνω στη βάση αυτής της λογικής έθεσε και τα νέα στοιχήματα για το αύριο, με αιχμή τη συνταγματική αναθεώρηση και το άρθρο 86.

Η ομιλία του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή

«Έχουμε μιλήσει πολλές φορές σε αυτή την αίθουσα για την τραγωδία των Τεμπών και έχω αναφερθεί εκτενώς στη δική μου ερμηνεία όχι μόνο για το τι προκάλεσε το περιστατικό αλλά και για το πώς θα κάνουμε τα τρένα μας απολύτως ασφαλή. Δεν θα ήθελα η παρουσία μου να εκληφθεί ως έμμεση νομιμοποίηση μιας διαδικασίας που μου αποδίδει προσωπικά κατηγορίες αδιανόητες. Δεν θα μπορούσα να μην αντιδράσω σε μια χυδαία απόπειρα των τεσσάρων πιο μικρών κομμάτων της αντιπολίτευσης να μετατρέψουν ένα εθνικό δράμα σε απόπειρα πολιτικής σκευωρία, φτάνοντας στο πιο ακραίο, να κατηγορήσουν τον πρωθυπουργό της χώρας για εσχάτη προδοσία. Να συκοφαντήσουν εμένα και τη ΝΔ ως υπονομευτές του πολιτεύματος με στόχο την κατάλυσή τους. Είναι αθλιότητα εναντίον της παράταξης που επανέφερε τη Δημοκρατία στην Ελλάδα», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.

«Αθλιότητα εναντίον ενός εκλεγμένου πρωθυπουργού με συντριπτική εντολή σε τρεις αναμετρήσεις», ανέφερε ο πρωθυπουργός ο οποίος μίλησε για σύμπραξη σε πρωτοβουλία λαϊκισμού. «Δεν συγκρούεται απλά με την αλήθεια και τη λογική αλλά με την ίδια την ηθική. Ο συνεταιρισμός της τοξικότητας της κυρίας Κωνσταντοπούλου με τους κ. Βελόπουλο, Κασσελάκη και Νατσιό. Δεν είναι καινούργιος. Τον ζήσαμε στις κάτω και πάνω πλατείες. Λυπάμαι αλλά δέκα χρόνια μετά κάποιοι νοσταλγούν ακόμα τις κρεμάλες στο Σύνταγμα. Αν η Ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, κάποιοι επιδιώκουν να στήσουν στο Σύνταγμα χορούς και πανηγύρια με το δημοψήφισμα που κινδύνευσε να ρίξει την Ελλάδα στον γκρεμό», συνέχισε.

«Δεν πρόκειται να καταστήσω συνομιλητή μου κανένα συκοφάντη»

Ο πρωθυπουργός είπε ότι η συγκεκριμένη πρόταση είναι εκτροπή του κοινοβουλευτισμού και προσβολή της δημοκρατικής τάξης. «Δεν πρόκειται να καταστήσω συνομιλητή μου κανένα συκοφάντη. Ούτε και θα γίνω συνένοχος σε δραματική υποβάθμιση του πολιτικού διαλόγου. Αν μπαίναμε στη δική σας λογική, ο πολιτικός διάλογος θα κατέληγε σε ζούγκλα, στην οποία θα επικρατεί εκείνος ή εκείνη με το μεγαλύτερο θράσος και τον περισσότερο κυνισμό. Αυτό δεν θα ήταν δημοκρατία, αλλά εφιαλτική καρικατούρα της. Δεν είμαι εδώ για καμία εσχάτη προδοσία, για κανέναν κακούργημα, για καμία άλλη απίθανη επινόηση», υπογράμμισε.

Κάθαρση σε αυτό το δράμα μπορεί να φέρει μόνο η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη

Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι την κάθαρση σε αυτό το δράμα μπορεί να φέρει μόνο η ανεξάρτητη Δικαιοσύνη. «Αποφάσισα να βρεθώ ακόμα μία φορά εδώ για να καταγγείλω μια αντιπολίτευση που επί δύο χρόνια δηλητηριάζει την αλήθεια γύρω από ένα τραγικό δυστύχημα. Έναν στόχο έχετε με αφορμή την τραγωδία των Τεμπών: να πέσει η κυβέρνηση και ο Μητσοτάκης. Προσπάθεια να μετατραπεί το ανθρώπινο πένθος σε πολιτικό πάθος. Ήρθε η πραγματικότητα και διέλυσε τους μύθους. Πού πήγαν τα ξυλόλια και τα λαθρεμπόρια; Πού πήγαν, κύριε Βελόπουλε, τα βαγόνια φαντάσματα, τα όπλα μυστήρια, οι εξαφανισμένοι νεκροί; Σταμάτησε η τυμβωρυχία άσχετων μεταξύ τους περιστατικών. Μέχρι και θανάτους βρήκατε να φορτώσετε στην κυβέρνηση και σε εμένα προσωπικά. Και το μπάζωμα εξαφανίστηκε», συνέχισε.

Ύστατο αδιέξοδο απόπειρας να χτυπηθεί η κυβέρνηση και να οδηγηθεί η χώρα σε αστάθεια

Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι όλοι αντιλαμβάνονται πως η κατηγορία περί εσχάτης προδοσίας που υπέγραψαν 32 βουλευτές δεν είναι παρά το ύστατο αδιέξοδο απόπειρας να χτυπηθεί η κυβέρνηση και να οδηγηθεί η χώρα σε αστάθεια.

«Γίνεται μπούμερανγκ κατά των εμπνευστών της», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος πρόσθεσε πως για τους ίδιους λόγους δεν σχολιάζει την πρόταση του ΠΑΣΟΚ. Επ' αυτού ανέφερε ότι η έρευνα θα πρέπει να αναδείξει την αλήθεια σε κάθε επίπεδο, όχι με όρους λαϊκών δικαστηρίων, αλλά με ψυχραιμία και αμεροληψία, που μόνο η Δικαιοσύνη διαθέτει σε μια σύγχρονη Δημοκρατία.

«Δεν θέλουμε καμία σκιά»

Ο πρωθυπουργός είπε ότι η πρόταση της ΝΔ είναι απολύτως επαρκής. «Δεν θέλουμε καμία σκιά. Και αν συμφωνούμε με τη σύσταση προανακριτικής είναι γιατί είναι ο πιο σύντομος δρόμος να φτάσουν τα πολιτικά πρόσωπα στον φυσικό δικαστή. Έχουν το θάρρος να το ζητήσουν οι ίδιοι. Κλειδί είναι ο διαχωρισμός πολιτικής και της ποινικής ευθύνης. Αν κάθε αστοχία σε οποιονδήποτε τομέα της διοίκησης ενοχοποιεί αυτόματα ποινικά τον πολιτικό προϊστάμενο αναρωτιέμαι», ανέφερε. Ο κ. Μητσοτάκης έφερε ως παράδειγμα τον αυτοκινητόδρομο Πατρών - Πύργου, όπου έχουν χαθεί άδικα πολλές ανθρώπινες ζωές. «Το έργο καρκινοβάτησε και τώρα φτάνει επιτέλους να ολοκληρώνεται. Το ίδιο ισχύει για τον ΒΟΑΚ. Αν σήμερα στην παλιά οδό Πατρών - Πύργου γίνει ένα θανατηφόρο δυστύχημα, σύμφωνα με τη δική σας λογική θα πρέπει να είναι υπεύθυνος ο νυν υπουργός Υποδομών και όλοι οι προκάτοχοί του. Σας φαίνεται λογικό αυτό; Ακριβώς αυτό κάνετε», ανέφερε.

«Στο Μάτι στήσατε σόου»

«Πάμε και σε άλλη τραγωδία. Για πάμε στο Μάτι. Έγκλημα ήταν και στο Μάτι. Δεν κάνω συμψηφισμό. Στο Μάτι ο εισαγγελέας ρητά αναφέρθηκε στην έλλειψη του 112 επισημαίνοντας πως, αν υπήρχε, σίγουρα θα είχαμε γλιτώσει ανθρώπινες ζωές. Η ΝΔ άσκησε πολιτική κριτική. Αυτό κι αν ήταν συγκάλυψη, το σόου που στήσατε με τον κ. Τσίπρα να ρωτάει αν πετάνε τα αεροπλάνα. Δεν ζητήσαμε ποινικές ευθύνες. Αυτή είναι η μεγάλη μας διαφορά. Τότε οι υπουργοί δεν βρήκαν τίποτα λάθος σε ό,τι κάνανε. Πότε στην ιστορία της μεταπολίτευσης έχει γίνει κάτι ανάλογο όπως τώρα από την κυβερνητική πλειοψηφία να παραπέμπει στελέχη της στο δικαστικό συμβούλιο για να βρουν δίκαιη αντιμετώπιση. Αυτή η στάση αρχής και συνέπειας είναι στο πλαίσιο ευρύτερης άποψης της παράταξής μας υπέρ της αλλαγής του νόμου περί ευθύνης υπουργών», πρόσθεσε.

Για τον νόμο περί ευθύνης υπουργών

Ο πρωθυπουργός υπενθύμισε ομιλία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη το 1994 στη Βουλή στην οποία έλεγε ότι ο νόμος περί ευθύνης υπουργών χρησιμοποιείται εις βάρος της πολιτικής ζωής και πως πρέπει οι υπουργοί να δικάζονται όπως οι υπόλοιποι πολίτες.

«Να θυμίσω ότι η ΝΔ είναι αυτή που κατήργησε από το 2019 την περίφημη αποσβεστική προθεσμία. Προσωπικά δε από το 2006 ως απλός βουλευτής έχω καταθέσει αντίστοιχη πρόταση. Και εδώ θα πρέπει να προβληματιστούμε πολύ ενόψει της συνταγματικής αναθεώρησης. Εμείς θα προτείνουμε την αναθεώρηση του άρθρου 86. Αυτό δεν θέλετε κύριοι της αντιπολίτευσης; Εσείς κύριε Παππά 13-0 καταδικασμένος είστε. Πώς να θέλετε λοιπόν να μην αλλάξει το άρθρο; Εσείς καταδικαστήκατε από τη Δικαιοσύνη με βαριά κατηγορία. Συνεπώς, είναι καιρός να γυρίσουμε την πλάτη σε όσους επιμένουν να διχάζουν και να δηλητηριάζουν την κοινωνία», υπογράμμισε.

«Kαι σήμερα θα αποδειχθεί ότι είστε πολύ κατώτεροι των περιστάσεων -Όμηροι του παρελθόντος»

Ο πρωθυπουργός τόνισε στη συνέχεια ότι πρέπει να δούμε τη μεγάλη εικόνα που διαμορφώνεται στον παγκόσμιο χάρτη με το πρόσφατο δεδομένο της σύγκρουσης Ισραήλ - Ιράν, που μπορεί να επιφέρει συνέπειες στην περιοχή μας.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι από τον υπουργό Εξωτερικών όλα τα κόμματα έχουν τακτική ενημέρωση.

«Δυστυχώς και σήμερα θα αποδειχθεί ότι είστε πολύ κατώτεροι των περιστάσεων. Όμηροι του παρελθόντος, εγκλωβισμένοι στις αντιφάσεις σας, στο μένος σας απέναντί μου. Υπήρξαν και κόμματα που τοποθετήθηκαν αρνητικά ακόμα και στη δωρεάν διανομή των κατ' οίκον φαρμάκων. Δεν είναι αντιπολίτευση στην κυβέρνηση, αλλά στην κοινωνία. Όχι σε όλα, ναι στο τίποτα. Αδιόρθωτο ναι στη μιζέρια και στην καθήλωση. Η δική μας απάντηση σε αυτόν τον παραλογισμό όσων επιδιώκουν να εκτρέψουν τη χώρα από την πορεία σιγουριάς και προόδου είναι η συνέχιση του έργου μας και η θετική μας ατζέντα», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης.

Ο πρωθυπουργός έκλεισε την ομιλία του εκτιμώντας ότι η σημερινή συνεδρίαση θα περάσει σύντομα στο χθες μαζί με τα κόμματα που την προκάλεσαν.

Η ΠΡΟΒΟΛΗ ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ: Χρησιμοποιώντας στοιχεία αστυνομικού μυθιστορήματος, όπως και την επιστημονική του κατάρτιση για να φωτίσει τόσο τη γενική πλοκή όσο και τη μαθητεία του κοριτσιού, ο Αλαχιώτης ξέρει πώς να φτιάξει το κατάλληλο σασπένς, όπως και το πώς να βάλει σταδιακά τον αναγνώστη στην ψυχολογία των χαρακτήρων του. Όσο για το οικολογικό του μήνυμα, μένει μακριά από πολιτικές καταγγελίες και ιδεολογικές υπερβολές, τηρώντας πάντοτε το ανθρώπινο μέτρο και αποδεικνύοντας την ευαισθησία του συγγραφέα για την απεικόνιση της καθημερινότητας....

