Πέντε χρόνια μετά, όλες οι καμπάνες του καθεδρικού ναού των Παρισίων ήχησαν σημαίνοντας την επιστροφή του εμβληματικού τοποσήμου της γαλλικής πρωτεύουσας. Μόνο μία εξ αυτών, που έως τότε είχε αποκατασταθεί, ήχησε κατά την έναρξη των φετινών Ολυμπιακών Αγώνων που διοργάνωσε η παρισινή μητρόπολη, στις 26 Ιουλίου 2024. Ηταν ένα νεύμα προς τον πλανήτη: η Νοτρ Νταμ είναι εδώ, η Γαλλία είναι εδώΟ Απρίλιος του 2019 ήταν η καταστροφή. Ο Δεκέμβριος του 2024 θα ορίσει τη λαμπρή επαναφορά της Παναγίας των Παρισίων. Ο ναός από τον 12ο αιώνα έχει στεγάσει ανθρώπινες προσευχές, πολιτειακές και θρησκευτικές τελετές, ενώ δεχόταν τα τελευταία χρόνια προ της καταστροφικής πυρκαγιάς περί τα 13 εκατ. επισκέπτες ετησίως. Εχει γίνει φόντο σε ων ουκ έστι φωτογραφίες και έργα τέχνης, έχει υπάρξει πρωταγωνιστής σε ταινίες και σε θρησκευτικές αναβιώσεις. Η φάση της αποκατάστασης της Παναγίας των Παρισίων, από το 2019 έως σήμερα, έχει περάσει από τρία στάδια, με τουλάχιστον 500 τεχνίτες να έχουν επιφορτιστεί με την ανοικοδόμηση: την ασφάλεια και τη στατικότητα του μνημείου, την κύρια ανακατασκευή του και την ολοκλήρωση της πλειονότητας των εργασιών και την επαναλειτουργία και απόδοσή του στην οικουμένη, ενόσω οι εργασίες της πλήρους αποκατάστασης θα συνεχίζονται.

https://www.kathimerini.gr/world/563321383/ichisan-oi-kampanes-tis-notr-ntam/?utm_source=piano&utm_medium=email&utm_campaign=morning_briefing&pnespid=BqYm9VFA9ywIzw6Q4I.aBEcQrgwj261ppVlSD.sDboLK2.AG8kdZuPVexHRkDvgdzSmVUMsIMw

Η ιδέα ήταν του Βενιζέλου. Είχε καλέσει τον καθηγητή στο Παρίσι για να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με το πού στον ελλαδικό χώρο και πώς θα στηνόταν το δεύτερο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα (το πρώτο λειτουργούσε ήδη στην Αθήνα). Ο Καραθεοδωρή είχε στο μυαλό του ήδη από το 1913 ότι μετά την απελευθέρωσή της η Θεσσαλονίκη θα έπρεπε να αποκτήσει το δικό της πανεπιστήμιο. Αλλά το 1919 ο ελληνικός στρατός είχε μπει απελευθερωτής στη Σμύρνη. Η επικράτεια της Ελλάδας μεγάλωνε και η ιδέα ότι ο ελληνικός κόσμος ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να φέρει στη Δύση τον σλαβικό και τον τουρκο-αραβικό γινόταν όλο και πιο έντονη. Η ιστορική συγκυρία προέκρινε για έδρα του νέου πανεπιστημίου την πρωτεύουσα της Ιωνίας. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Καραθεοδωρή υπέβαλλε το σχετικό σχέδιο ιδρύσεως, παραιτείτο από την έδρα του στο Γκέτινγκεν και μετέβαινε στη Σμύρνη για να πιάσει δουλειά… Ο Στεργιάδης είχε ακούσει για τον 46χρονο Έλληνα επιστήμονα, που μεγαλουργούσε στο εξωτερικό, αλλά δεν τον είχε δει κι έτσι, καθώς από τη φύση του ήταν στριφνός και δύσπιστος, στην πρώτη συνάντησή τους τον «έκοψε» από την κορφή ως τα νύχια. Του φάνηκε πολύ νέος για να φέρει εις πέρας ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα. «Είσθε πολύ νέος» του ψέλλισε σχεδόν απαξιωτικά και η απόκριση του Καραθεοδωρή τον έβαλε στη θέση του… «Κύριε αρμοστά, τούτο είναι πράγματι ένα μειονέκτημα. Να είσθε όμως βέβαιος πως θα ελαττούται από ημέρας εις ημέραν»....

Κ. Καραθεοδωρή: O σπουδαίος Έλληνας 

επιστήμονας, ο φίλος του Αϊνστάιν 

και το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης

Διαπρεπής επιστήμονας, Ιωνικό Πανεπιστήμιο, Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή ( 1873-1950),  Μουσείο Φυσικών και Τεχνικών Επιστημών ΕΚΠΑ, Σμύρνη, Φίλος Άινσταιν

ΤΗΣ ΤΟΝΙΑΣ Α. ΜΑΝΙΑΤΕΑ

Οι Τσέτες είναι σε απόσταση αναπνοής από τη Σμύρνη. Όλες οι ειδήσεις, που φτάνουν από την περιφέρεια, μιλούν για ένα ορμητικό κύμα σφαγέων, που κοντοζυγώνει την πρωτεύουσα της Ιωνίας. Οι Ρωμιοί, στριμωγμένοι στην προκυμαία της πόλης, αναζητούν πλεούμενο να φύγουν, να σωθούν. Εκείνος, όμως, ζει με την αγωνία να σώσει τον πλούτο που με κόπο είχε συγκεντρώσει τα τελευταία χρόνια: Να φυγαδεύσει τα βιβλία, τα αρχεία και τον εργαστηριακό εξοπλισμό του πανεπιστημίου. 

Λίγο πριν μπουν οι Τσέτες στη Σμύρνη, το πλοίο «Νάξος» της Εθνικής Ακτοπλοΐας Ελλάδος θα κρύβει με ασφάλεια στα σπλάχνα του τον πνευματικό θησαυρό μαζί με τον σωτήρα του, τον μαθηματικό Κωνσταντίνο Καραθεοδωρή. Τρεις μέρες πριν την εισβολή των Τούρκων, είχε φυγαδεύσει στη Σάμο με κάποιο καΐκι, φορτωμένο κριθάρι, τη γυναίκα του και τα δύο παιδιά τους. Εκείνος έμεινε πίσω για την αποστολή του… «Εγώ, εννοείται, παρέμεινα (σσ. στη Σμύρνη) μέχρι την τελευταία ώρα, αλλά επειδή ήμουν προσεκτικός δεν μου συνέβη κάτι. Μόνο πάνω στη σύγχυση, χρειάστηκε να περάσουν δέκα μέρες έως ότου φτάσω στην Αθήνα» περιγράφει τα τεκταινόμενα στη Σμύρνη, σε επιστολή του, με ημερομηνία 25/12/1922, προς τον περίφημο μαθηματικό και στενό φίλο του, Νταβίντ Χίλμπερτ. Αυτό το «εννοείται» μαρτυρά την ιερή υποχρεωτικότητα με την οποία περιέβαλλε ο ίδιος την αποστολή, που είχε στην ιωνική πρωτεύουσα.

«Όταν αναχώρησε ο Καραθεοδωρή από τη Σμύρνη ήταν σα να έφυγε από τη Μικρασία η ενσάρκωση της ελληνικής ευφυίας, της τέχνης και του πολιτισμού» θα εξομολογηθεί αργότερα ο Αμερικανός πρόξενος στη Σμύρνη του ’22, Τζορτζ Χόρτον, έχοντας δει, από τους τελευταίους, τον Έλληνα επιστήμονα να τρέχει στους δρόμους της πυρπολημένης πόλης.

Τρία χρόνια νωρίτερα, το 1919, ο ύπατος αρμοστής, Αριστείδης Στεργιάδης, τον υποδεχόταν στη Σμύρνη, προερχόμενο από το πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν (Goettingen), όπου δίδασκε Μαθηματικά (το όνομα Carathéodory Constantin, το μόνο ελληνικό, θα φιγουράρει στο εξής στη λίστα των προσωπικοτήτων, που έχουν περάσει από τις καθηγητικές έδρες του πανεπιστημίου) τονίζοντάς του πως «η Ελλάδα δεν ήρθε στη Μικρά Ασία για να υποδουλώσει ξένους πληθυσμούς, αλλά για να τους φέρει στον ανώτερο πολιτισμό της».

Θα συζητούσαν για την ίδρυση ελληνικού πανεπιστημίου στην ιωνική πρωτεύουσα.

Η ιδέα ήταν του Βενιζέλου. Είχε καλέσει τον καθηγητή στο Παρίσι για να ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με το πού στον ελλαδικό χώρο και πώς θα στηνόταν το δεύτερο ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα (το πρώτο λειτουργούσε ήδη στην Αθήνα). Ο Καραθεοδωρή είχε στο μυαλό του ήδη από το 1913 ότι μετά την απελευθέρωσή της η Θεσσαλονίκη θα έπρεπε να αποκτήσει το δικό της πανεπιστήμιο. Αλλά το 1919 ο ελληνικός στρατός είχε μπει απελευθερωτής στη Σμύρνη. Η επικράτεια της Ελλάδας μεγάλωνε και η ιδέα ότι ο ελληνικός κόσμος ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να φέρει στη Δύση τον σλαβικό και τον τουρκο-αραβικό γινόταν όλο και πιο έντονη. Η ιστορική συγκυρία προέκρινε για έδρα του νέου πανεπιστημίου την πρωτεύουσα της Ιωνίας. Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Καραθεοδωρή υπέβαλλε το σχετικό σχέδιο ιδρύσεως, παραιτείτο από την έδρα του στο Γκέτινγκεν και μετέβαινε στη Σμύρνη για να πιάσει δουλειά…

Ο Στεργιάδης είχε ακούσει για τον 46χρονο Έλληνα επιστήμονα, που μεγαλουργούσε στο εξωτερικό, αλλά δεν τον είχε δει κι έτσι, καθώς από τη φύση του ήταν στριφνός και δύσπιστος, στην πρώτη συνάντησή τους τον «έκοψε» από την κορφή ως τα νύχια. Του φάνηκε πολύ νέος για να φέρει εις πέρας ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα. «Είσθε πολύ νέος» του ψέλλισε σχεδόν απαξιωτικά και η απόκριση του Καραθεοδωρή τον έβαλε στη θέση του… «Κύριε αρμοστά, τούτο είναι πράγματι ένα μειονέκτημα. Να είσθε όμως βέβαιος πως θα ελαττούται από ημέρας εις ημέραν».