TOY BΑΓΓΕΛΗ ΧATZHΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

«Η ανώνυμη κόρη» είναι ο τίτλος του μυθιστορήματος του Σταμάτη Ν. Αλαχιώτη, καθηγητή Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από την Κασταλία. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα με οικολογική θέση και θέαση, που συνδυάζει την επιστήμη με την περιπετειώδη μυθοπλασία, την κωμωδία και τον έρωτα. Τόπος της δράσης είναι το φανταστικό νησί Παραδείσι, το οποίο απειλείται από τα επιχειρηματικά σχέδια μιας εταιρείας στο Ντουμπάι, που θέλει να αξιοποιήσει ή μάλλον να κακοποιήσει τις παραλίες και τις φυσικές ομορφιές του.

Στα σχέδια της εταιρείας αντιτίθεται ένα τοπικό αγρίμι, ένα κορίτσι μοναδικού κάλλους το οποίο θα πλησιάσει ο γιος του μεσάζοντα που δουλεύει για λογαριασμό του μακρινού επενδυτή με τις χειρότερες των προθέσεων. Ο επίβουλος ξένος θα προσπαθήσει να βιάσει το κορίτσι, πιστεύοντας πως μπορεί να τα βγάλει πέρα με την αθωότητα και με το απροετοίμαστο του χαρακτήρα της για τον κόσμο. Δύο παλαιοί φίλοι, όμως, ο Πρόδρομος και ο Δημητρός, θα αναλάβουν την εκπαίδευση και τη μύησή της στα μυστικά της σύγχρονης πραγματικότητας. Από κοντά κι ένας ιερωμένος, ο παπα-Φώτης, που θα τη γλιτώσει από τα νύχια του βιαστή, καθώς κι ένας μεταδιδακτορικός φοιτητής, ο Ευτύχης, που θα αποτελέσει το αντίπαλο δέος για τον επίδοξο βιαστή.

Ο Αλαχιώτης δημιουργεί έτσι τις προϋποθέσεις για να μπει το κορίτσι στον δρόμο όχι μόνο της ενηλικίωσης, αλλά και της ανεξαρτησίας με την επιδίωξη της αυτοδυναμίας για την προσωπικότητά της. Η μαθητεία δίπλα στον Πρόδρομο, τον Δημητρό, τον παπα-Φώτη και τον Ευτύχη θα εξοπλίσει τη νεαρή ύπαρξη με τις τεχνικές και τις πρακτικές γνώσεις που είναι απαραίτητες για να τεθεί επικεφαλής του οικολογικού αγώνα, βοηθώντας την εκ παραλλήλου να έρθει πιο κοντά και με καλύτερους όρους στον περίγυρό της. Στο μεταξύ, οι καβγάδες και οι κωμικές αντιθέσεις μεταξύ των προστατών της, γραμμένες με πολύ μπρίο και αληθινό κέφι, θα οδηγήσουν όλους τους δρώντες στην ωριμότητα. Το αγαθό κορίτσι θα μετατραπεί σε συγκροτημένη γυναίκα, κάτι σαν τέλειο και ταυτοχρόνως πολύ γήινο ιδανικό, οι δυο φίλοι θα καταλάβουν βαθύτερα τον εαυτό τους και τις δικές τους ανάγκες και αγάπες, ο Ευτύχης θα συνειδητοποιήσει το τι ακριβώς ζητάει από τη ζωή και η ζωή θα αποδειχθεί πλούσια και γενναιόδωρη με όσους μάχονται για τις αξίες της και για τη διατήρησή της στο απαιτούμενο επίπεδο.

Χρησιμοποιώντας στοιχεία αστυνομικού μυθιστορήματος, όπως και την επιστημονική του κατάρτιση για να φωτίσει τόσο τη γενική πλοκή όσο και τη μαθητεία του κοριτσιού, ο Αλαχιώτης ξέρει πώς να φτιάξει το κατάλληλο σασπένς, όπως και το πώς να βάλει σταδιακά τον αναγνώστη στην ψυχολογία των χαρακτήρων του. Όσο για το οικολογικό του μήνυμα, μένει μακριά από πολιτικές καταγγελίες και ιδεολογικές υπερβολές, τηρώντας πάντοτε το ανθρώπινο μέτρο και αποδεικνύοντας την ευαισθησία του συγγραφέα για την απεικόνιση της καθημερινότητας.

Να προσθέσουμε στους χαρακτήρες τον κρυπτοχριστιανό μουσουλμάνο Αλί / Γιωρίκα ο οποίος επιστρέφει στα πατρικά χώματα και στη μυθοπλασία το εγχείρημα της «Μορφωτικής Υπαίθρου», που θα συνενώσει όλες τις ατομικές δυνάμεις του νησιού σε μια συλλογική βούληση συμπόρευσης, αναδεικνύοντας την ανώνυμη κόρη ως πρωταγωνιστική μορφή της.

Τι είναι όμως η ρίζα σε αυτό το βιβλίο; Είναι η σύνδεση με τον τόπο, με τη φύση, με τη μνήμη. Είναι το βαθύ, σχεδόν αταβιστικό ένστικτο ότι κάτι πρέπει να παραμείνει όρθιο, όταν όλα γύρω σου γκρεμίζονται στο όνομα της "ανάπτυξης". Η Ανώνυμη Κόρη δεν σώζει τον κόσμο. Δεν αλλάζει την ιστορία. Αλλά κρατά. Φυλάει. Και αυτή η στάση – η στάση του ανθρώπου που δεν εγκαταλείπει το ουσιώδες – είναι πολιτική πράξη με βαθύτερο νόημα από κάθε φωνασκία. Οι άλλοι ήρωες του βιβλίου – ο Πρόδρομος, ο Δημητρός, ο ερημίτης – δεν είναι φωνές εξουσίας, αλλά φωνές συνείδησης. Φιλόσοφοι της καθημερινότητας. Άνθρωποι που ξέρουν ότι η μεγαλύτερη ευθύνη δεν είναι να πεις κάτι, αλλά να αντέξεις να το υπερασπιστείς....

 

Η Ανώνυμη Ρίζα της Αλλαγής

Ζούμε σε μια εποχή όπου η αλλαγή ταυτίζεται με το θόρυβο. Αν δεν φωνάξεις, αν δεν προβληθείς, αν δεν αφήσεις "ίχνος" στις οθόνες, θεωρείσαι αόρατος. Κι όμως, η ιστορία, η φύση, η λογοτεχνία, μας διδάσκουν κάτι άλλο:

Ο κόσμος δεν αλλάζει με φωνές – αλλά με ρίζες.

Με αυτό δεν αρνούμαστε τη σημασία της δημόσιας στάσης· αλλά υπενθυμίζουμε τη δύναμη της σιωπηλής επιμονής. Εκείνης που δεν εντυπωσιάζει αλλά αντέχει. Που δεν απαιτεί αλλά ενεργεί.

Το βιβλίο Η Ανώνυμη Κόρη του Σταμάτη Ν. Αλαχιώτη δεν είναι απλώς ένα μυθιστόρημα. Είναι μια ηθική αλληγορία. Η ηρωίδα του δεν έχει όνομα. Δεν έχει αναγνώριση. Δεν κρατά πανό. Δεν δίνει συνεντεύξεις.

Κι όμως, στέκεται. Αντιστέκεται. Φυλά έναν τόπο και μια αλήθεια. Όχι ως ακτιβίστρια, αλλά ως φορέας ευθύνης. Όχι με συνθήματα, αλλά με ρίζες.

Τι είναι όμως η ρίζα σε αυτό το βιβλίο;

Είναι η σύνδεση με τον τόπο, με τη φύση, με τη μνήμη. Είναι το βαθύ, σχεδόν αταβιστικό ένστικτο ότι κάτι πρέπει να παραμείνει όρθιο, όταν όλα γύρω σου γκρεμίζονται στο όνομα της "ανάπτυξης".

Η Ανώνυμη Κόρη δεν σώζει τον κόσμο. Δεν αλλάζει την ιστορία. Αλλά κρατά. Φυλάει. Και αυτή η στάση – η στάση του ανθρώπου που δεν εγκαταλείπει το ουσιώδες – είναι πολιτική πράξη με βαθύτερο νόημα από κάθε φωνασκία.

Οι άλλοι ήρωες του βιβλίου – ο Πρόδρομος, ο Δημητρός, ο ερημίτης – δεν είναι φωνές εξουσίας, αλλά φωνές συνείδησης. Φιλόσοφοι της καθημερινότητας. Άνθρωποι που ξέρουν ότι η μεγαλύτερη ευθύνη δεν είναι να πεις κάτι, αλλά να αντέξεις να το υπερασπιστείς.

Και η γλώσσα του συγγραφέα; Δεν θέλει να σε καθοδηγήσει, δεν θέλει να σε πείσει. Σε καλεί! Σε προκαλεί να στοχαστείς! Δεν χτίζει ήρωες – αλλά φωτίζει το ηρωικό στοιχείο του ταπεινού. Αυτή είναι και η πιο ουσιαστική μορφή ποιοτικής παιδείας.

Η εποχή μας δεν χρειάζεται περισσότερες φωνές. Έχει πολλές – και μάλιστα δυνατές.

Αυτό που της λείπει είναι ρίζες: άνθρωποι που, χωρίς να φωνάζουν, επιλέγουν να μην προδώσουν. Που επιμένουν στην αλήθεια χωρίς χειροκροτήματα. Που είναι παρόντες όταν οι άλλοι φεύγουν.

Η Ανώνυμη Κόρη μάς δείχνει ότι δεν χρειάζεται να είσαι γνωστός για να είσαι σημαντικός. Δεν χρειάζεται να φανείς για να έχεις επίδραση. Και ίσως, τελικά, η πιο ριζική μορφή αλλαγής να ξεκινά μέσα μας – ήσυχα, αλλά αμετάκλητα.

Κως
1/6/2025


Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κασταλία.

Από το οποσθόφυλλο του βιβλίου:

Μα, γιατί τη φώναζαν κόρη; Δεν έχει όνομα; Και γιατί να έχει, αφού άλλαζε να γινόταν κοινωνικό παράδειγμα, από παρακατιανή που γεννήθηκε;
Απομονωμένη στον μικρό της τόπο, βυθισμένη στον μικρόκοσμό της, σταμπαρίστηκε κοινωνικά αποδιοπομπαία. Αλλά, αν και καταδικασμένη στην ανυπαρξία, θα έβρισκε, λέει, τρόπο να αντάλλαζε τη δυστυχία με την ευτυχία!
Πανέμορφη, ξύπνια, ηθική -ήταν τυχαία; Όχι, αφού έσπασε το στενό κουκούλι της, να πετά λεύτερη! Με ψαγμένη σωφροσύνη αξιοποίησε κι όσους καλοσυνάτους βρέθηκαν στο διάβα της, για να μεταμορφωθεί σε σημαντική!
Πάλεψε με ψευδαισθήσεις και πραγματικότητες, δεν έχανε το ζάλο της, ακόμα κι αν ήταν να έκανε φόνο για την ανέγγιχτη γυναικεία της αξιοπρέπεια, ή να τη θυσίαζε να σωζόταν ο παραδεισένιος της τόπος - σπάνιο οικολογικό ενδιαίτημα, στόχος της αδηφάγας παγκοσμιοποίησης;
Έκανε το σωστό...
Πάλεψε σκληρά με τα φτερά της αξιοσύνης της, δίχως να τα κάψει· έγινε ο τρόμος των αδιάφορων στην παραποντιά των επωνύμων· η ελπίδα κάθε “ανώνυμου”, αλλά γινατεμένου ενάντια στις λογής, λογής αδικίες κι αηδίες.
Η ανθρώπινη και κοινωνική συνθήκη είναι για να τηρείται, μάθαινε· είναι και να καταστρατηγείται για την υπαρξιακή της δικαίωση, πίστευε…

Οι εταίροι πρέπει να αποφασίσουν ποια Ευρώπη θέλουν. Δεν νοείται Ευρώπη χωρίς αρχές, αξίες και σεβασμό των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου. Όπως δεν νοείται επίσης να μετέχουν αδιάκριτα στο εγχείρημα επανεξοπλισμού της Ευρώπης χώρες που απειλούν κράτη-μέλη της Ε.Ε. ή που δεν αναγνωρίζουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και δεν μπορεί να υπάρχει η απαίτηση, προς χάριν κυρίως “οικονομικών συμφερόντων”, να μετατραπούν κάποιες χώρες σε “Ιφιγένειες” του δυτικού αξιακού πολιτισμού. Είναι προφανές ότι ουδεμία “αποστασιοποίηση” υπάρχει από τη θέση της κυβέρνησης. Και είναι απολύτως σαφές σε ποιον απευθύνονται όσα ανέφερα κατά την ομιλία μου στον Μυστρά.

Συνέντευξη ΥΕΘΑ 

Νίκου Δένδια 

στην εφημερίδα «Ναυτεμπορική»  στον Διευθυντή του naftemporiki.gr Μιχάλη Ψύλο

M. ΨΥΛΟΣ: Κύριε υπουργέ, σας ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξή σας στη «Ν». Θα πρέπει να πω ότι έκανε μεγάλη αίσθηση ο χαρακτηρισμός σας για το πρόγραμμα SAFE της Ε.Ε. ως «κερκόπορτα» «για συμφωνία με την Τουρκία χωρίς ομοφωνία». Πολλοί το εξέλαβαν μάλιστα και ως «αποστασιοποίηση» από την επίσημη κυβερνητική γραμμή.

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Θα επαναλάβω αυτό που αναφέρω συνεχώς. Οι εταίροι πρέπει να αποφασίσουν ποια Ευρώπη θέλουν. Δεν νοείται Ευρώπη χωρίς αρχές, αξίες και σεβασμό των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου. Όπως δεν νοείται επίσης να μετέχουν αδιάκριτα στο εγχείρημα επανεξοπλισμού της Ευρώπης χώρες που απειλούν κράτη-μέλη της Ε.Ε. ή που δεν αναγνωρίζουν μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και δεν μπορεί να υπάρχει η απαίτηση, προς χάριν κυρίως “οικονομικών συμφερόντων”, να μετατραπούν κάποιες χώρες σε “Ιφιγένειες” του δυτικού αξιακού πολιτισμού. Είναι προφανές ότι ουδεμία “αποστασιοποίηση” υπάρχει από τη θέση της κυβέρνησης. Και είναι απολύτως σαφές σε ποιον απευθύνονται όσα ανέφερα κατά την ομιλία μου στον Μυστρά.

Επί λέξει δήλωσα ότι θα πρότεινα να ονομασθεί «Κανονισμός της Κερκόπορτας” ο Κανονισμός SAFE, εφόσον επιχειρηθεί από ορισμένους εταίρους να εφαρμοστεί με τεχνάσματα, ώστε να μην απαιτείται ομοφωνία των μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη συμφωνία με τρίτες Εξάλλου, χώρες. τη σημασία της ομοφωνίας είχε υπογραμμίσει και ο πρωθυπουργός σε πρόσφατες δηλώσεις του, λέγοντάς ότι “για να μπορέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση να συνάψει οποιαδήποτε συμφωνία με τρίτο κράτος-μέλος, υποψήφιο εν απαιτείται η σύμφωνη γνώμη όλων των κρατών μελών, ομοφωνία δηλαδή”. Επικαλέστηκα άλλωστε την αναφορά του κ. Μητσοτάκη στο ζήτημα του casus belli.

M. ΨΥΛΟΣ:Πιστεύετε ότι μπορούμε να πείσουμε τους εταίρους μας στην Ε.Ε. και να τους εξηγήσουμε για ποιο λόγο αυτό το πράγμα είναι λάθος; Όταν μάλιστα η Τουρκία εκμεταλλεύεται αυτά τα σχέδια επανεξοπλισμού της Ε.Ε., αλλά και την καλή ατμόσφαιρα που υπάρχει στα ελληνοτουρκικά, προκειμένου να προωθήσει τις θέσεις της στην Ευρωπαϊκή Ένωση;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Ψύλο, η Ευρωπαϊκή Ένωση, ειδικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχει καταστήσει σαφή την πρόθεσή της να αναπτύξει στρατηγική αυτονομία και να στηρίξει την εγχώρια αμυντική βιομηχανία των κρατών-μελών της. Η χώρα μας είχε υπογραμμίσει ήδη την ανάγκη δημιουργίας αμυντικού βραχίονα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μετά και τις τελευταίες εξελίξεις πέραν του Ατλαντικού, καθίσταται ακόμη πιο επιτακτική η ανάγκη να δημιουργήσουμε μια σύγχρονη και καινοτόμο ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.

Όμως η συστηματική προσφυγή σε εξοπλισμούς από τρίτες χώρες έρχεται σε αντίθεση με αυτή την κατεύθυνση. Ιδίως μάλιστα όταν πρόκειται για εξοπλισμούς από χώρες που πέραν του ότι δεν συμμετέχουν στην Ε.Ε., δεν ενστερνίζονται τις ίδιες αξίες και αρχές όπως προανέφερα, απαντώντας στην προηγούμενη ερώτησή σας. Εκτός από τον κίνδυνο “αυτοϋπονόμευσης” του αξιακού πλαισίου της, η Ευρωπαϊκή Ένωση διατρέχει τον κίνδυνο σε αυτήν την περίπτωση να βρεθεί αντιμέτωπη με πολιτική ή στρατηγική πίεση και ουσιαστικά εξάρτηση από αυτήν την τρίτη χώρα.

Η Ελλάδα καλείται συνεπώς να κινηθεί όπου δει, με στρατηγική σαφήνεια. Και να αναδείξει ως υπεύθυνος εταίρος τους βαθύτερους κινδύνους και τις συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής όχι μόνον για την ίδια, αλλά και για το σύνολο του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Και σας πληροφορώ ότι σε επίπεδο υπουργών Άμυνας δεν μιλάμε εις ώτα μη ακουόντων, όσον αφορά τουλάχιστον αρκετούς από αυτούς. Η τελική πολιτική επιλογή βεβαίως ανήκει στις κυβερνήσεις τους. Όσον αφορά την “καλή ατμόσφαιρα”, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι το εν λόγω αφήγημα, που ενδεχομένως χρησιμοποιεί η Τουρκία, δεν μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστο. Ελπίζω ότι και οι εταίροι δεν το αντιλαμβάνονται ως τέτοιο, ειδικά όταν, μεταξύ άλλων, τελεί σε ισχύ η απειλή πολέμου κατά της Ελλάδας υφίσταται το τουρκολυβικό μνημόνιο, διατηρείται μια αρνητική στάση για την επίλυση του Κυπριακού και ευθέως αντίθετη με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και προβάλλεται μια ολοένα και διευρυνόμενη ατζέντα διεκδικήσεων, βασισμένη στο αναθεωρητικό δόγμα της “γαλάζιας πατρίδας”.

Τα δε περί ηρεμίας επί του πεδίου, μετά την αντίδραση στο ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου, δεν μπορούν να τα ισχυρίζονται οι Τούρκοι.

M. ΨΥΛΟΣ:Πιστεύετε ότι έχουμε μείνει πίσω σε σχέση με την Τουρκία στον τομέα της Έρευνας & Ανάπτυξης μη επανδρωμένων συστημάτων;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Δεν θα ωραιοποιήσω την εικόνα. Η αλήθεια είναι ότι στον τομέα των μη επανδρωμένων συστημάτων η χώρα μας υπήρξε για σειρά ετών θεατής της διεθνούς εξέλιξης. Ενώ άλλες χώρες εντόπισαν εγκαίρως ότι μετασχηματίζεται πλήρως το πεδίο της μάχης από τα UAVs και τα αυτόνομα συστήματα και επένδυσαν σε προγράμματα τεχνολογικής αυτάρκειας, η Ελλάδα παρέμεινε εγκλωβισμένη σε ένα παρωχημένο μοντέλο διεξαγωγής των πολεμικών συγκρούσεων, σε αποσπασματικές δράσεις και γραφειοκρατική αδράνεια.

Χαρακτηριστικό είναι ότι πηγαίνοντας να παρακολουθήσω μεγάλη άσκηση στη Θράκη διαπίστωσα έκπληκτος ότι το σενάριό της περιελάμβανε ένα και μόνο drone των επιτιθεμένων, και αυτό αναγνωριστικό! Ευτυχώς δεν πρόκειται για ανεπίστρεπτη υστέρηση.

Έχουμε κάνει ήδη σημαντικά βήματα για να την καλύψουμε με ταχύτητα, στρατηγική προσήλωση και θεσμική σοβαρότητα. Ο ρόλος του Ελληνικού Κέντρου Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ), η δημιουργία του οποίου στοχεύει στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ αμυντικών αναγκών και ερευνητικής-βιομηχανικής ικανότητας, είναι και σε αυτή την περίπτωση σημαντικός.

Από τα 10, προγράμματα που έχουν ήδη προκηρυχθεί, τέσσερα επικεντρώνονται αποκλειστικά στην ανάπτυξη μη επανδρωμένων συστημάτων-τόσο εναέριων όσο και επίγειων- με δυνατότητες αναγνώρισης, ηλεκτρονικής παρεμβολής, επιτήρησης και στοχοποίησης. Πρόκειται για τεχνολογίες διττής χρήσης με δυνητική εφαρμογή τόσο στον τακτικό πόλεμο όσο και σε αποστολές έρευνας-διάσωσης, προστασίας του περιβάλλοντος, ανθρωπιστικής υποστήριξης ή φύλαξης κρίσιμων υποδομών.

Παράλληλα υλοποιούνται δράσεις που αφορούν την εκπαίδευση στην αντιμετώπιση UAVS. Αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων θα συμμετέχουν σε προγράμματα εκπαίδευσης στο Fort Sill της Οκλαχόμα, στο πλαίσιο του Joint Counter- small Unmanned Aircraft Systems University, αποκτώντας εξειδικευμένες γνώσεις, στα πρότυπα της οποίας σχεδιάζεται η δημιουργία αντίστοιχου κέντρου εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Τέλος σενάρια αντιμετώπισης μη επανδρωμένων συστημάτων ενσωματώνονται σε όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες των Ενόπλων Δυνάμεων, ενισχύοντας την επιχειρησιακή ετοιμότητα και την προσαρμοστικότητα των μονάδων μας σε σύγχρονες απειλές. Στο πλαίσιο των αλλαγών που σχεδιάζονται στη θητεία, όλοι οι στρατεύσιμοι θα γνωρίζουν να χειρίζονται συστήματα drone και αντι-drone. Μπορούμε σταδιακά να καλύψουμε το χάσμα στην ποσότητα και να αποκτήσουμε ποιοτικό πλεονέκτημα. Διαθέτουμε εξαιρετικά καταρτισμένο επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό, υψηλής στάθμης ερευνητικά κέντρα στα Πανεπιστήμια και μία αναδυόμενη τεχνολογική επιχειρηματικότητα. Θέλουμε και μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτό το οικοσύστημα για να παραγάγουμε εντός της χώρας τεχνολογίες που θα ενισχύσουν τη στρατηγική μας αυτονομία.

M. ΨΥΛΟΣ: Κύριε υπουργέ, προωθείτε με την «Ατζέντα 2030» την αναμόρφωση των Ενόπλων Δυνάμεων και σε επίπεδο οργάνωσης και σε επίπεδο εξοπλισμών. Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα; Και κατά πόσο συνδέεται με το ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ReArm Europe ή Readiness 2030 για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης, έναντι κυρίως της Ρωσίας;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Να μου επιτρέψετε, κύριε Ψύλο να σας πω χαριτολογώντας ότι όσον αφορά το 2030 προηγηθήκαμε! Είχαμε θέσει ήδη το συγκεκριμένο χρονικό ορόσημο. Από την πλευρά μας, η “Ατζέντα 2030″ δεν είναι απλώς ένα στρατηγικό κείμενο προθέσεων, ούτε μια συγκυριακή πολιτική εξαγγελία. Συνιστά μια συνεκτική, θεσμικά θεμελιωμένη και μακροπρόθεσμη αμυντική μεταρρύθμιση, η οποία αντανακλά την απόφαση της Ελληνικής Δημοκρατίας να συγκροτήσει τις ισχυρότερες και τεχνολογικά πιο σύγχρονες Ένοπλες Δυνάμεις.

Δεν πρόκειται για άθροισμα εξοπλιστικών προμηθειών. Αφορά μια συνολική προσέγγιση για τον επαναπροσδιορισμό του επιχειρησιακού μας δόγματος, τη διοικητική ανασυγκρότηση των Κλάδων και την ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στον σχεδιασμό μας. Επίσης, η εφαρμογή της “Ατζέντας 2030” δεν είναι άτυπη ή αυθαίρετη. Βασίζεται σε μετρήσιμα στοιχεία και σε στόχους οι οποίοι έχουν τεθεί από την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία. Στόχους που αφορούν την πρόοδο σε τομείς όπως η επιχειρησιακή διαλειτουργικότητα η ψηφιακή επίγνωση κατάστασης (situational awareness), η ενεργοποίηση της αμυντικής καινοτομίας και η εγχώρια συμμετοχή στα εξοπλιστικά.