ΠΩΣ, ΣΤΗΝ ΕΥΧΗ, ΕΦΤΙΑΞΑΝ ΤΙΣ ΠΥΡΑΜΙΔΕΣ!

Κ. Καραθεοδωρή

Η φήμη του Έλληνα μαθηματικού οργώνει την Ευρώπη. Από τα πρώτα κιόλας χρόνια του 20ού αι. διδάσκει Μαθηματικά σε σημαντικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, κυρίως της Γερμανίας (η χώρα υπήρξε σταθμός στη σταδιοδρομία του διπλωμάτη πατέρα του και ο ίδιος γεννήθηκε στο Βερολίνο).

Η αφετηρία της διαδρομής του, βέβαια, ήταν διαφορετική. Αρχικά σπούδασε στο Τμήμα Μηχανικών της Στρατιωτικής Σχολής του Βελγίου, όπου ήταν πια διορισμένος ο πατέρας του, και ταξίδεψε ίσαμε την Αίγυπτο για να εφαρμόσει τις γνώσεις του στο φράγμα του Ασουάν και Ασούτ, που χτιζόταν εκείνη την εποχή. Αλλά στο Κάιρο, προσπαθώντας να κατανοήσει την τεχνική των φαραώ στην κατασκευή των πυραμίδων, βρήκε το νόημα της ζωής στην επιστήμη των αριθμών και λοξοδρόμησε, παρά τις σθεναρές προσπάθειες των δικών του να τον πείσουν ότι το επάγγελμα του μηχανικού ήταν εξαιρετικά προσοδοφόρο, σε αντίθεση με το αβέβαιης εξέλιξης του μαθηματικού. Εκείνος, όμως, ήταν αποφασισμένος να αφοσιωθεί στους αριθμούς. Έβλεπε παντού αριθμούς. Στο σύμπαν, στη φύση, στην αρχιτεκτονική, στη ζωγραφική, στη μουσική. Ακόμα και η αγάπη του για τις φούγκες του Μπαχ ήταν επειδή σ’ αυτές διέκρινε μαθηματική δομή.

Στα 29 του, λοιπόν, ξεκινά για τις νέες σπουδές του, αρχικά στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου και πολύ σύντομα στο μεγαλύτερο κέντρο μαθηματικής έρευνας της εποχής, το πανεπιστήμιο του Γκέτινγκεν. Στα 32 του ολοκληρώνει σπουδές και διδακτορικό (!). Ο Καραθεοδωρή είναι ιδιοφυία. Ένας εγκέφαλος, γεννημένος για τα μαθηματικά, που οι συνεχιστές του θα αντιπαραβάλλουν μόνον με τους μεγάλους μαθηματικούς της αρχαιότητας. «Ένας μαθηματικός για να θεωρηθεί μεγάλος πρέπει να αναπτύξει μία δική του θεωρία, να επινοήσει δύσκολα προβλήματα και να τα λύσει, να είναι παραγωγικός. Ο Καραθεοδωρή επεκτάθηκε σε πολλούς κλάδους των Μαθηματικών, πράγμα αφύσικο. Μελέτησε λογισμό των μεταβολών, θεωρία των συναρτήσεων, θεωρία μέτρου και ολοκλήρωσης, διαφορική γεωμετρία και τόσα άλλα διαφορετικά πεδία! Σπάνια παρουσιάζονται επιστήμονες που να μπορούν να επεκταθούν σε τέτοιο ευρύ φάσμα!» θα δηλώσει, έναν και πλέον αιώνα μετά, ο καθηγητής Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γεώργιος Στάμου.

Το όνομα του Καραθεοδωρή ταξιδεύει ίσαμε την αμερικανική ήπειρο, όπου διάφορα πανεπιστήμια προσπαθούν να τον εντάξουν στο δικό τους διδακτικό προσωπικό. Εκείνος, όμως, έχει μάτια μόνο για την Ελλάδα. Από το Γκέτινγκεν ζητεί να υπηρετήσει σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα της πατρίδας του. Αλλά η Ελλάδα βρίσκει την ευκαιρία να πληγώσει ακόμη ένα από τα λαμπρά παιδιά της… «Δυστυχώς, οι θέσεις πανεπιστημιακών είναι καλυμμένες. Αντίστοιχα και των στρατιωτικών σχολών, για τις οποίες ενδιαφέρεσθε. Μπορούμε, ωστόσο, να σας εξασφαλίσουμε θέση δημοδιδασκάλου σε κάποιο από τα σχολεία της επαρχίας μας, όπου υπάρχουν ελλείψεις…» απαντούν οι αρμόδιοι!

«ΑΓΑΠΗΤΕ ΦΙΛΕ, ΑΛΜΠΕΡΤ ΑΪΝΣΤΑΪΝ»

Έως το 1920, ο Καραθεοδωρή διδάσκει στην Ευρώπη (Αννόβερο, Μόναχο, Μπέρσλαου, Βερολίνο), απορρίπτει την Αμερική και συνομιλεί με κορυφαίους επιστήμονες, όπως ο Μαξ Πλανκ και ο Άλμπερτ Αϊνστάιν, με τον οποίο μάλιστα έχει αναπτύξει μία ζεστή φιλική σχέση. Η αρχή έγινε με μία πρώτη επιστολή που του έστειλε ο φυσικός το φθινόπωρο του 1916. «Αν κάνετε τον κόπο να μου εξηγήσετε τους μετασχηματισμούς, θα σας ακούσω με προσοχή και ευγνωμοσύνη. Αν μου λύσετε και το πρόβλημα των κλειστών γραμμών του χρόνου, θα σταθώ μπροστά σας με σταυρωμένα χέρια» τού έγραφε. Σε μία μακροσκελή απάντηση ο Καραθεοδωρή του έλυσε όλες τις απορίες.

Ο Γερμανός είναι έξι χρόνια νεότερος και αντιμετωπίζει τον Έλληνα επιστήμονα με το δέος του μαθητή Φυσικής προς τον μαθηματικό καθηγητή του. Στην πραγματικότητα, ο Καραθεοδωρή είναι ενθουσιασμένος με την ευστροφία του 36χρονου Αϊνστάιν και αυτός ο τελευταίος αντίστοιχα γοητευμένος από το μαθηματικό αναλυτικό μυαλό του 42χρονου καθηγητή, καθώς όπως ο ίδιος συνηθίζει να ομολογεί, οι σχέσεις του με τα θεωρητικά μαθηματικά είναι μέτριες, ίσως και κακές. Η αλληλογραφία των δύο ανδρών είναι μακρά.

“Εις φιλικήν ανάμνησιν, ο όλος δικός σας A. Einstein”. Αφιέρωση του Einstein στην Κ. Καραθεοδωρή.

Ο Αϊνστάιν ζητεί ερμηνείες περί τα Μαθηματικά και ο Καραθεοδωρή τού τις δίνει αγόγγυστα. Εν καιρώ, οι επιστολές που ανταλλάσσουν αποκαλύπτουν μία -εκτός από επαγγελματική- θερμή φιλική σχέση, τόσο που ο Έλληνας επιστήμονας έχει λάβει από τον Γερμανό συνάδελφό του αυτόγραφο σημείωμα προοριζόμενο για τη συλλογή αυτογράφων της κόρης της Πηνελόπης Δέλτα, Βιργινίας. «Σου στέλλω δια την συλλογήν αυτογράφων της Βιργινίας γράμμα του Einstein το οποίο έφθασεν σήμερον» γράφει στη Δέλτα από το Μόναχο στις 21 Μαΐου του 1930.

Οι πληροφορίες, που θέλουν τον Καραθεοδωρή να έχει βοηθήσει τον Γερμανό φυσικό στη διατύπωση της περίφημης θεωρίας της σχετικότητας, δεν θα επιβεβαιωθούν από το αρχείο του Αϊνστάιν, που θα δοθεί πολλές δεκαετίες μετά στη δημοσιότητα από το εβραϊκό πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ. Ωστόσο, η συνεργασία των δύο ανδρών στο ευρύτερο επιστημονικό πεδίο δεν αμφισβητείται, πολλώ μάλλον όταν έχει ομολογηθεί από τον ίδιο τον νομπελίστα φυσικό.

Όπως αποκαλύπτει ο ανιψιός του Καραθεοδωρή, Κωνσταντίνος Τασσάς, ο Αϊνστάιν στην τελευταία -πριν πεθάνει- συνέντευξή του, τόνισε: «… Κύριοι, ζητήσατε να σας απαντήσω σε χίλια δυο πράγματα, κανείς σας όμως δεν θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο δάσκαλός μου, ποιος μου άνοιξε τον δρόμο προς την ανώτερη μαθηματική επιστήμη, σκέψη και έρευνα. Μεγάλος μου δάσκαλος υπήρξε ο αξεπέραστος Έλληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, στον οποίον εγώ προσωπικά, αλλά και ολόκληρη η μαθηματική επιστήμη, η ϕυσική και η σοϕία του αιώνα χρωστάμε τα πάντα».