Την υλοποίησή τους εποπτεύουν τα Γενικά Επιτελεία και οι Διευθύνσεις τους, στη βάση συγκεκριμένων χρονικών κύκλων και με ενδιάμεσες αξιολογήσεις ανά προτεραιότητα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της δεκαετίας, η πρόοδος της “Ατζέντας” θα αποτυπώνεται σε θεσμικό επίπεδο, μέσω της κοινοβουλευτικής λογοδοσίας. Εμβληματικά μέσα για την ενίσχυση της αποτρεπτικής ικανότητας της πατρίδας μας αποτελούν η “Ασπίδα του Αχιλλέα” (μία ολιστική προσέγγιση αποτελεσματικής αντιμετώπισης εχθρικών εναέριων θαλάσσιων και υποθαλάσσιων απειλών με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης), η επιχειρησιακή ενσωμάτωση των μαχητικών F-35, η πλήρης επιχειρησιακή αξιοποίηση των φρεγατών FDI, η εφαρμογή δικτυοκεντρικών δομών Command &Control, η ενίσχυση των δυνατοτήτων μας στον τομέα της κυβερνοασφάλειας και η υλοποίηση της νέας Δομής Δυνάμεων.

Η “Ατζέντα 2030” δεν αναπτύσσεται ερήμην του ευρωπαϊκού πλαισίου. Ευθυγραμμίζεται πλήρως με την πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Readiness 2030, τη μετεξέλιξη του αρχικού σχεδίου ReArm Europe, που ανακοινώθηκε τον Μάρτιο του 2025. Συνοψίζοντας, η “Ατζέντα 2030” δεν είναι ένας διοικητικός φάκελος που μένει σε συρτάρια. Εϊναι η υλοποίηση μιας νέας αντίληψης, μέσω της οποίας η Ελλάδα μπορεί να καταστεί πυλώνας ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ευρύτερης περιοχής.

M. ΨΥΛΟΣ: Μπορεί όντως η εγχώρια αμυντική βιομηχανία να συνεισφέρει στο να μεγαλώσει το ΑΕΠ; Ή θα συνεχίσουμε να ψωνίζουμε όπλα από το «παγκόσμιο αμυντικό σούπερ μάρκετ»;

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Η χώρα μας, για δεκαετίες, είχε υιοθετήσει ένα αμυντικό μοντέλο βασισμένο στην εισαγωγή ολοκληρωμένων συστημάτων και τελικών προϊόντων, χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερη μέριμνα για την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγικής βάσης ή για την τεχνολογική ενσωμάτωση. Το αποτέλεσμα ήταν διπλά αρνητικό: Υψηλό δημοσιονομικό κόστος χωρίς πολλαπλασιαστικά οφέλη και, ταυτόχρονα, στρατηγική εξάρτηση από τρίτους, ακόμα και για στοιχειώδη συντήρηση. Αυτή η λογική δεν μπορεί να συνεχιστεί. Δεν ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του 21ου αιώνα.

Επομένως, η απάντηση στο ερώτημα είναι ξεκάθαρη: Ναι, η εγχώρια αμυντική βιομηχανία μπορεί και πρέπει να συμβάλει ουσιαστικά στην οικονομική ανάπτυξη, την αύξηση του ΑΕΠ και τη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εξωτερικών πληρωμών, το οποίο είναι καίριας σημασίας για να μη βιώσει εκ νέου η χώρα μας οικονομική κρίση. Αναλογιστείτε το εξής: Η Ελλάδα δαπανά σταθερά άνω του 3%του ΑΕΠ της για αμυντικές ανάγκες – το υψηλότερο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση και από τα υψηλότερα στο ΝΑΤΟ. Από αυτές τις δαπάνες, μέχρι πρότινος, μόλις το 0,7% αφορούσε προϊόντα, υπηρεσίες ή τεχνολογίες εγχώριας.

Η “Ατζέντα 2030” προβλέπει-και εφαρμόζει ήδη την ανατροπή αυτής της δυσαναλογίας. Ο στόχος μας είναι η συμμετοχή της ελληνικής βιομηχανίας να φτάσει το 25% μεσοσταθμικά στην αλυσίδα αξίας των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Ήδη, όπως είχα τη χαρά και την τιμή να ανακοινώσω πριν από λίγες μέρες, κατά την καθέλκυση της φρεγάτας “Φορμίων” στη Γαλλία, έχουμε εξασφαλίσει έγγραφη διαβεβαίωση της Naval για τη συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στην τέταρτη φρεγάτα FDI με το παραπάνω ποσοστό. Αυτό σημαίνει όχι μόνο δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, αλλά και σημαντική αύξηση των εξαγωγών, επιστροφή του επιστημονικού δυναμικού που εγκατέλειψε τη χώρα (brain regain) και συγκρότηση ενός βιώσιμου παραγωγικού οικο συστήματος.

Ενδεικτικό παράδειγμα αποτελεί το πρόγραμμα “Σύγχρονος Μαχητής”, αξίας 300 εκατ. ευρώ. Στόχος μας είναι να υλοποιηθεί εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα: Από την κατασκευή κρανών, στολών και εξαρτημάτων, έως τις οπτικές και ηλεκτρονικές συσκευές και τα δίκτυα επικοινωνιών. Ήδη ελληνικές εταιρείες συμμετέχουν στην παραγωγή πυρομαχικών, στην αναβάθμιση ναυτικών μονάδων, σε λογισμικά Command, Control, Communications, Computers, Intelligence, Surveillance and Reconnaissance (C4ISR) και σε τεχνολογίες κυβερνοάμυνας.

Η εγχώρια συμμετοχή δεν είναι πλέον μια ευχή. Είναι υποχρέωση. Ταυτόχρονα, η εγχώρια αμυντική βιομηχανία αναδεικνύεται σε μοχλό αναπτυξιακής ώθησης της εθνικής οικονομίας, εκτός από πυλώνας της εθνικής κυριαρχίας. Από “δημοσιονομικό βάρος” μετατρέπεται σε επένδυση- οικονομική, τεχνολογική και διπλωματική.

Κάθε ευρώ που επενδύεται εντός συνόρων επιστρέφει πολλαπλάσια: σε απασχόληση, σε γνώση, σε κύρος. Επομένως δεν θα συνεχίσουμε να είμαστε απλοί πελάτες. Στο εξής, θα είμαστε ισότιμοι εταίροι και συμπαραγωγοί, με λόγο και ρόλο στο ευρωπαϊκό και διεθνές αμυντικό περιβάλλον.

M. ΨΥΛΟΣ: Μια ερώτηση, κύριε υπουργέ, σχετικά με τις εξελίξεις γύρω από το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης, στο Σινά. Υπάρχουν πολλά ερωτήματα για τη στάση της Αιγύπτου…

Ν. ΔΕΝΔΙΑΣ: Κύριε Ψύλο, έχω επισκεφθεί δύο φορές ως υπουργός τη Μονή Σινά – μια πραγματικά μοναδική εμπειρία – και κατανοώ απολύτως τον λόγο για τον οποίο αγγίζει το θρησκευτικό συναίσθημα των Ελλήνων πολιτών το συγκεκριμένο ζήτημα.

Η χώρα μας υποστηρίζει τη διατήρηση του πάγιου καθεστώτος της Μονής το οποίο έχει διαμορφωθεί μέσω των αιώνων και εκτιμώ ότι αυτό επιθυμεί και η φίλη χώρα της Αιγύπτου. Η ελληνική κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι επιδιώκει την εφαρμογή των όσων συμφωνήθηκαν κατά το πρόσφατο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας των δύο χωρών. Δεν έχω ειδική γνώση επί των εξελίξεων με τη σημερινή μου ιδιότητα και εξυπακούεται ότι ως υπουργός Άμυνας δεν έχω θεσμική αρμοδιότητα. Αυτό το οποίο μπορώ να επισημάνω όμως, με βάση και την εμπειρία μου στο προ ηγούμενο κυβερνητικό αξίωμα, είναι ότι η σχέση μας με την Αίγυπτο είναι στρατηγικής σημασίας, με αμοιβαία οφέλη για τις χώρες μας, όπως επίσης και για την ασφάλεια και σταθερότητα στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Η διαφύλαξη αυτής της σχέσης έχει τεράστια σημασία όχι μόνο για την Ελλάδα και την Αίγυπτο, αλλά και για τα υπόλοιπα κράτη της ευρύτερης περιοχής. Επίσης, η διατήρηση αλώβητου του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Μονής είναι τεράστιας σημασίας για τον Ελληνισμό.

Η ρητή διαβεβαίωση της αιγυπτιακής κυβέρνησης για τη συνέχιση λειτουργίας της Μονής με το υφιστάμενο καθεστώς, μετά και την τοποθέτηση του Προέδρου Σίσι, δείχνει τη βούληση του Καΐρου να αντιμετωπιστεί η υπόθεση με θετικό τρόπο. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η προ ημερών συνάντηση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, όπου συμφωνήθηκε να εργαστούν οι δύο πλευρές προς την κατεύθυνση της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων της Μονής, της νομικής της μορφής και προσωπικότητας. Στόχος μας είναι να επιλυθεί με δίκαιο και οριστικό τρόπο το θέμα και να συνεχιστεί η στρατηγικής σημασίας συνεργασία των δύο χωρών....

 EΒΔΟΜΑΔΙΑΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ
ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ

Μονής, να γίνει δηλαδή σεβαστή η μακραίωνη παράδοση και το ήδη διαμορφωμένο status quo λειτουργίας αυτού του εμβληματικού ελληνορθοδόξου τοπόσημου. Η ρητή διαβεβαίωση της αιγυπτιακής κυβέρνησης για τη συνέχιση λειτουργίας της Μονής με το υφιστάμενο καθεστώς, μετά και την τοποθέτηση του Προέδρου Σίσι, δείχνει τη βούληση του Καΐρου να αντιμετωπιστεί η υπόθεση με θετικό τρόπο. Στο ίδιο πνεύμα κινήθηκε και η προ ημερών συνάντηση του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, όπου συμφωνήθηκε να εργαστούν οι δύο πλευρές προς την κατεύθυνση της κατοχύρωσης των δικαιωμάτων της Μονής, της νομικής της μορφής και προσωπικότητας. Στόχος μας είναι να επιλυθεί με δίκαιο και οριστικό τρόπο το θέμα και να συνεχιστεί η στρατηγικής σημασίας συνεργασία των δύο χωρών.

Καμία ανοχή σε φαινόμενα

βίας πουθενά

Να έρθω τώρα στην ανασκόπηση των κυβερνητικών παρεμβάσεων της εβδομάδας και ξεκινώ με ζητήματα νομιμότητας. Όπως καλά θα ξέρετε, πριν από 15 μήνες θεσπίσαμε ένα αυστηρότερο πλαίσιο για την αντιμετώπιση της βίας στους αθλητικούς χώρους: υποχρεωτική λειτουργία καμερών, ψηφιακό έλεγχο εισόδου ταυτοποίησης των φιλάθλων στα γήπεδα, περιορισμός των αθλητικών σωματείων σε ένα ανά ομάδα και αυτοματοποιημένες διοικητικές κυρώσεις για κάθε παραβατική συμπεριφορά. Μέτρα που έφεραν αποτέλεσμα. Όσα πετύχαμε συλλογικά τον τελευταίο χρόνο δεν θα επιτρέψουμε να πάνε στράφι. Η Πολιτεία οφείλει να διαφυλάσσει την ομαλή και ασφαλή διεξαγωγή των αθλητικών διοργανώσεων. 

Για εμάς είναι αυτονόητη η εφαρμογή του νόμου σε κάθε περίπτωση παράβασης εντός και εκτός γηπέδου. Με το ίδιο πνεύμα αναμένουμε να συμπεριφέρονται οι ιδιοκτήτες και οι διοικήσεις των ομάδων με το παράδειγμά τους, όπως και όλοι οι παράγοντες του μπάσκετ και βεβαίως οι φίλαθλοι. Όλοι αναγνωρίζουμε ότι η ένταση είναι αναπόσπαστο στοιχείο ενός ανταγωνιστικού αθλήματος και πρωταθλήματος, όπως είναι το ελληνικό μπάσκετ. Ευθύνη και υποχρέωση όλων μας ανεξαιρέτως είναι να προασπίσουμε τη χαρά και την ανταγωνιστικότητα του μπασκετικού αθλητισμού, αποβάλλοντας κάθε έκνομη ενέργεια από τους αγωνιστικούς χώρους. Να κερδίσει, συνεπώς, ο καλύτερος, αφήνοντας έξω από τα γήπεδα και οριστικά πίσω μας τον κακό μας εαυτό.