ΕΝΑ ΘΝΗΣΙΓΕΝΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ ΚΑΙ Η ΑΜΕΡΙΚΗ

Μετά τη συνεννόηση και με τον Στεργιάδη, παίρνει την οικογένειά του και εγκαθίστανται στην πρωτεύουσα της Ιωνίας. Σε δυόμιση χρόνια το Ιωνικό Πανεπιστήμιο υπό τον τίτλο «Εξ Ανατολών το Φως» (Ex oriente lux) στέκεται επιβλητικό στην πλαγιά του όρους Πάγος, με όλο το προσωπικό και τον εξοπλισμό του και με σχολές Γεωπονικής και Φυσικών Επιστημών, Ανατολικών Γλωσσών και Ανατολικού Πολιτισμού, Δημοσίων Υπαλλήλων, Εμπορίου, Χωροσταθμών και Εργοδηγών, Μουσουλμανικού Ιεροδιδασκαλείου και Ινστιτούτου Υγιεινής.

Το ίδρυμα θα λειτουργεί στη βάση ενός συστήματος, που συνδυάζει αγγλοσαξωνικά και γερμανικά πρότυπα. Οι βασικές γλώσσες διδασκαλίας θα είναι η ελληνική και η τουρκική, αλλά υπάρχει πρόβλεψη και για Αραβικά, Εβραϊκά, Φαρσί και Αρμενικά.

Τα εγκαίνια ορίζονται για τον Σεπτέμβριο του 1922. Δεν θα γίνουν ποτέ. Λίγες μόνο μέρες πριν ανοίξει πανηγυρικά τις πύλες του, το κτήριο μένει έρημο να παρακολουθεί από κει ψηλά τις σφαγές στην προκυμαία και την ίδια στιγμή ο «πατέρας» του, ο Καραθεοδωρή, να δίνει τον δικό του αγώνα για να σώσει ό,τι μπορούσε να σωθεί.

«Η δράσις μου εις την Σμύρνην θα απέβαινεν καρποφόρος…» θα γράψει με πίκρα στη συγγένισσα και στενή φίλη του, Πηνελόπη Δέλτα, από το Λος Άντζελες, όπου θα βρεθεί να διδάσκει μόλις έξι χρόνια από την καταστροφή στη Μικρασία.

… Η ΕΛΛΑΣ ΔΕΝ ΕΧΑΣΕ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΧΩΡΗΣΗ ΜΟΥ…

Το να στήνεις εκ θεμελίων ένα πανεπιστήμιο και στο παρά πέντε της λειτουργίας του να βλέπεις τα όνειρα και τους κόπους σου να καταρρέουν δεν είναι ασφαλώς η καλύτερη συνθήκη για ένα αεικίνητο, δημιουργικό πνεύμα. Αλλά δεν είναι και το τέλος του κόσμου. Με τον ερχομό του από τη Σμύρνη στην Αθήνα, διορίζεται καθηγητής στο πανεπιστήμιο της πόλης και τον αμέσως επόμενο χρόνο στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Στον μαθηματικό ανατίθεται να διδάξει το μάθημα της Χημείας! Δύο χρόνια θα αντέξει. «Έλεγαν ότι δεν καταλάβαιναν το μάθημά του οι φοιτητές. Ότι ίσως ήταν πολύ προχωρημένο. Εκείνος πίστευε ότι μάλλον η Ελλάδα, έχοντας ως προτεραιότητα τη διαχείριση μεγάλων πολιτικών θεμάτων, δεν κατάφερνε να προετοιμάσει σωστά τους νέους για το ανώτατο επίπεδο της εκπαίδευσης» θα δηλώσει πολύ καιρό μετά, η κόρη του, Δέσποινα Καραθεοδωρή – Ροδοπούλου. Η αλήθεια είναι ότι η χώρα είχε ρίξει το βάρος της στην τακτοποίηση του σαρωτικού προσφυγικού κύματος και μόλις που τα κουτσοκατάφερνε…

Το γραφείο που ο Κ. Καραθεοδωρή χρησιμοποιούσε, στο πίσω δωμάτιο του σπιτιού του Μονάχου.

Το 1924, ο Καραθεοδωρή εγκαταλείπει την Αθήνα για το Μόναχο, αποδεχόμενος την έδρα που του προσφέρει ένα από τα (έως σήμερα) μεγαλύτερα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια. Σε αντίθεση με τους… ακατάδεκτους Έλληνες, οι φοιτητές στο Μόναχο αναπτύσσουν με τον καθηγητή τους στενούς δεσμούς. «Δύο φορές την εβδομάδα έρχονταν στο σπίτι μας για να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους με τον πατέρα μου. Για κείνον ήταν σαν γιορτή. Ετοιμάζαμε σάντουιτς και χυμούς για κεράσματα. Μιλούσε ώρες μαζί τους και όχι μόνον για Μαθηματικά» θα διηγηθεί αργότερα η Δέσποινα.

Στο μεταξύ, η ανάγκη για ίδρυση δεύτερου ιδρύματος στον ελλαδικό χώρο υπάρχει πάντα και αυτήν τη φορά η συγκυρία ανοίγει τον δρόμο προς τη Θεσσαλονίκη. Τον Ιούνιο του 1925 η πόλη αποκτά το δικό της πανεπιστήμιο και τον κανονισμό της λειτουργίας του έχει συντάξει ο Καραθεοδωρή, ο οποίος υποκύπτει πια στα… θέλγητρα των Αμερικανών. Πώς μπορείς, άλλωστε, να αρνηθείς την επίσημη πρόσκληση του πανεπιστημίου Χάρβαρντ και της αμερικανικής μαθηματικής εταιρείας να περιοδεύσεις, δίνοντας διαλέξεις στα σημαντικότερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ηπείρου; Αποδέχεται και πείθει και τη σύζυγό του, Φρόσω, να τον ακολουθήσει.

«… θα κάμω επί εξαμηνίαν μαθήματα εις το Harvard, αλλά με παρεκάλεσαν εκ τηςAmeric. Mathem. Society να κάμω διαλέξεις εις περίπου 20 Πανεπιστήμια. Θα μείνομεν με διαλείμματα μέχρι των αρχών του Ιουνίου εις Cambridge. Τον Ιούνιον και Ιούλιον θα περάσωμεν εις το Πανεπιστήμιον του Berkeley πλησίον του S. Francisco» εξηγεί στην Πηνελόπη Δέλτα με επιστολή του την 1η Ιανουαρίου του 1928 από το πλοίο «Aquitania», με το οποίο ταξιδεύει για τη Νέα Υόρκη.

Η Δέλτα τού απαντά με ενθουσιασμό για το ταξίδι του στη αμερικανική ήπειρο χωρίς, ωστόσο, να κρύβει την απογοήτευσή της για τη φυγή του από την Ελλάδα. Με επόμενη επιστολή του θα τη διαβεβαιώσει: «Η Ελλάς δεν έχασε τίποτε από την αναχώρησίν μου, απεναντίας! Διότι αντί να χάνω εκεί τον καιρόν μου, δύναμαι εδώ περισσότερον να οφελήσω δια της προπαγάνδας την οποίαν κάμνω δια την Ελλάδα. Και εις την διδασκαλίαν ακόμη δύναμαι περισσότερον να οφελήσω εις το εξωτερικόν· εις σχεδόν όλα μου τα μαθήματα εις το Μόναχον και εις το Harvard είχον Έλληνας ακροατάς και βεβαίως τους καλλιτέρους Έλληνας ακροατάς τους οποίους δύναται να φαντασθή κανείς. Εν ω εις τα Αθήνας δεν είχον ποτέ μαθητάς της αυτής αξίας».

Το 1930 ο Βενιζέλος θα …χτυπήσει και πάλι την πόρτα του Καραθεοδωρή. Του ζητά να αναλάβει καθήκοντα κυβερνητικού επιτρόπου (θέση αντίστοιχη με υπουργό Παιδείας) στα δύο πανεπιστήμια της χώρας. Για την ακρίβεια, τον καλεί να αναδιοργανώσει αυτό της Αθήνας και να οργανώσει εκείνο της Θεσσαλονίκης. Ο Καραθεοδωρή όχι μόνον δεν αρνείται, αλλά πολύ νωρίτερα απ’ όσο ο Βενιζέλος περίμενε, του υποβάλλει υπόμνημα με το σχέδιο οργάνωσης και αναδιοργάνωσης των δύο ιδρυμάτων. Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό κείμενο, το οποίο λίγο αργότερα θα αποτελέσει τον πυρήνα του βασικού νόμου λειτουργίας των ελληνικών πανεπιστημίων, του Ν.5343/1932.

Ύψιστο τίτλο αναγνώρισης της προσφοράς του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή (Κώστια για το οικογενειακό περιβάλλον του) αποτελεί ο δεύτερος νόμος της Θερμοδυναμικής, τον οποίο διατύπωσε ο ίδιος και φέρει πλέον το όνομά του («Εις εκάστην γειτονίαν δεδομένης καταστάσεως συστήματος υπάρχουν καταστάσεις μη προσιταί εκ ταύτης δι’ αδιαβατικής διεργασίας αντιστρεπτής ή μη»). Το έργο του καταχωρήθηκε με φωτεινά γράμματα στην παγκόσμια ιστορία της μαθηματικής έρευνας, αλλά η Ελλάδα καθυστέρησε να τιμήσει το άξιο τέκνο της.

Μόλις πέρυσι, με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννησή του, σε ένδειξη μνήμης και τιμής στο έργο του, η Τράπεζα της Ελλάδος προχώρησε στην έκδοση συλλεκτικού νομίσματος των 2 ευρώ με τη φιγούρα του μεγάλου μαθηματικού. Νωρίτερα, στην Κομοτηνή, ο Σύνδεσμος Φίλων του σπουδαίου επιστήμονα, με τη συνδρομή του δήμου, ίδρυσε Μουσείο Καραθεοδωρή, ενώ το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης έδωσε το όνομά του στο κτήριο της διοίκησης.

Κομοτηνή, Μουσείο Καραθεοδωρή

Η αφετηρία του ονόματος Καραθεοδωρή τοποθετείται κάπου στα μέσα του 18ου αι. στην περιοχή Βόσνα ή Βοσνοχώρι της Ξάνθης, όπου ζούσε γεωργός, ο οποίος τροφοδοτούσε με λαχανικά και φρούτα την Αδριανούπολη με τη βοήθεια ενός εργατικού και έξυπνου παραγιού, ονόματι Θεοδωρής. Αλλά ο νεαρός ήταν πολύ μελαχρινός και οι Τούρκοι προμηθευτές στην πόλη, όπου παρέδιδε το εμπόρευμα, του πρόσθεσαν στο όνομα τη λέξη «kara» (μαυριδερός) «ξαναβαφτίζοντάς τον Καραθεοδωρή. Από εδώ ξεκινά το πλούσιο γενεαλογικό δένδρο της οικογένειας.

Η απουσία του τελικού «ς» από το επώνυμο -με τον ανιψιό του σπουδαίου επιστήμονα, μάλιστα, να επιμένει μετ’ επιτάσεως ότι το «Καραθεοδωρής» είναι λάθος- παραπέμπει στην αναφορά του ονόματος ως εξής: Κωνσταντίνος του μεγάλου γένους Καραθεοδωρή. Προϊόντος του χρόνου παραλήφθηκε το «του μεγάλου γένους». Σημειώνεται ότι και το επώνυμο της συζύγου τού Κωνσταντίνου, Ευφροσύνη, ήταν Καραθεοδωρή. Επρόκειτο για μακρινούς συγγενείς.

ΠΗΓΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

– «Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδος», Αντ. Μακρυδημήτρης (Ι. Σιδέρης, Αθήνα 1997)

– «Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή», Δέσποινα Βλαχοστεργίου-Βασβατέκη . Δεσποινα Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου (ΚΑΚΤΟΣ, Αθήνα 2001)

– «Χαμένος Παράδεισος – ΣΜΥΡΝΗ 1922», Γκ. Μίλτον / μτφ. Αλ. Καλοφωλιάς (ΜΙΝΩΑΣ, Αθήνα 2008)

– «Αναφορικά με την Τουρκία» Τζ, Χόρτον / μτφ. Όλ. Μαύρου (Λιβάνης, Αθήνα 1992)

– «Αλληλογραφία» Π. Σ. Δέλτα (Βιβλιοπωλείον της ΕΣΤΙΑΣ, Αθήνα 1997)

– Πανεπιστήμιο Γκέτινγκεν (Georg – August Universität Göttingen)

– Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

– Μουσείο Καραθεοδωρή

– Πανεπιστήμιο Ζυρίχης (Universität Zürich)

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

*********************************************************

 Σε συνέχεια του εξαιρετικού ρεπορτάζ της Τόνιας Α. Μανιατέα  ο ageliaforos.com* παραθέτει ορισμένα στοιχεία για το Ιωνικό Πανεπιστήμιο «Εξ Ανατολών το Φως» και για ιστορικά κειμήλια, τα οποία ο Καραθεοδωρή φυγάδευσε με κόπο από την Σμύρνη, λίγο πριν μπουν τα στρατεύματα του Κεμάλ. Τα όσα διέσωσε ο Καραθεοδωρή εκτίθενται τα τελευταία δύο χρόνια στο Μουσείο Φυσικών Επιστημών και Τεχνολογίας του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Στα εκθέματα περιλαμβάνονται  όργανα από το Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Επίσης, στη  βιβλιοθήκη του Μουσείου συμπεριλαμβάνονται και πολλά βιβλία του Πανεπιστημίου Σμύρνης , καθώς και το αρχείο του που διέσωσε ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή.

Η ίδρυση του Ιωνικού Πανεπιστημίου 

Μετά τη συνάντηση που είχε με τον Βενιζέλο, στις 20 Οκτωβρίου του 1919 ο Καραθεοδωρή υπέβαλε  υπόμνημα για την ίδρυση δεύτερου Ελληνικού πανεπιστημίου με τίτλο, Projet d’ une nouvelle Université en Grèce, presentée au Gouvernement Hellenique par C. Caratheodory. Στο υπόμνημά του αυτό ο Καραθεοδωρή “στηριζόμενος στην επέκταση της Ελληνικής επικράτειας και στην πεποίθηση ότι ο Ελληνικός κόσμος όφειλε να διαδραματίσει ένα διαμεσολαβητικό ρόλο ματαξύ σλαβικού και ανατολικού κόσμου από τη μια και δυτικού κόσμου από την άλλη, ο ρόλος λοιπόν της Ελλάδας ήταν εκπολιτιστικός-κάτι που συμμεριζόταν και ο ίδιος ο Βενιζέλος- και ο εκπολιτιστικός αυτός ρόλος ήταν μια παράμετρος της Μεγάλης Ιδέας. Η Αθήνα με το Πανεπιστήμιό της παρείχε κατά βάσιν κλασσική παιδεία κι έτσι το νέο ίδρυμα θα ήταν μια υπέρβαση σε σχέση με εκείνο της Ελληνικής πρωτεύσουσας, θα συνδύαζε ανθρωπιστική και τεχνοκρατική εκπαίδευση με βάση τις ανάγκες της περιοχής”. Ο Καραθεοδωρής θεμελίωσε την πρότασή του στο αγγλοσαξωνικό ακαδημαϊκό παράδειγμα κι όχι στα γαλλικά και γερμανικά ακαδημαϊκά ιδρύματα. Πρότεινε ως έδρες για τη σύστασή του τρεις τοποθεσίες: τη Σμύρνη, τη Θεσσαλονίκη και τη Χίο.

Στο υπόμνημα του Καραθεοδωρή βασίστηκε ο νόμος 2251/14-7-1920 Περί ιδρύσεως και λειτουργίας Ελληνικού Πανεπιστημίου εν Σμύρνη (ΦΕΚ,τευχ.Α’ ΙΙ) που ψηφίστηκε τον Αύγουστο του 1920.

Ο διορισμός του Καραθεοδωρή υπογράφτηκε στις 28 Οκτωβρίου/10 Νοεμβρίου 1920 με αναδρομική ισχύ από τις 15/28 Ιουλίου 1920, ενώ το ιδρυτικό διάταγμα εκδόθηκε από την Ύπατη Αρμοστεία την 1η Δεκεμβρίου 1920.

 Τα έτη σπουδών κάθε κύκλου θα ποίκιλλαν ανάλογα με τον απονεμόμενο τίτλο σπουδών, ενώ προβλέπονταν και σειρές μαθημάτων διάρκειας λίγων εβδομάδων γύρω από πρακτικά θέματα Μηχανολογίας και Γεωπονικής. Ειδικές εισαγωγικές εξετάσεις για κάθε κύκλο σπουδών θα εγγυούνταν το επίπεδο των φοιτητών, ενώ για την εξέταση της προόδου στην πορεία των σπουδών προτεινόταν η υιοθέτηση ενός συστήματος μεταξύ του βρετανικού, που πολλαπλασίαζε τις γραπτές και προφορικές εξετάσεις, και του γερμανικού, που τις καταργούσε σχεδόν εντελώς. Η διδακτέα ύλη προβλεπόταν υποχρεωτική σε συγκεκριμένα για κάθε κλάδο μαθήματα, με δυνατότητα επιλογής ενός ή δύο ακόμη θεμάτων.

Η γλώσσα των μαθημάτων θα ήταν η Ελληνική και η τουρκική, χωρίς να αποκλείονται και άλλες. Το διδακτικό προσωπικό θα το αποτελούσαν τακτικοί και έκτακτοι καθηγητές, επιμελητές και βοηθοί. Ο βαθμός και ο μισθός τους θα ήταν αντίστοιχος με εκείνον του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου.. Επίσης θα μπορούσαν να κατέχουν κι άλλη δημόσια θέση. Η διοίκηση του ιδρύματος ήταν ο πρύτανης για πέντε-μεταβατικά- χρόνια, και ακόλουθα ο πρύτανης, η σύγκλητος, οι κοσμήτορες των σχολών και οι διευθυντές των παραρτημάτων. Οι τίτλοι που παρέχει το ίδρυμα ανάλογα με τη διάρκεια φοίτησης ήταν ενδεικτικά, πτυχία και διδακτορικά.

 Τον Αύγουστο του 1920 ο Καραθεοδωρή συνόδευσε  τον Βενιζέλο στη μοναδική του επίσκεψη στο λιμάνι της Σμύρνης και συναντήθηκε  για πρώτη φορά με τον Ύπατο Αρμοστή, ο οποίος επρόκειτο να σταθεί ο θερμότερος υποστηρικτής της προσπάθειας για την πραγματοποίηση του σχεδίου, καθώς και πρόθυμος χορηγός των απαραίτητων χρηματικών ποσών. Ο Καραθεοδωρή αρχικά εγκαταστάθηκε στο πολυτελές προάστειο του Βουτζά, όπου ζούσαν οικογένειες δυτικοευρωπαίων, και στις μετακινήσεις του από και προς το πανεπιστήμιο είχε αυτοκίνητο με οδηγό παραχωρημένο από την Αρμοστεία. Αφού πήρε  μια άδεια μερικών εβδομάδων περιόδευσε σε Γαλλία και Γερμανία προκειμένου να προμηθευτεί τον αναγκαίο υλικοτεχνικό εξοπλισμό: με 500.000 μάρκα που του είχε δώσει το Ελληνικό Υπουργείο των Εξωτερικών και 200.000 μάρκα που του είχε δώσει η Ύπατη Αρμοστεία, αγόρασε εργαστηριακό εξοπλισμό που μεταφέρθηκε στη Σμύρνη μέσα σε ογδόντα δύο κιβώτια. Επίσης από τους οίκους Sckott & Genossen της Ιένας αγόρασε γυαλικά και από το Βερολίνο προπλάσματα φυτών και άλλα βιβλία σε τιμές 60% χαμηλότερες από το αν τα αγόραζε από την Αθήνα.