Πεδίο βίας και ανομίας δεν μπορούν να γίνονται επίσης και τα Πανεπιστήμιά μας. Ο νόμος πρέπει να ισχύει και αυτό είναι αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για να νιώθουν όλοι -φοιτητές και καθηγητές- ασφαλείς στις σχολές τους. Το 2019 αποκαταστήσαμε το αληθινό ακαδημαϊκό άσυλο. Και λέω αληθινό γιατί το ιδιότυπο καθεστώς ανομίας που επικράτησε στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης δεν είχε καμία σχέση με την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών. Η αντίληψη ότι δήθεν «τίποτα δεν έχει αλλάξει» δεν ισχύει και αδικεί και την προσπάθεια που έχουμε κάνει. Θυμίζω ότι έχουν εκκενωθεί 48 καταλήψεις χώρων και έχουν συλληφθεί τουλάχιστον 500 άτομα που είχαν μετατρέψει τα ιδρύματα είτε σε γιάφκες κουκουλοφόρων είτε σε άσυλο αδικημάτων του κοινού ποινικού δικαίου. Σε πολλές περιπτώσεις η επικράτηση της νομιμότητας έγινε με τη συμβολή των πρυτανικών αρχών. 

Αλλού τα μέτρα απέδωσαν, αλλού διαπιστωθήκαν κενά και αδυναμία ανταπόκρισης τόσο της κυβέρνησης και των δικαστικών και αστυνομικών αρχών, όσο και των πανεπιστημιακών διοικήσεων. Ερχόμαστε τώρα να ενισχύσουμε το ήδη τολμηρό νομοθετικό πλαίσιο με επιπλέον 11 παρεμβάσεις που πιστεύουμε ότι θα θωρακίσουν αποτελεσματικότερα τα ΑΕΙ έναντι της βίας. Ενδεικτικά αναφέρω μερικές: ένας φοιτητής που διώκεται ποινικά, θα χάνει αυτοδίκαια τη φοιτητική του ιδιότητα έως και για 24 μήνες, εντός 10 ημερών χωρίς καθυστερήσεις και περιττή διοικητική γραφειοκρατία. Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου θα εποπτεύει πανελλαδικά αδικήματα πανεπιστημιακής βίας. Θα ενισχυθεί ο έλεγχος πρόσβασης στις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, κατά το πρότυπο των σχολών του εξωτερικού, ενώ για εκείνους τους Πρυτάνεις και τις διοικήσεις που δεν θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, προβλέπονται κυρώσεις έως και έκπτωση από τον ρόλο τους. Με ικανοποίηση άκουσα τους Πρυτάνεις στην προ ημερών συνάντησή μας να χαιρετίζουν την απόφασή μας να προστατεύσουμε ακόμη πιο εμφατικά το δημόσιο πανεπιστήμιο. Κανένας σχεδιασμός δεν μπορεί να φανεί αποτελεσματικός αν δεν ξεκινάει και από την εγκαθίδρυση μιας κουλτούρας πρόληψης και μηδενικής ανοχής από όλους.

Ανακαινίσεις άμεσα

με το τέλος της σχολικής χρονιάς

Το είπαμε, το κάνουμε. Ο λόγος για το πρόγραμμα «Μαριέττα Γιαννάκου». Με το τέλος της σχολικής χρονιάς, άρα πρακτικά σε λίγες μέρες, πιάνουν δουλειά τα συνεργεία σε 426 σχολεία σε 245 δήμους της χώρας. Είναι η πρώτη φορά που γίνονται τέτοιας έκτασης ανακαινίσεις και βελτιώσεις στις υποδομές δημοσίων σχολείων. Η επιλογή των σχολείων έγινε με συγκεκριμένα κριτήρια, δίνοντας προτεραιότητα σε ειδικά σχολεία που προτάθηκαν από τους δήμους, σε σχολικές μονάδες σε ακριτικές, νησιωτικές και παραμεθόριες περιοχές και σε περιοχές που επλήγησαν πρόσφατα από φυσικές καταστροφές. Πρόκειται για ένα έργο συνολικού ύψους 100 εκ. ευρώ, τα οποία προέρχονται από τη δωρεά της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, ενώ κάθε χρόνο θα προστίθενται από εθνικούς πόρους επιπλέον 50 εκ. ευρώ ώστε να αυξάνεται ο αριθμός των σχολείων που ανακαινίζονται και αποκτούν σύγχρονες και προσβάσιμες υποδομές.

Με ένα «κλικ» μπορεί πλέον κάθε πολίτης να δει συγκεντρωμένα όλα τα προγράμματα που αφορούν την απόκτηση, ανακαίνιση, επισκευή ή αναβάθμιση κατοικίας και να εντοπίσει ποιες επιδοτήσεις, φοροελαφρύνσεις ή διευκολύνσεις αντιστοιχούν στο προφίλ του, είτε είναι ιδιοκτήτης είτε ενοικιαστής. Όλα αυτά στο stegasi.gov.gr, όπου υπάρχει αναλυτική ενημέρωση και για τις 43 δράσεις που υλοποιεί η κυβέρνηση σχετικά με τη στέγαση, συνολικού προϋπολογισμού 6,5 δισ. ευρώ. Κάτι ακόμη πιο χρήσιμο: η πλατφόρμα υπολογίζει το ποσό που μπορεί να εξοικονομήσει κάθε ενδιαφερόμενος εάν ενταχθεί σε οποιοδήποτε πρόγραμμα που ταιριάζει στο προφίλ του, ενώ ο χρήστης από την πλευρά του μπορεί να ρυθμίσει διάφορες παραμέτρους ώστε να προσαρμόσει τις παροχές του προγράμματος στις ανάγκες του. Αν ο επισκέπτης της ψηφιακής πύλης το επιθυμεί, μπορεί αμέσως να ξεκινήσει την υποβολή αίτησης συμμετοχής.

Διπλή αξιολόγηση από το Δημόσιο,

όσο και από τους πολίτες

Αλλάζω τώρα θέμα και πάω σε μια από τις πιο παρεξηγημένες έννοιες στη χώρα μας, την αξιολόγηση των δημοσίων υπηρεσιών, φορέων και υπαλλήλων. Σκόπιμα ή μη, συκοφαντείται σαν τιμωρία, ενώ στην πραγματικότητα είναι εργαλείο βελτίωσης, τόσο για τις υπηρεσίες όσο και για τους ανθρώπους που τις στελεχώνουν. Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, εκτός από την ουσιαστική εσωτερική αξιολόγηση στην οποία θα αναφερθώ παρακάτω, ζητήθηκε από τους πολίτες να πουν τη γνώμη τους μέσω της πλατφόρμας axiologisi.ypes.gov.gr για συγκεκριμένες δομές ανά κατηγορία υπηρεσιών του κεντρικού κράτος και των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 

Μέσα σε δύο εβδομάδες συμμετείχαν 65.000 πολίτες, γυναίκες και άντρες όλων των ηλικιών, στη μεγαλύτερη δημοσκόπηση αυτού του είδους που έγινε ποτέ. Τα αποτελέσματα έχουν μεγάλο ενδιαφέρον -μπορείτε να τα δείτε και εσείς στον ιστότοπο που προανέφερα. Τώρα είναι δική μας ευθύνη να μετατρέψουμε τα αποτελέσματα αυτά σε δράσεις που θα αναβαθμίσουν τις κρατικές υπηρεσίες, αλλά και υποχρέωση των Δημάρχων να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη αυτά τα οποία μας είπαν οι πολίτες και όσα προτείνουν προκειμένου να βελτιωθεί η καθημερινότητά τους. Ραντεβού σε έξι μήνες που θα έχουμε την επόμενη αξιολόγηση από τον κόσμο.

Πάμε και στα της εσωτερικής αξιολόγησης των υπαλλήλων του Δημοσίου για το 2024, όπου και εδώ τα αποτελέσματα είναι εξόχως ενδιαφέροντα. Συμμετείχαν 172.474 υπάλληλοι -8.808 περισσότεροι από το 2019- εκ των οποίων οι 22.725 προϊστάμενοι, ο μεγαλύτερος αριθμός διαχρονικά. Και ενώ παλαιότερα 9 στους 10 υπαλλήλους και προϊσταμένους κρίνονταν υψηλής απόδοσης, άριστοι και επαρκείς, τώρα, έχοντας αξιολογηθεί στη βάση 186.836 στόχων, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική. Πραγματική θα έλεγα. Τι εννοώ; Ως υπάλληλοι υψηλής απόδοσης αξιολογήθηκαν μόλις 15.615, δηλαδή λιγότερο από 1 στους 10, ενώ κάτω από τους μισούς -4 στους 10- προϊστάμενοι κρίθηκαν άριστοι και πολύ επαρκείς. Άλλα δύο στοιχεία που αξίζει να αναφέρω: σχεδόν τετραπλασιάστηκε ο αριθμός των εκπαιδεύσεων και δόθηκαν συνολικά μπόνους 29,1 εκ. ευρώ σε όσους έπιασαν τους στόχους. Για να αλλάξει πραγματικά το Δημόσιο, χρειάζεται μέτρηση, αξιολόγηση και συνέπεια. Μόνο έτσι θα σταματήσει να λειτουργεί για τον εαυτό του και θα αρχίσει να λειτουργεί για τους πολίτες και την κοινωνία.

Από το 2024 ο υπολογισμός

των αμυντικών δαπανών

Θα συνεχίσω με τα καλά νέα από τις Βρυξέλλες. Η εξαμηνιαία έκθεση της Κομισιόν αναγνωρίζει ξεκάθαρα τη θετική πορεία της ελληνικής οικονομίας με υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα, ανάπτυξη διπλάσια της Ευρωζώνης με δυνατότητα εξυπηρέτησης του χρέους της, το οποίο αποκλιμακώνεται ραγδαία. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η έγκριση που πήραμε για την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφυγής για τις αμυντικές δαπάνες, που δημιουργεί δημοσιονομικό χώρο 500 εκ. ευρώ για το 2026, τα οποία θα διατεθούν σε αναπτυξιακούς και κοινωνικούς σκοπούς. Η Επιτροπή έκανε επίσης δεκτό το ελληνικό αίτημα να ληφθεί το 2024 ως έτος βάσης για τον υπολογισμό των αμυντικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ, αντί για το 2021 που θα ισχύσει για όλα τα άλλα κράτη-μέλη. Για τη χώρα μας και για εμάς, η άμυνα συνιστά εθνική υπόθεση και αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα.

Συνεχίζουμε να επενδύουμε στο μέλλον. Και αυτό δεν είναι σύνθημα, είναι πράξη. Η επιτάχυνση στρατηγικών επενδύσεων σε κρίσιμους τομείς είναι κλειδί για τον παραγωγικό μετασχηματισμό της χώρας μας. Στην κατεύθυνση αυτή, το Υπουργείο Ανάπτυξης και η Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων ενέκριναν 4 νέες επενδύσεις, προϋπολογισμού 780 εκ. ευρώ, στους τομείς της ενέργειας, των δικτύων, της καινοτομίας και του τουρισμού. Πρόκειται για την κατασκευή μονάδας δέσμευσης CO₂ στο εργοστάσιο της ΤΙΤΑΝ στο Καμάρι Βοιωτίας, την ανάπτυξη ευρυζωνικού δικτύου οπτικών ινών από την United Fiber για την κάλυψη τουλάχιστον 1,6 εκατομμυρίων νοικοκυριών στην επικράτεια έως το 2027, το έργο HERMES της Intracom Telecom για την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου ασύρματου δικτύου με εφαρμογές και σε αγροτικές και προαστιακές περιοχές, και τη δημιουργία πολυθεματικού τουριστικού συγκροτήματος στον Δήμο Πρέβεζας. Με τον νέο αναπτυξιακό νόμο που ψηφίσαμε, τα επόμενα δυο χρόνια θα διατεθούν πάνω από 1 δισ. ευρώ στο σύνολο της ελληνικής επιχειρηματικότητας με στόχο τη βιώσιμη ανάπτυξη, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία ακόμα περισσότερων και καλύτερα αμειβόμενων θέσεων εργασίας.

Αυτά, λοιπόν! Κάποια νέα μας άρεσαν περισσότερο, κάποια λίγο λιγότερο, όλα όμως αξίζει να τα γνωρίζουμε. Για να ξέρουμε πού βρισκόμαστε και πού θέλουμε να πάμε. Σας ευχαριστώ για τον χρόνο που διαθέσατε και σε αυτήν την ανασκόπηση. Καλημέρα!

AΡΧΗΓΟΣ ΓΕΝ: Η σημασία του Κινήματος του Ναυτικού δεν περιορίζεται μόνο στο στρατιωτικό του πλαίσιο. Αποτέλεσε καταλύτη για τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας και τη μετάβαση στη δημοκρατία. Αποτελεί ένα θεμέλιο λίθο στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Μας υπενθυμίζει πως η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένες, αλλά κατακτώνται καθημερινά με αγώνες, θυσίες και πίστη σε αρχές που ξεπερνούν προσωπικά συμφέροντα. Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων εξελίξεων και των απρόβλεπτων προκλήσεων, το ΠΝ παραμένει αξιόπιστο, είναι οξυδερκές, ικανό, και αποφασισμένο να παραμείνει στην "πρώτη γραμμή", προβάλλοντας συνεχώς την αποφασιστικότητά του να συνεισφέρει στη συλλογική προσπάθεια για την προστασία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της εθνικής μας ακεραιότητας.