 Ο Καραθεοδωρή επέλεξε και το διδακτικό προσωπικό του ιδρύματος: έτσι για την έδρα της φυσικής επέλεξε τον Φρίξο Θεοδωρίδη διπλωματούχο του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, για την έδρα της χημείας τον Π.Κυρόπουλο, για τη διδασκαλία της αγρονομίας τον Θεολόγο Κεσίσογλου με σπουδές στο Βέλγιο και οργανωτή γεωργικών σχολών στην Κίνα, την Κολομβία και την Ουρουγουάη. Τέλος για την έδρα της μικροβιολογίας κλήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1920 ο Γεώργιος Ιωακείμογλου, που δίδασκε ως άμισθος υφηγητής φαρμακολογίας στο πανεπιστήμιο του Βερολίνου, για να αρχίσει να διδάσκει από την 1η Ιανουαρίου του 1921 και μέχρι να ξεκινήσει τη διδασκαλία, να διευθύνει το εργαστήριο υγιεινής.

Η επιλογή του προσωπικού γινόταν με κριτήριο τις σπουδές των επιλεγόμενων προσώπων κι όχι τη διδασκαλία ή την έρευνα που είχαν πραγματοποιήσει. Δεν έλλειψαν όμως και οι περιπτώσεις επιστημόνων που θέλησαν να διδάξουν και οι ίδιοι ή προτάθηκαν από άλλους για να διδάξουν: έτσι τον Ιούνιο του 1920 ο Ludwwig Burhner ήθελε να διδάξει ως καθηγητής γενικής και ιστορικής γεωγραφίας στο ίδρυμα αυτό. Ο τότε υπουργός των Εξωτερικών της Ελλάδος Νικόλαος Πολίτης πρότεινε τον Ευγένιο Σωμαρίδη, καθηγητή στην έδρα Νέας Ελληνικής Γλώσσας στη Βιέννη, για τη σχολή Ανατολικών Γλωσσών του Ιωνικού Πανεπιστημίου της Σμύρνης. Τέλος ο μητροπολίτης Τραπεζούντος  Χρύσανθος πρότεινε τον Ιωάννη Φιλιππίδη διδάκτορα Νομικής.  

Το κτίριο του Πανεπιστημίου, το οποίο σώζεται, βρίσκεται στον λόφο Μπαχρή-Μπαμπά στις δυτικές παρυφές του λόφου Πάγου. Το κτίριο  περιελάμβανε εβδομήντα ευρύχωρες αίθουσες, αμφιθέατρο τριακοσίων είκοσι θέσεων και μεγάλο περίβολο. Στη θέση αυτή υπήρχε από τον 19ο αιώνα εβραϊκό νεκροταφείο σαρανταπέντε στρεμμάτων, το οποίο έπαψε να χρησιμοποιείται από το 1875.  Το 1914 ο νομάρχης της Σμύρνης Ραχμή μπέης απαλλοτρίωσε την έκταση με σκοπό να ανεγείρει τουρκική σχολή και βιβλιοθήκη, τα οποία δεν είχαν ολοκληρωθεί,  όταν το 1919 έφτασε ο ελληνικός στρατός.  Η ολοκλήρωση των εργασιών του Πανεπιστημίου ανήλθαν σε 110.000 τουρκικές λίρες της εποχής.  Τα εγκαίνια, που δεν έγιναν , είχαν προγραμματιστεί για τις  10 Οκτωβρίου του 1922.

 Αρχιτέκτονας του κτιρίου ήταν  ο Αριστοτέλης Ζάχος.

Πληροφορίες:

 

*Χρήστου, Θανάσης (2006). «Η ίδρυση του Πανεπιστημίου της Σμύρνης και ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή». Πρακτικά του 2ου Συμποσίου του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. του Δήμου Νέας Ιωνίας «Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας από την αρχαιότητα μέχρι τη Μεγάλη Έξοδο. Παιδεία –Εκπαίδευση στις αλησμόνητες πατρίδες της Ανατολής». Αθήνα. σελ. 258-285.

*Σολομωνίδης, Χρήστος (1961). Η παιδεία στη Σμύρνη. Αθήνα. σελ. 388-412.

*Σολωμονίδου, Βικτωρία (1989). «Ιωνικό Πανεπιστήμιο Σμύρνης: συμβολή στην ειρηνική συνύπαρξη». Πρακτικά του Διεθνούς Συμποσίου «Πανεπιστήμιο: Ιδεολογία και Παιδεία» – Ιστορική διάσταση και προοπτικές. 

*Μουσείο Φυσικών και Τεχνικών Επιστημών ΕΚΠΑ

ΓΙΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ «ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ» ΤΟΥΣ, ΟΙ «ΔΕΚΑ» ΣΟΥ ΖΗΤΟΥΝ ΝΑ ΞΑΝΑΨΗΦΙΣΕΙΣ ΠΑΛΙ «ΔΕΚΑ ΣΤΟΥΣ ΔΕΚΑ»! ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ; ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ, ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΤΑ ΠΕΤΥΧΟΥΜΕ...

ΕΚΛΟΓΕΣ  ΣΤΟΝ  ΕΔΟΕΑΠ   21-25 Νοεμβρίου  2024

-ΟΧΙ ΝΕΑ «ΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ» ΣΤΟΥΣ «10» ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΜΑΣ
-ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΕΔΟΕΑΠ ΜΕ ΑΝΘΡΩΠΙΑ, ΣΤΟ ΠΛΕΥΡΟ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΜΕΝΩΝ - ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΚΑΙ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΩΝ
-ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΤΗ ΛΗΨΗ ΤΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ – ΣΕΒΑΣΜΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ

 

ΜΕ ψήφους «10 στους ΔΕΚΑ» η «μονοκλωνική» διοίκηση του ΕΔΟΕΑΠ, πριν από περίπου έναν χρόνο, προχώρησε σε πρωτοφανείς για τους ασφαλισμένους του ΕΔΟΕΑΠ περικοπές στην Ιατροφαρμακευτική – Νοσοκομειακή Περίθαλψη.

Η «δεκάδα» που πριν 3 χρόνια εγκαταστάθηκε (με τον τρόπο που εγκαταστάθηκε) στη διοίκηση του Ταμείου μας, ξεπέρασε  όχι μόνο τις «κόκκινες» γραμμές, αλλά και τον χειρότερο εαυτό της. 

Σήμερα, …ώ του θαύματος (!), η απερχόμενη διοίκηση δεν θέλει να θυμάται τίποτα από αυτά και εμφανίζει μια  «εικονική πραγματικότητα»,  προβάλλοντας ως δήθεν έργο της την …ευημερία κάποιων αριθμών. Ωστόσο,  οφείλουμε να της θυμίσουμε κάποιες από τις  πλέον επώδυνες  αποφάσεις της, που έλαβε το καλοκαίρι του 2023 και οι οποίες επηρεάζουν τη ζωή όλων των ασφαλισμένων του Ταμείου μας.

Συγκεκριμένα, χωρίς την ύπαρξη «αντιπολίτευσης» στο Δ.Σ του ΕΔΟΕΑΠ, η διοίκηση των "10", αποφάσισε ΟΜΟΦΩΝΑ:

1. Δραστικές περικοπές σε νοσοκομειακή περίθαλψη και φάρμακα (ήδη, συνταγογραφείται η δραστική ουσία και ο ΕΔΟΕΑΠ καλύπτει πλέον μόνο το φθηνότερο γενόσημο!).

2. Τον ξαφνικό τερματισμό συμβάσεων με μεγάλα ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Διατήρησαν σε ισχύ συμβάσεις κυρίως με "δεύτερης ταχύτητας" νοσηλευτήρια και κλινικές, οδηγώντας τους ασφαλισμένους να  βάζουν πλέον «βαθιά το χέρι στην τσέπη» για να βρουν την υγειά τους.

3. Την πλήρη ...ΕΟΠΥΥηση όλων των παροχών του ασφαλιστικού Οργανισμού των δημοσιογράφων.

4. Η αμοιβή του εξωτερικού γιατρού από τα 30 ευρώ μειώθηκε στα 20 ευρώ, ενώ μπήκε και «κόφτης» στις επισκέψεις σε εξωτερικούς γιατρούς (έως 10 ετησίως). Η αμοιβή του «καθηγητή γιατρού» από τα 80 ευρώ έπεσε στα 50. Οι  λογοθεραπείες από τα 20 ευρώ πήγαν στα 15, ενώ «κόφτης» μπήκε και στις φυσικοθεραπείες.

5. Η εφάπαξ παροχή (το γνωστό εφάπαξ), μειώθηκε ήδη κατά 14%, ενώ με το αναλογιστικό σχέδιο  που υπάρχει στα συρτάρια της διοίκησης, προβλέπεται  και νέο δραστικό ψαλίδισμα.

Οι «ΔΕΚΑ» έφτασαν σε σημείο να …βαφτίσουν τις  πρωτοφανείς αυτές περικοπές,  «αλλαγές» (!), ισχυριζόμενοι  ότι λίγο έως  πολύ «φταίνε» και οι ασφαλισμένοι, που τους έδωσαν εντολή στην προηγούμενη διαδικτυακή  Γενική Συνέλευση (2023) να περικόψουν  1,5 έως 2 εκατ. ευρώ!

Ο ΕΔΟΕΑΠ ποτέ στην ιστορία του, ακόμα και το 2017 όταν βρέθηκε ένα βήμα πριν την αναστολή της λειτουργίας του, δεν είχε συνταγογράφηση όπως αυτή που επέβαλε η τρόϊκα στον ΕΟΠΥΥ και διατηρείται ακόμα και σήμερα, ενώ  ποτέ δεν είχε τόσο διάτρητες -λεόντειες συμβάσεις  με συγκεκριμένα  ιδιωτικά νοσηλευτήρια.

Οι «ΔΕΚΑ» έφτασαν σε σημείο να «κατηγορούν»  τους ασφαλισμένους γιατί επιλέγουν ιδιωτικά νοσηλευτήρια, χωρίς, ωστόσο,  να αναλαμβάνουν καμία ευθύνη για τις συμβάσεις που οι ίδιοι συνήψαν και είναι ληστρικές σε βάρος του ΕΔΟΕΑΠ και των ασφαλισμένων του.

Μίλησαν  για εκτόξευση της φαρμακευτικής δαπάνης, όταν δεν υπήρξε κανένας έλεγχος στη συνταγογράφηση, ενώ σήμερα αντί για ελέγχους εφαρμόζουν τα Πρωτόκολλα της ΗΔΙΚΑ, ταλαιπωρώντας τους ασφαλισμένους ειδικά με χρόνια προβλήματα υγείας, προκειμένου να προμηθευτούν τα φάρμακά τους.

Χρησιμοποίησαν ως «προπέτασμα καπνού»  την αύξηση των δαπανών για ψυχιάτρους, ψυχολόγους, θεραπείες για μαθησιακά προβλήματα των παιδιών και άλλες σχετικές δαπάνες, υποστηρίζοντας ότι οι εν λόγω δαπάνες αυξήθηκαν από τις 550 χιλιάδες στα 2 εκατ. ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή δεν λένε γιατί διπλασίασαν τις δαπάνες μισθοδοσίας στα 8 εκατ. ευρώ το χρόνο, προσλαμβάνοντας προσωπικό εκτός οργανογράμματος του ΕΔΟΕΑΠ.

Προκειμένου να αποφύγει  τη λογοδοσία, η απερχόμενη διοίκηση των «ΔΕΚΑ» του ΕΔΟΕΑΠ οργάνωσε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά μια  παρωδία «Γενικής Συνέλευσης», αποκλειστικά και μόνο μέσω τηλεδιάσκεψης (!),    καταστρατηγώντας κυνικά και με αυταρχισμό κάθε διάταξη του καταστατικού του ΕΔΟΕΑΠ.

Την ίδια στιγμή:

* Κρατούν καθηλωμένες τις  πετσοκομμένες εδώ και χρόνια συντάξεις των συνταξιούχων μας.

* Δεν λαμβάνουν μέτρα για το μαρτύριο της αναμονής (ακόμα και μηνών) για ένα ραντεβού στα ακτινολογικά εργαστήρια, στα οδοντιατρεία και σε μία σειρά άλλων ειδικοτήτων.

* Ακολουθούν γραφειοκρατικές διαδικασίες μέχρι να εκδοθεί ένα παραπεμπτικό (κυρίως για τους χρονίως πάσχοντες) ή ένα εισιτήριο σε θεραπευτήριο.

ΓΙΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ «ΚΑΤΟΡΘΩΜΑΤΑ» ΤΟΥΣ, ΟΙ «ΔΕΚΑ» ΣΟΥ  ΖΗΤΟΥΝ ΝΑ ΞΑΝΑΨΗΦΙΣΕΙΣ ΠΑΛΙ «ΔΕΚΑ ΣΤΟΥΣ ΔΕΚΑ»!   ΘΑ ΤΟ ΚΑΝΕΙΣ;

Η δική μας πρόταση, είναι:

* Βελτίωση του Κανονισμού Υγείας και προώθηση των απαραίτητων αλλαγών προς θεσμοθέτηση,  ώστε να παρέχεται ευελιξία στο Δ.Σ για ενισχυμένες παροχές με βάση την αρχή της ίσης μεταχείρισης των ασφαλισμένων. 

 

* Ελεύθερη επιλογή γιατρού-νοσοκομείου-κλινικής με ενιαίους κανόνες. Μία σύμβαση του ΕΔΟΕΑΠ,  με ίδιους όρους, για όλους τους ιδιώτες παρόχους και για παροχές χωρίς διακυμάνσεις  από  νοσηλευτήριο σε νοσηλευτήριο.  

* Άμεση αποκατάσταση των παροχών, με κάλυψη ΟΛΩΝ των εξετάσεων από τα συμβεβλημένα διαγνωστικά, χωρίς πρόσθετες  και κρυφές επιβαρύνσεις  των ασφαλισμένων.

* Διασφάλιση – επαναφορά  των αυξημένων παροχών του ΕΔΟΕΑΠ, με αντίστοιχη παραμετροποίηση των συνταγών - παραπεμπτικών που συνταγογραφούνται μέσω της ΗΔΙΚΑ. «Αποδέσμευση» των παροχών και της συνταγογράφησης από τους αυθαίρετους περιορισμούς των πρωτοκόλλων ΗΔΙΚΑ και ΕΟΠΥΥ.

* Αναπροσαρμογή των βοηθημάτων που καταβάλλονται σε χρονίως πάσχοντες, ΑΜΕΑ κλπ., τα οποία παραμένουν «παγωμένα».

* Αποκατάσταση του ύψους επικουρικών συντάξεων, ώστε οι παλιές συντάξεις με τις ληστρικές περικοπές να επανέλθουν , αναλογικά, στα ίδια επίπεδα με αυτές που απονέμονται. Κάλυψη απωλειών από τον πληθωρισμό.

* Επαναφορά από 1.1.2025 των 14 επικουρήσεων το χρόνο, έναντι των 12 που καταβάλλονται σήμερα.

*  Ίση μεταχείριση κατά την απονομή των επικουρήσεων μεταξύ παλαιών και νέων ασφαλισμένων, τήρηση των κανόνων διαδοχικής ασφάλισης για όλους, με τη μεταφορά στον ΕΔΟΕΑΠ, εισφορών που έχουν παρακρατηθεί από τα προηγούμενα ταμεία των ασφαλισμένων ( π.χ ασφαλισμένοι της ΕΡΤ).

* Διεκδίκηση από τον ΕΦΚΑ όλων των οφειλόμενων εκατομμυρίων από το Αγγελιόσημο που καταργήθηκε το 2017.

ΣΤΟ ΧΕΡΙ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ  ΝΑ ΤΑ ΠΕΤΥΧΟΥΜΕ…

Οι εκλογές για την ανάδειξη νέας διοίκησης στον ΕΔΟΕΑΠ είναι η μεγάλη μας ευκαιρία.

Κώστας Ντελέζος

Υποψήφιος για το Δ.Σ. του ΕΔΟΕΑΠ

τ. μέλος του Δ.Σ του Ταμείου

Στην εκδήλωση που ενείχε το σκοπό να τιμηθεί η μνήμη του Στρατηγού, μέσα απο τα χιλιάδες μολυβένια στρατιωτάκια που είχε συγκεντρώσει ο Μιχάλης Κωσταράκος και τα οποία παρουσιάζονται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, το οποίο αναμενόταν από καιρό, διάχυτη ήταν η συγκίνηση στους παραστάντες, ομιλητές και κοινό, γιά τον εκλεκτό Θεσσαλονικέα συμπολίτη, που δεν είναι πλέον στη ζωή. Και μαζύ έγινε, σε αυτή, εκτενής αναφορά στην στρατηγική σκέψη του Στρατηγού την οποία ξεδίπλωσε κατά την 40ετή θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις, φθάνοντας στο ύπατο αξίωμα του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ γιά τέσσερα χρόνια και εν συνεχεία του Προέδρου της Στρατιωτικής Επιτροπής της ΕΕ (EU/MC),θέση που πρώτη φορά ανέλαβε Έλληνας Αξιωματικός. Θα ήσαν πολλά αυτά που θα μπορούσε να κάνει και δεν πρόλαβε, τονίσθηκε εμφατικώς….

"Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΣΑ

ΑΠΟ ΤΑ ΜΟΛΥΒΕΝΙΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΑΚΙΑ"

Πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, 9 Νοεμβρίου 2024, το απόγευμα, στη Θεσσαλονίκη η εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου του αείμνηστου Στρατηγού Μιχάλη Κωσταράκου «Η Παγκόσμια Ιστορία μέσα από τα μολυβένια στρατιωτάκια», στην αίθουσα εκδηλώσεων της Λέσχης Αξιωματικών Φρουράς Θεσσαλονίκης.

Στην εκδήλωση που ενείχε το σκοπό να τιμηθεί η μνήμη του Στρατηγού, μέσα απο τα χιλιάδες μολυβένια στρατιωτάκια που είχε συγκεντρώσει ο Μιχάλης Κωσταράκος και τα οποία παρουσιάζονται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του, το οποίο αναμενόταν από καιρό, διάχυτη ήταν η συγκίνηση στους παραστάντες, ομιλητές και κοινό, γιά τον εκλεκτό Θεσσαλονικέα συμπολίτη, που δεν είναι πλέον στη ζωή.

Και μαζύ έγινε, σε αυτή, εκτενής αναφορά στην στρατηγική σκέψη του Στρατηγού την οποία ξεδίπλωσε κατά την 40ετή θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις, φθάνοντας στο ύπατο αξίωμα του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ γιά τέσσερα χρόνια και εν συνεχεία του Προέδρου της Στρατιωτικής Επιτροπής της ΕΕ (EU/MC),θέση που πρώτη φορά ανέλαβε Έλληνας Αξιωματικός. Θα ήσαν πολλά αυτά που θα μπορούσε να κάνει και δεν πρόλαβε, τονίσθηκε εμφατικώς….

Στην εκδήλωση παρουσίασης της Θεσσαλονίκης, με προσκαλούντες σε αυτή, τη σύζυγο του Στρατηγού, Κατερίνα Σγούρου- Κωσταράκου, τον Αντιστράτηγο ε.α. Νικόλαο Πιτσόλη και τις Εκδόσεις «Ινφογνώμων», που κυκλοφορούν τον πολυσέλιδο τόμο «Η Παγκόσμια Ιστορία μέσα από τα μολυβένια στρατιωτάκια»,ομιλητές ήσαν οι:


• Κωνσταντίνος Λαμπρόπουλος, ανώτερος στρατηγικός αναλυτής, Non Resident Fellow, Geneva Centre for Security Policy,


• Βασίλειος Νικόλτσιος, Συνταγματάρχης ε.α, φαρμακοποιός, ειδικός σύμβουλος Πολεμικού Μουσείου,


• Νικόλαος Πιτσόλης, Αντιστράτηγος ε.α., Επίτιμος Διευθυντής Ζ΄ Κλάδου ΓΕΕΘΑ, και


• Σάββας Καλεντερίδης, στρατιωτικός αναλυτής, συγγραφέας, εκδότης



Συντονιστής στην εκδήλωση παρουσίασης ήταν ο δημοσιογράφος Σωτήρης Κυριακίδης

Σειρά γιά την παρουσίαση του βιβλίου παίρνει η Αθήνα, όπου η αντίστοιχη εκδήλωση έχει προγραμματισθεί γιά τον επόμενο μήνα, τη Δευτέρα, 9 Δεκεμβρίου και ώρα 19:30, στην Αίθουσα Αμφιθεάτρου του Πολεμικού Μουσείου (Ριζάρη 2-4), με ομιλητές σε αυτήν τους:

• Κωνσταντίνο Λαμπρόπουλο,
-
• Παναγιώτη Μαυρόπουλο, Υποστράτηγο ε.α και συγγραφέα, 
• Νικόλαο Πιτσόλη, και
• Σάββα Καλεντερίδη.