 

ΣΤΗΝ «ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ» 
ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΤΟ ΠΝ, ΟΠΩΣ ΚΑΙ
ΜΕ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ

• Τα μηνύματα από την εκδήλωση στη ΣΝΔ

Μία εξαιρετική εκδήλωση, τόσο γιά τη σημειολογική της διάσταση καθ’ εαυτή, όσο-ή και περισσότερο-γιά τα όσα ακούσθηκαν σε αυτήν με αφορμή την τιμηθείσα επέτειο, πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα, 2 Ιουνίου 2025, στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, στον Πειραιά, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα. Επρόκειτο γιά τον καθιερωμένο εορτασμό της 52ης Επετείου του Κινήματος του Ναυτικού, τον Μάιο του 1973, συνοδευόμενο από όλους τους τύπους του ΠΝ που παραπέμπουν και σε ουσία, μεστή μηνυμάτων και αξιών.

Στην τελετή παρέστησαν, ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Θανάσης Δαβάκης, ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Κυβέρνησης, η Σοφία Βούλτεψη ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Βουλής, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Στέφανος Γκίκας, η Πρόεδρος του Κόμματος «Πλεύση Ελευθερίας» Ζωή Κωνσταντοπούλου, εκπρόσωποι των Αρχηγών των Κομμάτων, μέλη του Κοινοβουλίου, ο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος Δημήτριος – Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ ως εκπρόσωπος και του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ο Αρχηγός ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Δημοσθένης Γρηγοριάδης, ο Αρχηγός του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ Αντιναύαρχος ΛΣ Τρύφων Κοντιζάς, εκπρόσωποι του Αρχηγού ΓΕΣ και των Σωμάτων Ασφαλείας, πρώην Υπουργοί, μέλη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Επίτιμοι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ, ΓΕΝ και ΑΣ, μέλη του Ανώτατου Ναυτικού Συμβουλίου, οι εν ζωή καθώς και οι συγγενείς των αποθανόντων συμμετασχόντων στο Κίνημα του Ναυτικού, η οικογένεια του αείμνηστου Ναυάρχου Νικόλαου Παππά, μέλη του πληρώματος του Αντιτορπιλικού «ΒΕΛΟΣ», αντιπροσωπείες από τις ΕΔ και τα ΣΑ, εν αποστρατεία στελέχη του ΠΝ και μέλη της ευρύτερης Ναυτικής και Ναυτιλιακής κοινότητας.

Χαιρετισμούς απηύθυναν ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, Θανάσης Δαβάκης, ο Αρχηγός ΓΕΝ Αντιναύαρχος Δημήτριος – Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ και ο Αντιναύαρχος ε.α. Βελισσάριος Παππάς ενώ κύριος ομιλητής ήταν ο Επίτιμος Αρχηγός Στόλου Αντιναύαρχος ε.α. Γρηγόρης Δεμέστιχας ΠΝ.

Στό σύντομο, όσο και μεστό σε μηνύματα χαιρετισμό του, ο οικοδεσπότης της εκδήλωσης, Αρχηγός ΓΕΝ, Αντιναύαρχος Δημήτριος-Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ, συνέδεσε το «τότε» με το «σήμερα» στην ίδια ενσυναίσθηση καθήκοντος που διέπει με συνέχεια και συνέπεια το ΠΝ και ανταπόκρισης στις υψηλές απαιτήσεις της Αποστολής, μία αναφορά που ερμηνεύεται δυνάμει ως ισχυρή υποθήκη γιά τα νυν στελέχη του ΠΝ.

Όπως σχετικώς ανέφερε ο Αρχηγός ΓΕΝ (το πλήρες κείμενο παρατίθεται στη συνέχεια):

«Η σημασία του Κινήματος του Ναυτικού δεν περιορίζεται μόνο στο στρατιωτικό του πλαίσιο. Αποτέλεσε καταλύτη για τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας και τη μετάβαση στη δημοκρατία. Αποτελεί ένα θεμέλιο λίθο στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Μας υπενθυμίζει πως η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένες, αλλά κατακτώνται καθημερινά με αγώνες, θυσίες και πίστη σε αρχές που ξεπερνούν προσωπικά συμφέροντα.

Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων εξελίξεων και των απρόβλεπτων προκλήσεων, το ΠΝ παραμένει αξιόπιστο, είναι οξυδερκές, ικανό, και αποφασισμένο να παραμείνει στην "πρώτη γραμμή", προβάλλοντας συνεχώς την αποφασιστικότητά του να συνεισφέρει στη συλλογική προσπάθεια για την προστασία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της εθνικής μας ακεραιότητας.

Αποδίδουμε φόρο τιμής σήμερα σε εκείνους που πρωτοστάτησαν, τους γνωστούς και άγνωστους ήρωες, οι οποίοι αψηφώντας τους κινδύνους που γνώριζαν ότι ελλοχεύουν, και παραμένοντας πιστοί στις αρχές τους, τίμησαν την πατρίδα και άνοιξαν τον δρόμο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας.

Ας διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της προσφοράς τους και ας συνεχίσουμε να εμπνεόμαστε από το παράδειγμά τους. Για μια Ελλάδα ελεύθερη, και βαθιά δημοκρατική.

Σήμερα, μισό αιώνα μετά, το Κίνημα του Ναυτικού παραμένει ζωντανό, ως μια ύψιστη πράξη πατριωτισμού και υπεράσπισης της δημοκρατίας»

Στο ίδιο πλαίσιο της υψηλής θεματολογίας της εκδήλωσης, χαιρετίσθηκε ευρέως από τους παραστάντες η κύρια ομιλία του επίτιμου Αρχηγού Στόλου, Αντιναυάρχου ε.α. Γρηγόρη Δεμέστιχα ΠΝ στην εκδήλωση, τόσο γιά την πληρότητα και την αρτιότητα των σχετικών με το Κίνημα του Ναυτικού, σε μία καταγραφή σπάνιας ιστορικής ευθύνης, όσο και γιά τα υψηλά νοήματα που εξέπεμψε ο ομιλητής, σε διαχρονική προβολή (το πλήρες κείμενο παρατίθεται στη συνέχεια).

Αξίζει ιδιαίτερης προσοχής ο οιονεί επίλογος της «ομιλίας Δεμέστιχα», η οποία αποτελεί corpus της ένδοξης Ιστορίας του ΠΝ:

«Το κίνημα του Ναυτικού ήταν μία ανιδιοτελής κίνηση αξιωματικών που οργανώθηκαν με δική τους πρωτοβουλία, με στόχο την επάνοδο της συνταγματικής ομαλότητας της χώρας.

Πιστεύω ότι ουδείς από τους ενεργά συμμετασχόντες προσέφερε περισσότερα ή ολιγότερα. Το Κίνημα του Ναυτικού ήταν μία κίνηση ενιαία, αυτοτελής που είχε την σιωπηρά συγκατάθεση του συνόλου σχεδόν των μονίμων στελεχών του Π.Ν. αλλά που βασιζόταν συγχρόνως στην συγκατάθεση και των άλλων στελεχών των Ε.Δ. και ιδίως του λαού.

Με εξαίρεση τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο του 1909, είναι το μόνο κίνημα στην σύγχρονη ιστορία της χώρας μας, που οι κινηματίες δεν επεδίωκαν την κατάκτηση της εξουσίας. Αυτό είναι απολύτως σαφές και καταγράφεται στον όρκο (τον λόγο τιμής) που υπογράψαμε.

Πάντως όπως και να το πούμε μένει η πικρία για την προδοσία και την μη εκδήλωσή του. Με το Εάν δεν γράφεται η ιστορία. Όμως εάν είχε εκδηλωθεί και επιτύχει, ασφαλώς η Δημοκρατική Κυβέρνηση που θα προέκυπτε δεν θα προκαλούσε το πραξικόπημα και την καταστροφή της Κύπρου, με αποτέλεσμα τους εκατοντάδες νεκρούς, αγνοούμενους, τραυματισμένους, με πολλές χιλιάδες ξεριζωμένους. Εκεί στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, στην Λευκωσία, είναι ενταφιασμένοι δίπλα-δίπλα Ελλαδίτες και Κυπριώτες που αγωνίσθηκαν και θυσιάσθηκαν για την πατρίδα. Μνήμη και προσκύνημα στην Κυπριακή τραγωδία.

Κάθε χρόνο το ΓΕΝ οργανώνει αυτήν την τελετή. Δεν είναι εορταστική επέτειος, αλλά ημέρα μνήμης για να την θυμούνται οι παλαιότεροι και να διδάσκονται οι νεώτεροι.

Η μεταπολίτευση συνετελέσθη το 1974 και η Δημοκρατία λειτουργεί όπως τότε στην προετοιμασία του Κινήματος προσβλέπαμε ανεξάρτητα των πολιτικών πεποιθήσεων που είχε ο καθένας. Μίας Δημοκρατίας που θα επικρατούσε η ηθική και η αξιοκρατία, που οι Ε.Δ. θα απαλλασσόταν από το στίγμα της δικτατορίας και θα ήσαν αφοσιωμένες στο έργο τους χωρίς παρεμβάσεις και ευνοιοκρατίες ή αδικίες.

Εκτιμούμε ότι ο σημαντικότερος πυλώνας διασφαλίσεως της Εθνικής κυριαρχίας και άλλων Εθνικών συμφερόντων, 51 χρόνια μετά την μεταπολίτευση, παραμένουν οι ΕΔ και αξίζει να τυγχάνουν της δέουσας προσοχής.

Το Κίνημα του Ναυτικού δεν ανήκει μόνο στα πρόσωπα που συμμετείχαν. Αντανακλά τις πεποιθήσεις που είχαν τα στελέχη του Ναυτικού και ωρίμαζε με την δίψα για σωστή, ηθική δημοκρατία που είχαν όλοι οι Έλληνες και μαζί τα στελέχη των Ε.Δ. που το απέδειξαν με την ήρεμη συμμετοχή τους στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας το 1974, με την βεβαιότητα ότι η Δημοκρατία στην Ελλάδα δεν θα χρεωκοπήσει ποτέ πιά»

Σεραφείμ Χ. Μηχιώτης

Ο χαιρετισμός του Αρχηγού ΓΕΝ

Αξιότιμοι προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι,

Με βαθύ σεβασμό και αίσθημα ιστορικής ευθύνης, σας καλωσορίζω στη σημερινή τελετή μνήμης και εορτασμού του Κινήματος του Ναυτικού.

Το Κίνημα του Ναυτικού αποτελεί γεγονός το οποίο δεν υπήρξε μόνο έκφραση στρατιωτικής πρωτοβουλίας, αλλά κυρίως πράξη εθνικής συνείδησης, πίστης στη δημοκρατία, και αγώνα για την ελευθερία. Αναδείχθηκε δε ως μια από τις πρώτεςοργανωμένες προσπάθειες αντίστασης, κατά της δικτατορίας.

Το 1973, σε μια περίοδο βαθιάς πολιτικής αστάθειας και καταπίεσης, οι Αξιωματικοί και τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού ύψωσαν θαρραλέα τη φωνή της αντίστασης κατά της δικτατορικής εξουσίας. Με αυταπάρνηση και αίσθημα ευθύνης απέναντι στην πατρίδα, αμφισβήτησαν ένα καθεστώς που καταπατούσε τις θεμελιώδεις ελευθερίες και υπονόμευε το δημοκρατικό πολίτευμα.

Αυτοί που συμμετείχαν στο Κίνημα, εμφορούμενοι από δημοκρατικά ιδεώδη, έδειξαν απαράμιλλη γενναιότητα και αυτοθυσία και δεν αντιτάχθηκαν μόνο στην καταπίεση ενός καθεστώτος. Αντιστάθηκαν για να υπερασπιστούν το Σύνταγμα, την αξιοπρέπεια των Ενόπλων Δυνάμεων και το αναφαίρετο δικαίωμα του ελληνικού λαού στην ελευθερία.

Με τη στάση τους, έστειλαν ένα ηχηρό μήνυμα, ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι όργανο καταπίεσης, αλλά θεματοφύλακας της εθνικής ανεξαρτησίας και της συνταγματικήςτάξης. Οι αξίες που υπηρετεί το Πολεμικό Ναυτικό και ο ρόλος του στην άμυνα και την ασφάλεια της χώρας, εξακολουθούν να αναγνωρίζονται από την κοινωνία ακόμη και σήμερα.

Το Κίνημα του Ναυτικού επέδειξε επίσης στη διεθνή κοινότητα, ότι η σπίθα της αντίστασης παρέμενε ζωντανή και ότι υπήρχαν άνθρωποι έτοιμοι να θυσιάσουν τα πάντα για την υπεράσπιση των ιδανικών.