Συντονιστής στην εκδήλωση θα είναι ο δημοσιογράφος, Ευθύμιος Πέτρου.

Και δύο λόγια γιά το βιβλίο: Υπερβαίνουν τις 3.000 τα μολυβένια στρατιωτάκια που συγκέντρωνε ένα-ένα, με μεθοδικότητα και περισσή υπομονή και επιμονή ο Στρατηγός Μιχάλης Κωσταράκος, θέλοντας να συνδέσει με τα πρόσωπά τους χιλιάδες χρόνια ιστορίας της ανθρωπότητας, από την αρχαία εποχή μέχρι το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Και ακριβώς, μέσα από αυτή την τόσο πρωτότυπη και μοναδική αντιστοίχιση που είχε εμπνευσθεί και είχε αρχίσει να εκπονεί ο αείμνηστος Στρατηγός, δίχως να προλάβει να ολοκληρώσει, αυτό το μοναδικό έργο του συνεχίζεται και ολοκληρώνεται μετά θάνατον με την πολύτιμη συμβολή του Αντιστρατήγου ε.α. Νικ. Πιτσόλη, συνεργάτη του εν ζωή στα πρώτα βήματα αυτής της εμβληματικής προσπάθειας.

Όπως μάλιστα αναφέρει ο ίδιος ο Αντιστράτηγος  Νικ. Πιτσόλης:

«Όταν ξεκίνησα αυτή τη συνεργασία για το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας, με τον αείμνηστο Στρατηγό δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα αναγκαζόμουν και να το ολοκληρώσω και να γράψω την εισαγωγή του βιβλίου μόνος μου και να επιμεληθώ την έκδοσή του, αλλά και να το παρουσιάσω μόνος μου, χωρίς την παρουσία του Αρχηγού.

Δυστυχώς, ο Στρατηγός έφυγε από τη ζωή πρόωρα, κι εγώ έχω πλέον την ηθική υποχρέωση, απέναντι στη μνήμη του, να παραδώσω στην οικογένειά του και στους αναγνώστες, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, το έργο το οποίο ξεκίνησε ο ίδιος και αφορούσε τη μεγάλη συλλογή του από στρατιωτάκια και τη σύνδεση της συλλογής αυτής με την μυθολογία και την παγκόσμια ιστορία. 

Ανέλαβα μια μεγάλη ευθύνη και πέτυχα να μην αφήσω το έργο του Στρατηγού να χαθεί στο αχανές διαδίκτυο. Ελπίζω ότι από εκεί που βρίσκεται, μας βλέπει και είναι ικανοποιημένος με το τελικό αποτέλεσμα του βιβλίου. Κι εγώ αισθάνομαι πλέον ότι μπορώ να κοιτάξω στον ουρανό και να του πω: Αρχηγέ μου,αποστολή εξετελέσθη!»



Από πλευράς του, ο Σάββας Καλεντερίδης, Αντισυνταγματάρχης ε.α,εκδότης του βιβλίου αναφέρει στον πρόλογό του:

«Με την αποστρατεία του επιτάχυνε μια έρευνα που αφορά την εξέλιξη των στρατών κατά τον ρου της Ιστορίας ανά τον κόσμο, μέσα από την αγορά μεταλλικών μικρογραφιών στρατιωτών. Σταδιακά η συλλογή του έγινε τεράστια και έτσι γεννήθηκε η ιδέα της συγγραφής ενός βιβλίου, με κείμενα και εικόνες των μεταλλικών στρατιωτών, που περιγράφουν την εξέλιξη του στρατιώτη από τη μυθολογία μέχρι σήμερα. Στην ουσία πρόκειται για μια εναλλακτική προσέγγιση της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας.

Τον αείμνηστο στρατηγό Μιχαήλ Κωσταράκο ως πρωτοετής, τον είχα ως διοικούσα τάξη στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, όπου ήταν Επιλοχίας Λόχου Ευελπίδων. Από τότε, ξεχώριζε για το ήθος και την προσήλωσή του στα ιδεώδη του στρατεύματος και της πατρίδας. Στη διάρκεια της παραμονής του στα ανώτατα κλιμάκια των Ενόπλων μας Δυνάμεων, συνεργαστήκαμε παραγωγικά για την αποτελεσματικότητα και τη βελτίωση των εθνικών επιχειρησιακών σχεδίων.

Η έκδοση του παρόντος βιβλίου, αποτελεί ελάχιστο φόρο τιμής στον ίδιο και εκδίδεται ως ένα έργο που θα κρατήσει τη μνήμη του ζωντανή και στις επόμενες γενιές, γιατί η κοινωνία μας και ειδικά οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν ανάγκη από πρότυπα. Αιωνία η μνήμη του στρατηγού Μιχαήλ Κωσταράκου»

Σεραφείμ Χ. Μηχιώτης

Φωτογραφίες: Περικλής Κεκίτζογλου

Εκδότης: "ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ"
Φιλελλήνων 14, 10557 Αθήνα


Τ 2103316036, Φ 2103250421,


info@infognomon.gr, www.infognomon.gr


Σελ.: 706
, Σχήμα βιβλίου: 16 Χ 24
Βιβλιοδεσία: Σκληρό εξώφυλλο


ISBN: 978-618-5590-74-1
Τιμή: 48,00 €

Καθώς λοιπόν, διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση στο έδαφος, στην επέτειο των 1.000 ημερών πολέμου, έχει αρχίσει και φουντώνει η συζήτηση για «ειρήνη το 2025». Τα ερωτήματα, σημειώνει η «Corriere della Sera» είναι πολλά: τι θέλουν η Μόσχα και το Κίεβο, τι θα γίνει με τα εδάφη που έχουν κατακτηθεί, πώς θα αντιδράσει το ΝΑΤΟ; Και τελικά: τι μπορεί να συζητηθεί και τι όχι;....

 Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 19/11/24

1.000 ημέρες πολέμου 

στην Ουκρανία

Η απόφαση Μπάιντεν να επιτρέψει στον Ζελένσκι να χρησιμοποιεί αμερικανικούς πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς διαμορφώνει μια νέα κατάσταση στην περιοχή. Ωστόσο φουντώνει η συζήτηση για «ειρήνη το 2025»· ποια είναι όμως τα θέματα υπό διαπραγμάτευση;

ΤΗΣ ΝΑΤΑΣΑΣ ΜΠΑΣΤΕΑ

Χίλιες ημέρες πολέμου συμπληρώνονται σήμερα στην Ουκρανία, ένα ζοφερό ορόσημο στην πιο θανατηφόρα σύγκρουση της Ευρώπης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με την επέτειο συνέπεσε η απόφαση του Τζο Μπάιντεν, δύο μήνες προτού εγκαταλείψει τον Λευκό Οίκο, να δώσει στο Κίεβο την εξουσιοδότηση χρήσης αμερικανικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς για πλήγματα βαθιά μέσα στο ρωσικό έδαφος. Το πιο πιθανό, σύμφωνα με τους «Financial Times», είναι να χρησιμοποιηθούν για να στοχεύσουν τις ρωσικές και βορειοκορεατικές δυνάμεις στην περιοχή Κουρσκ της Ρωσίας, την οποία κατέλαβαν οι Ουκρανοί το καλοκαίρι. Οι πύραυλοι ATACMS έχουν βεληνεκές έως και 300 χλμ.

Ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, δήλωσε ότι ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ προσπαθεί να «προκαλέσει κλιμάκωση της έντασης» στην Ουκρανία και πρόσθεσε ότι η Μόσχα θα αντιδράσει «κατάλληλα». Η αλλαγή στάσης της Ουάσιγκτον έρχεται δύο μήνες πριν από την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ, που έχει δεσμευτεί να θέσει ένα γρήγορο τέλος στον πόλεμο – χωρίς όμως να λέει πώς θα το επιτύχει. Ο ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποστηρίζει ότι τα διασυνοριακά πλήγματα με τους αμερικανικούς πυραύλους ATACMS, του βρετανικούς Storm Shadow και τους γαλλικούς SCALP είναι απαραίτητα για να χτυπηθούν οι δυνάμεις της Μόσχας προτού μπορέσουν να εξαπολύσουν νέες επιθέσεις σε ουκρανικούς στόχους.

Η απόφαση του Μπάιντεν χαιρετίστηκε χθες από τον Ζοζέπ Μπορέλ, επικεφαλής διπλωμάτη της ΕΕ, ο οποίος είπε ότι η Ουκρανία «θα πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τα όπλα που παρέχουμε όχι μόνο για να σταματήσει το βέλος αλλά και να μπορέσει να χτυπήσει τους τοξότες». Η γερμανίδα υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ χαρακτήρισε την κίνηση «σημαντική» και «ουσιαστική». Ο Μπιλ Τέιλορ, πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία, θεωρεί ότι η απόφαση του Μπάιντεν «μπορεί επίσης να ξεκλειδώσει βρετανικούς και γαλλικούς πυραύλους, ενδεχομένως ακόμα και γερμανικούς».