Η σημασία του Κινήματος του Ναυτικού δεν περιορίζεται μόνο στο στρατιωτικό του πλαίσιο. Αποτέλεσε καταλύτη για τις πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στην πτώση της δικτατορίας και τη μετάβαση στη δημοκρατία. Αποτελεί ένα θεμέλιο λίθο στη διαμόρφωση της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Μας υπενθυμίζει πως η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένες, αλλά κατακτώνται καθημερινά με αγώνες, θυσίες και πίστη σε αρχέςπου ξεπερνούν προσωπικά συμφέροντα.

Στη σύγχρονη εποχή των ραγδαίων εξελίξεων και των απρόβλεπτων προκλήσεων, το ΠΝ παραμένει αξιόπιστο, είναι οξυδερκές, ικανό, και αποφασισμένο να παραμείνει στην «πρώτη γραμμή», προβάλλοντας συνεχώς την αποφασιστικότητά του να συνεισφέρει στη συλλογική προσπάθεια για την προστασία της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της εθνικής μας ακεραιότητας.

Αποδίδουμε φόρο τιμής σήμερα σε εκείνους που πρωτοστάτησαν, τους γνωστούς και άγνωστους ήρωες, οι οποίοι αψηφώντας τους κινδύνους που γνώριζαν ότι ελλοχεύουν, και παραμένοντας πιστοί στις αρχές τους, τίμησαν την πατρίδα και άνοιξαν τον δρόμο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στη χώρα μας.

Ας διατηρήσουμε άσβεστη τη φλόγα της προσφοράς τους και ας συνεχίσουμε να εμπνεόμαστε από το παράδειγμά τους. Για μια Ελλάδα ελεύθερη, και βαθιά δημοκρατική.

Σήμερα, μισό αιώνα μετά, το Κίνημα του Ναυτικού παραμένει ζωντανό, ως μια ύψιστη πράξη πατριωτισμού και υπεράσπισης της δημοκρατίας.

Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Επίτιμο Αρχηγό Στόλου,Αντιναύαρχο Δεμέστιχα, για την αποδοχή της πρόσκλησής μας να αποτελέσει τον κεντρικό ομιλητή της σημερινής εκδήλωσης.

Σας ευχαριστώ

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΜΑΪΟΥ 1973
Ομιλία Αντιναυάρχου Γρ. Δεμέστιχα Π.Ν
Επιτίμου Αρχηγού Στόλου

Η έννοια της Δημοκρατίας γεννήθηκε στην Ελλάδα και απετέλεσε και αποτελεί τουγιέστερο Πολίτευμα διακυβέρνησης παγκοσμίως. Αυτό το πολίτευμα αναζητούν και σήμερα ταλαιπωρημένοι από ολοκληρωτικά καθεστώτα λαοί. Μειονεκτήματα ασφαλώς υπάρχουν, και ένα βασικό είναι η δυνατότητα προβολής δημαγωγικών ιδεών, με αποτέλεσμα τηνπαραπλάνηση των λαών και δημιουργία προσωρινών αδιεξόδων. Όμως η Δημοκρατία στην εξέλιξη θα βρει λύσεις και θα αυτοδιορθωθεί. Για την Δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Πηγάζει από την ελεύθερη βούληση του λαού και λειτουργεί για τον λαό και το εθνικό του συμφέρον.

Σε κείμενα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων αναφέρεται ότι η τυραννία είναι συνέπεια του εκφυλισμού της Δημοκρατίας, αλλά η τυραννία σπανίως επούλωσε τις πληγές ενώ συνήθως προσέθεσε και άλλες. Πράγματι και στην νεότερη Ιστορία της χώρας είναι μεγάλος ο αριθμός πραξικοπημάτων διαφόρων αυτοχρησμένων εθνοσωτήρων που συνήθως εμφανιζόταν μετά από Εθνικές καταστροφές.

Το πραξικόπημα της 21 ης Απριλίου ΄67 εκδηλώθηκε όταν η λειτουργία της Δημοκρατίαςείχε μεν ορισμένα προβλήματα αλλά που ασφαλώς ο λαός και μόνον μπορούσε να βρει λύσεις με την ετυμηγορία του.

Έτσι όταν η Δημοκρατία παρουσίασε δυσλειτουργίες, ήταν εύκολο σε μία μικρή οργανωμένη ομάδα στελεχών των Ε.Δ. να καταλάβει την εξουσία.

Η εκδήλωση του πραξικοπήματος της 21 ης Απριλίου ΄67, βρήκε το Ναυτικό (όπως και ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό) ανέτοιμο να αντιδράσει συλλογικά. Ουσιαστική αντίδραση μέσα στο Ναυτικό απετέλεσε, ευθύς εξ αρχής, μόνον η παραίτηση του τότε Αρχηγού ΓΕΝ Αντιναυάρχου Κ. Εγκολφόπουλου. Αν το παράδειγμα του είχαν ακολουθήσει οι ηγεσίες όλων των Κλάδων των Ε.Δ., ίσως το πραξικόπημα να είχε αποτύχει εν τη γεννέσει του.

Από τις πρώτες ημέρες και μετά την αρχική έκπληξη απλώθηκε μέσα στο Π.Ν. η δυσαρέσκεια εναντίον της επιβληθείσας δικτατορίας με αποτέλεσμα να αρχίσουν, άλλοτε δειλά και άλλοτε έκδηλα συζητήσεις εναντίον του καθεστώτος.

Η αναστολή άρθρων του Συντάγματος και η κήρυξη Στρατιωτικού Νόμου είχαν ως επακόλουθο την στέρηση της ελευθερίας. Παραβιάσθηκε κάθε ηθικό και δίκαιο, η χώρα απομονώθηκε από την διεθνή σκηνή, στους οργανισμούς και υπηρεσίες του Κράτους τοποθετήθηκαν τοποτηρητές, η δικαστική εξουσία περιορίσθηκε και η λογοκρισία ήταν καθολική.

Δεν θα αναλύσω τις γενικώτερες δυσάρεστες επιπτώσεις που είχε για την Ελλάδα ηεπιβολή της δικτατορίας. Θα αναφέρω συνοπτικά μόνον αυτά που επέδρασαν άμεσα στοΝαυτικό και τις Ε.Δ.:

-Εκατοντάδες νομιμόφρονα στελέχη των Ε.Δ. απεστρατεύθησαν άμεσα και διαφόρωνβαθμών επίορκοι Αξιωματικοί έγιναν οι ρυθμιστές της λειτουργίας του στρατεύματος (ως προαγωγές, τοποθετήσεις).

-Επεβλήθη περιορισμός των βασικών ελευθεριών των στελεχών όσον αφορά τηνέκφραση ιδεών. Εδώ χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή για να καταλάβει κανείς τη ψυχοσύνθεση των στελεχών του Π.Ν., αφού μέχρι τότε οι οιασδήποτε μορφής πολιτικές συζητήσεις μεταξύ μας ήταν ελεύθερες και οι κρίσεις πολλές φορές οξείεςμχωρίς να υπάρχουν επιπτώσεις.

-Σύντομα υπήρξε αστυνόμευση πλοίων και υπηρεσιών με επίσημους ή ανεπίσημους καταδότες.

-Οι Ενοπλες Δυνάμεις υποβαθμίσθηκαν στο εξωτερικό και τα στελέχη αντιμετώπιζαν τηνψυχρότητα έως και την αποστροφή των ξένων συναδέλφων τους.

-Επήλθε διάλυση της πειθαρχίας με τον παραγωντισμό ανίκανων κατά το πλείστονστελεχών, ενώ οι αποστρατείες εγένοντο άνευ αξιοκρατικών κριτηρίων.

-Έντονη ήταν η προσπάθεια αλλαγής των παραδόσεων των Κλάδων των Ε.Δ. Π.χ. αλλαγή στολών, αλλαγή της ονομασίας των βαθμών, συγχώνευση βοηθητικών σωμάτων των Κλάδων κατ’ αρχάς που όμως αποτελούσαν σημαντικό μέρος των παραδόσεων των κλάδων και που η κατάργηση ή αλλαγή επιδρά άμεσα στο ηθικό και την υπερηφάνεια των στελεχών. Ευτυχώς οι τότε ηγεσίες κατόρθωσαν να αποτρέψουν ή μάλλον να αναστείλουν ακραίες αλλαγές.

Θα σταθώ σήμερα σε ορισμένα, κατά την γνώμη μου, ιδιαίτερα σημεία των εξελίξεωνμέχρι την προγραμματισμένη εκδήλωση του κινήματος του Ναυτικού για τον Μάιο του ΄73.Από το προσκλητήριο αυτών που συμμετείχαν, λείπουν πολλοί που έφυγαν από την ζωή. Όμως η σημερινή εκδήλωση τους επαναφέρει ανάμεσά μας και τονίζει την ανιδιοτελή προσφορά τους.

Θα αποφύγω να αναφερθώ ονομαστικά σε κάθε έναν από τους συμμετασχόντες, αφούθεωρώ ότι η συμμετοχή του καθενός ήταν σημαντική και ίσης αξίας. Θα κάνω όμως κάποιες ελάχιστες εξαιρέσεις σε στελέχη που είχαν κομβικό ρόλο λόγω κυρίως της θέσεως που κατείχαν.

Η πρώτη αντίδραση του Ναυτικού εκδηλώθηκε στις 13 Δεκεμβρίου ΄67 με το Κίνηματου τέως Βασιλέως Κωνσταντίνου. Το Πολεμικό Ναυτικό στην συντριπτική του πλειοψηφία ετάχθη υπέρ του Κινήματος γιατί επίστευε στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Κατηγορηματικά αναφέρω ότι τα πληρώματα του μεγάλου αριθμού των πλοίων πουαπέπλευσαν τότε ή των στελεχών που εκδηλώθηκαν υπέρ αυτού του Κινήματος είχαν ένα και μόνο κίνητρο, την απομάκρυνση της Δικτατορίας και μόνον.

Το αποτέλεσμα του αποτυχόντος Κινήματος του ΄67 ήταν ένα κύμα φυλακίσεων,εκτοπίσεων και αποτάξεων με συνέπεια μεταξύ των άλλων την αποδυνάμωση των Ε.Δ. Συγχρόνως η απομάκρυνση της Ελληνικής Μεραρχίας από την Κύπρο (που είχε αποσταλεί από την δημοκρατικά εκλεγμένη Κυβέρνηση του 1964) ήταν ένα σημαντικά καταστροφικό γεγονός, που άνοιξε ουσιαστικά την κερκόπορτα για την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο, το 1974.

Μετά τα παραπάνω γεγονότα ξεκαθάρισε και η θέση των περισσότερων στελεχών του Π.Ν. Μόνον μία μικρή μειοψηφία στελεχών ετάσσετο με την δικτατορία. Ο αριθμός όμως και αυτών των στελεχών εμειώνετο και υπάρχουν αρκετά παραδείγματα αξιωματικών που αν και αρχικά διέκειντο ευμενώς προς τους δικτάτορες, ευρεθησαν αναμεμιγμένοι ενεργά με το Κίνημα του Ναυτικού το 1973.

Εδώ θα πρέπει να αναφέρω ότι υπήρξαν και μεμονωμένες πράξεις ατόμων και ομάδωνΑξιωματικών και Υπαξιωματικών (και από τους τρεις κλάδους των Ε.Δ.) που για τις ενέργειές τους φυλακίσθηκαν, βασανίστηκαν και αποτάχθηκαν. Ενώ βέβαια στο Κίνημα του Ναυτικού εντάχθηκαν αυθόρμητα – ανιδιοτελώς, εν ενεργεία και αποστρατεία, αξιωματικοί του Σ.Ξ. και της Π.Α.

Σε ότι αφορά την οργάνωση για το κίνημα του Ναυτικού του Μαΐου 1973, δεν θα αναφερθώ σε συσκέψεις, επαφές, συνεννοήσεις και σκέψεις που διετυπώνοντο κατά καιρούς.

Θα σταθώ σε δύο γεγονότα που, κατά την γνώμη μου, συνετέλεσαν αποφασιστικά στην οργάνωσή του:

-Το σχέδιο σύλληψης του Παπαδόπουλου και

-Την σύνταξη του αρχικού σχεδίου για το Κίνημα.

Σχέδιο σύλληψης του Παπαδόπουλου

Το καλοκαίρι του ΄69 γνωστοποιήθηκε ότι στις 20 Αυγούστου θα πραγματοποιείτο μίαάσκηση του συνόλου του Στόλου (ονομασία της ασκήσεως ΘΡΙΑΜΒΟΣ), στην περιοχή του Σαρωνικού και θα επέβαιναν των πλοίων οι πρωτεργάτες του πραξικοπήματος της 21 ης Απριλίου και μέλη της κυβερνήσεως. Με πρωτοβουλία του τότε Πλοιάρχου Σ. Σούλη (Διοικητού Ταχέων Σκαφών) έγιναν διάφορες επαφές προκειμένου να οργανωθεί η σύλληψη των με σκοπό την εν συνεχεία διαπραγμάτευση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Η πρωτοβουλία αυτή έγινε γνωστή σε περιορισμένο αριθμό εν ενεργεία και αποστρατεία αξιωματικών. Η σύλληψη θα γινόταν είτε στο Αντιτορπιλικό από όπου θα παρηκολουθείτο η άσκηση είτε στην Τορπιλάκατο που θα μετέφερε τον Παπαδόπουλο και λοιπά μέλη της Κυβερνήσεως από την Ύδρα στον Πειραιά.

Το σχέδιο δεν πραγματοποιήθηκε καθόσον:

-Στο Αντιτορπιλικό η σύλληψη ήταν αδύνατος διότι επέβησαν πολλά μέλη της ασφαλείας του Παπαδόπουλου, ενώ με διαταγή από το ΓΕΝ είχαν περιορισθεί στο 50% τα καύσιμα των τορπιλακάτων κατά την άσκηση εκείνη, με την δικαιολογία ότι η άσκηση θα γινόταν στον Σαρωνικό και οι τορπιλάκατοι έπρεπε να μην έχουν μεγάλο βάρος για να αναπτύσσουν υψηλή ταχύτητα. Είναι άγνωστο αν αυτή ήταν η πραγματική αιτιολογία ή μάλλον το πρόσχημα για να περιορίζονται οι κινήσεις των τορπιλακάτων όπου το κλίμα ήταν έντονα αντιδικτατορικό.

Σύνταξη αρχικού σχεδίου για το Κίνημα του Ναυτικού

Μετά την άσκηση ΘΡΙΑΜΒΟΣ ο Πλοίαρχος Σούλης ανέθεσε σε μικρό αριθμόαξιωματικών με Πρόεδρο τον τότε Πλωτάρχη Α. Θεοχάρη, την σύνταξη ενός σχεδίου που θα προέβλεπε συντονισμένη κίνηση των πλοίων του Π.Ν., με σκοπό την ανατροπή τουδικτατορικού καθεστώτος. Το σχέδιο που συνετάγη ήταν παρόμοιο με εκείνο που συνετάγη για το κίνημα του Ναυτικού το 1973 (το δεύτερο σχέδιο ήταν λεπτομερέστερο). Η υλοποίησητου σχεδίου έπρεπε να γίνει μέχρι το καλοκαίρι του ΄70, όταν και θα άρχιζαν οι ετήσιες μεταθέσεις, δεδομένου ότι σε αρκετά πλοία οι Κυβερνήτες ή/και οι Ύπαρχοι ήσαν ήδη μυημένοι. Λόγω της στενής παρακολουθήσεως του Πλοιάρχου Σούλη και της εν συνεχεία αποστρατείας του, δεν προχώρησε η υλοποίηση του σχεδίου.

Το Κίνημα του Ναυτικού του Μαΐου ΄73

Η ουσιαστική προετοιμασία για το κίνημα του Ναυτικού άρχισε από το 72 με βασική επιδίωξη την τοποθέτηση μυημένων αξιωματικών σε καίριες θέσεις και ιδίως ως Κυβερνήτες πλοίων. Το δύσκολο αυτό έργο έφερε σε πέρας ο τότε Πλωτάρχης Ι. Σταθόπουλος.

Η ανάγκη υπάρξεως Αρχηγού του Κινήματος και η πολιτική κάλυψη ήσαν θέματα πουαπησχόλησαν επανειλημμένως σε συσκέψεις. Γενική ήταν η αποδοχή του απότακτουΠλοιάρχου Σπύρου Κοναφάου ο οποίος και εδέχθη αμέσως. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ εδέχθη άνευ πολλών συζητήσεων την συμμετοχή του. «Πως θα απεθαρρύναμε ανθρώπους νέους που έπαιζαν τα πάντα, ημείς, που μετά πλήρη σχεδόν ζωήν και σταδιοδρομίαν, δεν επαίζαμε παρά ελάχιστα πράγματα;» (απόσπασμα εκ της απολογίας Ε. Αβέρωφ 10-7-73).

Μετά από κάποιες αναβολές η αρχική ημερομηνία εκδηλώσεως ορίσθηκε η 3 η Απριλίου΄73, καθόσον είχε σχεδιασθεί να πραγματοποιηθεί άσκηση του συνόλου του Στόλου και την οποία θα παρακολουθούσε και ο Αρχηγός ΓΕΝ. Η ημερομηνία είχε κριθεί ιδεώδης καθόσον εκείνη την ημέρα γινόταν η μεταφορά του ΓΕΝ από την πλατεία Κλαυθμώνος στις σημερινές εγκαταστάσεις. Το κίνημα ανεβλήθη λίγες μέρες πριν και τελικώς ως οριστική ημερομηνία απεφασίσθη η νύχτα 22 προς 23 Μαΐου. Επάνω σε αυτή την ημερομηνία έγινε όλη η εργασία ώστε να βρεθούν τα περισσότερα πλοία του Στόλου είτε εν πλω είτε να προβλέπεται νααποπλεύσουν για κάποια προγραμματισμένη αποστολή.

Τα πλοία θα εκινούντο σύμφωνα με το σχέδιο δράσεως που σε γενικές γραμμέςπροέβλεπε τον αποκλεισμό του Πειραιώς, του Αερολιμένα Αθηνών, τον έλεγχο της ν. Σύρου(ως βάση Διοικητικής Μέριμνας) και την δυνατότητα ανεφοδιασμού σε καύσιμα από τις εγκαταστάσεις του Ομίλου Βαρδινογιάννη (που τις είχε προετοιμάσει η μυημένη οικογένειαΒαρδινογιάννη) και τον κατά περίπτωση έλεγχο / αποκλεισμό άλλων περιοχών προκειμένου να ασκηθεί η μεγίστη δυνατή πίεση προς την δικτατορική Κυβέρνηση.

Την 22α Μαΐου ΄73 υπήρξαν σοβαρές ενδείξεις ότι η κίνηση είχε προδοθεί. Οι ενδείξειςήσαν οι ύποπτες κινήσεις ατόμων στον Ναύσταθμο Σαλαμίνας, η πληροφορία ότι ο Ναύσταθμος ήτο κυκλωμένος από μονάδες του στρατού ξηράς και από μία προκήρυξη που ερρίφθη σε οικία μυημένου αξιωματικού.

Μετά τις παραπάνω ενδείξεις απεφασίσθη η αναβολή του κινήματος. Δεν θαπροχωρήσω σε περαιτέρω εξιστόρηση για τις συλλήψεις και όσα επηκολούθησαν στο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Θα επισημάνω μόνο ότι ορισμένα πλοία ήσαν εν πλω. Ουδείς όμως δύναται να εκτιμήσει το ποσοστό επιτυχίας του κινήματος εάν ελαμβάνετο απόφαση να εκδηλωθεί μεμειωμένες δυνάμεις, δηλαδή ουσιαστικά με τον μικρό αριθμό των εν πλω πλοίων. Ίσως αυτό οδηγούσε σε αποτυχία που θα ήταν ασφαλώς χειρότερη από την μη εκδήλωση.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί η μεγάλη συμβολή του Αντιτορπιλικού ΒΕΛΟΣ που ευρίσκετο εν πλω προς Ιταλία, με κυβερνήτη τον Αντιπλοίαρχο Νίκο Παππά. Ο κυβερνήτηςμόλις άκουσε από το Ραδιόφωνο του πλοίου για συλλήψεις αξιωματικών έδρασε άμεσα. Το ΒΕΛΟΣ εγκατέλειψε την Νατοϊκή άσκηση στην οποία συμμετείχε και το πλοίο κατέπλευσε στην περιοχή της Ρώμης, όπου ο Κυβερνήτης και 31 ακόμη μέλη του πληρώματος (αξιωματικοί, υπαξιωματικοί, ναύτες) αποβιβάσθηκαν. Με τις δηλώσεις και ανακοινώσεις που έγιναν και προβλήθηκαν από τα ΜΜΕ έγινε γνωστό ότι η δικτατορία δεν ήλεγχε απόλυτα τις ΕΔ.

Εν τω μεταξύ για αρκετές ημέρες μετά την 23 η Μαΐου στην Ελλάδα συνεχίσθηκαν οι συλλήψεις και οι ανακρίσεις στο απάνθρωπο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Συνελήφθησαν οι περισσότεροι Κυβερνήτες των πλοίων του Στόλου καθώς και μεγάλος αριθμός ικανότατων αξιωματικώνπλοίων, επιτελείων και υπηρεσιών. Μαζί με τους αξιωματικούς του Ναυτικού συνελήφθησαν και οι μυημένοι αξιωματικοί του Σ.Ξ. και της Π.Α. που και αυτοί υπέστησαν βασανισμούς, με πλέον χαρακτηριστικό τον βασανισμό του ηρωικού Ταγματάρχη Σπύρου Μουστακλή που ξεπέρασε κάθε όριο.

Σημαντικά περιστατικά αλληλεγγύης των κινηματιών του Ναυτικού συνέβησαν. Θααναφέρω ένα χαρακτηριστικό περιστατικό. Ο μυημένος Πλωτάρχης Κ. Καταγάς, που φοιτούσε στη Ναυτική Σχολή Πολέμου, μόλις έμαθε τις συλλήψεις και άκουσε από επίσημα χείλη τον χαρακτηρισμό προδότες για τους συλληφθέντες, παρουσιάσθηκε στον Διοικητή του και ζήτησε να ακολουθήσει την τύχη των συλληφθέντων συναδέλφων του με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στο ΕΑΤ/ΕΣΑ και να φυλακισθεί.

Μέχρι και σήμερα δεν έχει αποκαλυφθεί πως ακριβώς προδόθηκε το Κίνημα τουΝαυτικού. Σημαντικές πηγές αλλά και η κοινή λογική οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το Κίνημα δεν προδόθηκε μόνο από συγκεκριμένα άτομα, αλλά οι Δικτάτορες έλαβαν διάφορα μηνύματαπροερχόμενα ακόμη και από το εξωτερικό.

Παρ’ όλο ότι το κίνημα του Ναυτικού δεν εκδηλώθηκε, προσέφερε σοβαρό έργο για την αποκατάσταση της δημοκρατίας για τους εξής λόγους:

-Έγινε γνωστό τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό ότι υπήρχαν πολλά στελέχηστις Ένοπλες Δυνάμεις που ήσαν αντίθετα στο δικτατορικό καθεστώς και επιθυμούσαντην επάνοδο στην ομαλότητα.

-Με βάση το παραπάνω, τονώθηκε το ηθικό διαφόρων αντιδικτατορικών ομάδων πουδιεπίστωσαν ότι δεν ήσαν μόνες αλλά ότι υπήρχε συγκροτημένη κίνηση μέσα στις Ε.Δ.

-Οι δικτάτορες κατάλαβαν ότι δεν ήλεγχαν στον επιθυμητό βαθμό τις Ε.Δ. καιεκδηλώθηκε η τάση να προχωρήσουν σε «εκδημοκρατισμό» στα δικά τους βέβαια πάντα μέτρα.

-Απετέλεσε την μία από τις τέσσερις σοβαρές εκδηλώσεις εναντίον της δικτατορίας. Οι άλλες τρεις ήσαν οι κινήσεις της 13 ης Δεκεμβρίου ΄67, της Νομικής και τουΠολυτεχνείου το 1973. Το Κίνημα του Ναυτικού βέβαια δεν προβλήθηκε μετά την μεταπολίτευση (παρ’ όλο ότι ήταν η πιο ουσιαστική συμβολή στην διαμαρτυρία κατάτης δικτατορίας), διότι δεν υποκινήθηκε από πολιτικά-κομματικά κίνητρα, όπως ίσως άλλες κινήσεις. Αντίθετα η αξία του Κινήματος του Ναυτικού υποβαθμίστηκε ώστε να αναδειχθούν άλλες κινήσεις ως υπερπατριωτικές και σωτήριες.

Το κίνημα του Ναυτικού ήταν μία ανιδιοτελής κίνηση αξιωματικών που οργανώθηκαν με δική τους πρωτοβουλία, με στόχο την επάνοδο της συνταγματικής ομαλότητας της χώρας.

Πιστεύω ότι ουδείς από τους ενεργά συμμετασχόντες προσέφερε περισσότερα ή ολιγότερα. Το Κίνημα του Ναυτικού ήταν μία κίνηση ενιαία, αυτοτελής που είχε την σιωπηρά συγκατάθεση του συνόλου σχεδόν των μονίμων στελεχών του Π.Ν. αλλά που βασιζόταν συγχρόνως στην συγκατάθεση και των άλλων στελεχών των Ε.Δ. και ιδίως του λαού.