Καθώς λοιπόν, διαμορφώνεται μια νέα κατάσταση στο έδαφος, στην επέτειο των 1.000 ημερών πολέμου, έχει αρχίσει και φουντώνει η συζήτηση για «ειρήνη το 2025». Τα ερωτήματα, σημειώνει η «Corriere della Sera» είναι πολλά: τι θέλουν η Μόσχα και το Κίεβο, τι θα γίνει με τα εδάφη που έχουν κατακτηθεί, πώς θα αντιδράσει το ΝΑΤΟ; Και τελικά: τι μπορεί να συζητηθεί και τι όχι;

            ΤΟ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ

       ΦΩΤΙΣΘΗΚΕ ΣΤΑ ΧΡΩΜΑΤΑ 

             ΤΗΣ  ΟΥΚΡΑΝΙΚΗΣ ΣΗΜΑΙΑΣ,    

             ΓΙΑ ΤΙΣ 1000 ΗΜΕΡΕΣ ΠΟΛΕΜΟΥ

1. Ποιες είναι οι ρωσικές απαιτήσεις;

Η χερσόνησος της Κριμαίας και το ανατολικό τμήμα του Ντονμπάς καταλήφθηκαν από τη Μόσχα και τους ντόπιους αυτονομιστές το 2014. Από τη ρωσική εισβολή στις 24 Φεβρουαρίου 2022, κατακτήθηκε ολόκληρη η νότια λωρίδα από τη Μαριούπολη κατά μήκος της Αζοφικής Θάλασσας, προς τα ανατολικά μέρος της περιοχής της Χερσώνας, καθώς και σχεδόν το 90% της Ζαπορίζια και περίπου το 75% του Ντονμπάς. Συνολικά, λίγο περισσότερο από το 20% της Ουκρανίας. Από το δημοψήφισμα στα κατεχόμενα τον Σεπτέμβριο του 2022, ο Πούτιν δήλωσε ότι «τουλάχιστον» οι περιοχές Λουχάνσκ, Ντόνετσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Οι Ουκρανοί, ωστόσο, δηλώνουν αποφασισμένοι να τις απελευθερώσουν. Οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ και η κυβέρνηση Μπάιντεν στο τέλος της θητείας της θα ήθελαν να βρουν έναν εδαφικό συμβιβασμό, ο οποίος αφήνει μόνο μέρος αυτών των περιοχών στη Ρωσία, για παράδειγμα την Κριμαία και ένα μεγάλο μέρος του Ντονμπάς. Τις τελευταίες ημέρες, φήμες από την Ουάσιγκτον υποδηλώνουν ότι ο Τραμπ τείνει να αφήσει στους Ρώσους ό,τι έχουν καταλάβει, αναγκάζοντάς τους, ωστόσο, να δημιουργήσουν αποστρατιωτικοποιημένη «ζώνη προστασίας» χιλίων χιλιομέτρων με εγγύηση ευρωπαϊκής δύναμης.

2. Τι θα γίνει με το ΝΑΤΟ;

Το θέμα είναι καυτό. Ο Ζελένσκι θα μπορούσε να είναι ανοιχτός σε εδαφικούς συμβιβασμούς εάν υπήρχε σαφής υπόσχεση για ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας. Οι Ευρωπαίοι είναι έτοιμοι να δεχτούν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ, αλλά σε ένα απροσδιόριστο μέλλον. Ο Τραμπ φαίνεται να είναι αντίθετος και θα ήθελε να παγώσει το θέμα για τουλάχιστον 20 χρόνια. Ο Πούτιν διατυπώνει ένα κατηγορηματικό «όχι» και επιμένει να γίνει ένα «ουδέτερο» και «αποστρατιωτικοποιημένο κράτος».

3. Τι θα γίνει με τον «θύλακο» Κουρσκ;

Στις αρχές Αυγούστου, ουκρανικές στρατιωτικές μονάδες εισήλθαν στη ρωσική συνοριακή περιοχή του Κουρσκ, καταλαμβάνοντας πάνω από 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Ο ίδιος ο Ζελένσκι είπε ότι θα ήθελαν να ανταλλάξουν αυτά τα εδάφη με εκείνα του Ντονμπάς. Ομως τις τελευταίες εβδομάδες οι Ρώσοι έχουν φέρει πάνω από 10.000 Βορειοκορεάτες, συγκεντρώνοντας συνολικά 50.000 στρατιώτες. Μέχρι στιγμής έχουν ανακαταλάβει περίπου τη μισή περιοχή και στοχεύουν να την εκκαθαρίσουν πριν φτάσει ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο στις 20 Ιανουαρίου.

4. Τι θα γίνει με τον Ζελένσκι;

Στην αρχή του πολέμου ο Πούτιν είχε δηλώσει την πρόθεσή του να «αποναζιστικοποιήσει» την Ουκρανία και να καθαιρέσει τον Ζελένσκι. Πρόσφατα επανέλαβε ότι η θητεία του τελευταίου έληξε τον Μάιο και τώρα πρέπει να καθαιρεθεί γιατί δεν ήθελε εκλογές. Ο Ζελένσκι απαντά ότι οι εκλογές θα διεξαχθούν αμέσως μετά την άρση του στρατιωτικού νόμου στο τέλος του πολέμου. Μέχρι στιγμής, οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι δεν έχουν αμφισβητήσει τη νομιμότητα του ουκρανού προέδρου. Ωστόσο, η δημοτικότητά του βρίσκεται σε απότομη πτώση.

Tι έχει κοστίσει στην Ουκρανία

έως τώρα ο πόλεμος

1.Ανθρώπινες ζωές

Από τις 31 Αυγούστου 2024, η Αποστολή Παρακολούθησης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στην Ουκρανία είχε τεκμηριώσει τουλάχιστον 11.743 αμάχους που σκοτώθηκαν και 24.614 που τραυματίστηκαν. Αξιωματούχοι του ΟΗΕ θεωρούν ότι τα πραγματικά στοιχεία είναι πολύ υψηλότερα, δεδομένης της δυσκολίας στην επαλήθευση θανάτων και τραυματισμών, ειδικά σε περιοχές όπως η κατεστραμμένη Μαριούπολη που βρίσκονται τώρα στα χέρια της Ρωσίας. Οι ουκρανοί εισαγγελείς δήλωσαν ότι 589 παιδιά είχαν σκοτωθεί μέχρι τις 14 Νοεμβρίου 2024. Πολύ μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των θυμάτων μεταξύ των στρατιωτών – υπολογίζεται σε πολλές χιλιάδες. Σε μια σπάνια αναφορά στον στρατιωτικό απολογισμό, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε αναφερθεί τον Φεβρουάριο σε 31.000 νεκρούς ουκρανούς στρατιωτικούς. Εκτός από τις άμεσες απώλειες, ο πόλεμος αύξησε τα ποσοστά θνησιμότητας από όλες τις αιτίες σε ολόκληρη τη χώρα, προκάλεσε τη μείωση των γεννήσεων κατά 1/3, οδήγησε περισσότερους από 6 εκατομμύρια Ουκρανούς να φύγουν στο εξωτερικό και εκτόπισε σχεδόν 4 εκατομμύρια άτομα στο εσωτερικό της χώρας. Τα Ηνωμένα Εθνη υπολόγισαν ότι ο πληθυσμός της Ουκρανίας είχε μειωθεί κατά 10 εκατομμύρια, ή περίπου το 1/4, από την έναρξη της εισβολής.

2. Εδάφη

Η Ρωσία έχει καταλάβει και ισχυρίζεται ότι έχει προσαρτήσει περίπου το 1/5 της Ουκρανίας, μια περιοχή περίπου όση η Ελλάδα. Η Μόσχα έχει καταλάβει σχεδόν ολόκληρη την περιοχή του Ντονμπάς στα ανατολικά της Ουκρανίας και ολόκληρη την ακτή της Αζοφικής Θάλασσας στον Νότο. Πολλές πόλεις στην πρώτη γραμμή που έχουν καταληφθεί από τη Μόσχα έχουν καταστραφεί, με μεγαλύτερη το λιμάνι της Μαριούπολης που είχε πληθυσμό μισό εκατομμύριο πριν από τον πόλεμο. Η Ουκρανία, από την πλευρά της, εξαπέλυσε την πρώτη μεγάλης κλίμακας επίθεση σε ρωσικό έδαφος τον Αύγουστο και έχει καταλάβει ένα κομμάτι της περιοχής Κουρσκ της Δυτικής Ρωσίας.

3.Οικονομία

Η οικονομία της Ουκρανίας συρρικνώθηκε κατά 1/3 το 2022. Παρά την ανάπτυξη το 2023 και μέχρι στιγμής φέτος, εξακολουθεί να είναι μόνο το 78% του μεγέθους της πριν από την εισβολή. Η τελευταία διαθέσιμη αξιολόγηση από την Παγκόσμια Τράπεζα, την ΕΕ και τον ΟΗΕ διαπίστωσε ότι οι άμεσες ζημιές από τον πόλεμο στην Ουκρανία έφτασαν τα 152 δισ. δολάρια από τον Δεκέμβριο του 2023, με τη στέγαση, τις μεταφορές, το εμπόριο και τη βιομηχανία, την ενέργεια και τη γεωργία να έχουν πληγεί περισσότερο. Το συνολικό κόστος της ανοικοδόμησης υπολογίστηκε από την Παγκόσμια Τράπεζα και την ουκρανική κυβέρνηση σε 486 δισ. δολάρια στα τέλη Δεκεμβρίου, πέρυσι. Ο τομέας ηλεκτρικής ενέργειας της Ουκρανίας έχει πληγεί ιδιαίτερα, με τη Ρωσία να στοχεύει τακτικά υποδομές σε επιθέσεις μεγάλης εμβέλειας. Το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2025 προβλέπει ότι περίπου το 26% του ΑΕΠ της Ουκρανίας ή 53,3 δισ. δολάρια θα πάει στην άμυνα. Η Ουκρανία έχει ήδη λάβει περισσότερα από 100 δισ. δολάρια από τους δυτικούς εταίρους της σε οικονομική βοήθεια.