"...Η Θράκη είναι ανάμε­σα σέ συμπληγάδες. Συμπληγάδες οι όποίες δέν μπορούν νά παραμένουν τό 2021 200 χρόνια μετά τήν επανάσταση καί 100 χρό­νια μετά τήν απελευθέρωση, γιά τήν οποία ή επίσημη θέση είναι ενσωμάτωση καί προ­σάρτηση... Είναι γεγονός πλέον ότι άπό τήν μία πλευρά δρα ανενόχλητα ένας ποικιλόμορ­φος τουρκικός εθνικισμός μέ εκατοντάδες παραμέτρους, πού καθημερινώς εκτείνει τή δραστηριότητα του, προκαλώντας καί δυνα­μιτίζοντας τόσο τήν ειρηνική συμβίωση με­ταξύ πλειονοτικών καί μειονοτικών όσο καί τήν ελληνική ασφάλεια καί εθνική κυριαρχία. Από τήν άλλη πλευρά βρίσκεται, η γιά χρό­νια αδιάφορη 'Ελλάδα πού αγνοεί τή Θρά­κη καί τά προβλήματα της καί που έχει μεί­νει μέ τήν πολύχρονη φλυαρία περί «ενσω­μάτωσης» ή «ένταξης» τής μειονότητας στήν έλλαδική κοινωνία, χωρίς νά βλέπει τόν έπεκτατισμό της Τουρκίας καί τήν καταπίε­ση Ελλήνων πολιτών, χριστιανών καί μου­σουλμάνων, Πομάκων, Ρομά καί τουρκό­φωνων. Είναι αναμφισβήτητο καί προφανές πώς δέν μπορεί νά συνεχιστεί ούτε ή τουρ­κική εθνικιστική πρόκληση η οποία έχει άμε­ση επίπτωση στίς μουσουλμανικές μειονό­τητες, πόσω μάλλον δέν μπορεί να συνεχι­στεί ή αδιαφορία τής 'Ελλάδας γιά τόν κρίσι­μο καί ζωτικής σημασίας χώρο τής Θράκης...."

Από την "ΕΣΤΙΑ"

και τουρκικών πληθυσμών». Σύμφωνα μέ τό πρώτο άρθρο τοϋ πρωτοκόλλου άπό 1ης Μαΐου 1923, θά γινόταν υποχρεωτική ανταλ­λαγή τών χριστιανών Τούρκων υπηκόων μέ τους μουσουλμάνους Ελληνικής υπηκο­ότητας ένώ εξαιρέθηκαν οί μουσουλμάνοι τής Θράκης. 'Επίσης εξαιρέθηκαν οι Ελληνες τής Κωνσταντινούπολης (πληθυσμός 390.000) καθώς καί οί Έλληνες τήςΊμβρου καί τής Τενέδου (πληθυσμός 12.000). Τό ελληνοτουρκικό σύμφωνο φιλίας (1930) αποτέλεσε μία σημαντική τομή γιά τή Θρά­κη καί δέν λειτούργησε μόνο οικονομικά εις βάρος τών προσφύγων άφοϋ «ή συντρι­πτική πλειοψηφία τους είδε νά χάνεται τό ενδεχόμενο αποζημίωσης τών περιουσιών τους», άλλα λειτούργησε ηθικά καί πολιτικά σάν τό πρώτο μέσο γιά τήν εξαφάνιση τού προσφυγικού πληθυσμού, γιά τήν εξαφά­νιση τής μνήμης.

Ως έπισφράγισμα τής πο­λιτικής «φιλίας» θά έλθει αμέσως μετά τήν υπογραφή τοΰ συμφώνου ή πρόταση τοϋ Βενιζέλου, γιά απονομή βραβείου Νόμπελ ειρήνης στον Μουσταφά Κεμάλ! Μεταπο­λεμικά, αφού έχει προηγηθεί ή σκληρή κα­τοχή άπό τή Γερμανία καίτή Βουλγαρία, κα­θώς καί ό εμφύλιος, ακολουθεί ή κοινή έντα­ξη τής 'Ελλάδας καί τής Τουρκίας στό NATO, τό 1952. Ή Τουρκία συνέχισε τή δράση της πού είχαν σάν στόχο τίς μουσουλμανικές μειονότητες στή Θράκη (μορφωτικά σύμφω­να 1951 καί 1968), τήν ελληνική μειονότητα τής Κωνσταντινούπολης (πογκρόμ τοϋ 1955, απελάσεις 1964), τής Ίμβρου καί τής Τενέ­δου (ίδρυση αγροτικών ανοιχτών φυλακών, απελάσεις), μέ πρωταρχικό σκοπό τόν αφα­νισμό τών 'Ελλήνων καί τή δημιουργία μίας κατάστασης πίεσης στή Θράκη (παράλληλα μέ αυτήν στην Κύπρο καί τό Αιγαίο).

Στή Θράκη η Τουρκία εκμεταλλεύθηκε τά ψυχροπολεμικά δεδομένα καί απαίτησε άπα τή σύμμαχο Ελλάδα νά μαθαίνουν oι Πομάκοι όπως καί οι Αθίγγανοι τήν τουρ­κική γλώσσα. Γεγονός πού ενδιέφερε τή συμμαχία μιά καί προτιμούσε νά δει νά μα­θαίνουν οι Πομάκοι καί οι Ρομά τήν τουρ­κική γλώσσα καί νά υφίστανται τήν τουρ­κική προπαγάνδα, άσχετα αν αυτό θά είχε επιπτώσεις μακροπρόθεσμα στην Ελλά­δα, παρά νά τους δεϊ νά καταλήγουν στό άλλο αντίπαλο στρατόπεδο καί συγκεκριμέ­να στή Βουλγαρία. Οι τουρκικές πιέσεις θά συνεχιστούν στήν 'Ελλάδα γιά τίς μουσουλ­μανικές μειονότητες, ζητώντας τήν αλλαγή τής ονομασίας τους τό 1955 σέ «Τουρκική» (μειονότητα), πιέσεις πού εντείνονταν μέ τήν πάροδο τοϋ χρόνου καί τήν περαιτέρω προσέγγιση τών δύο πλευρών. Μέ τήν ίδια αντίληψη συμπεριφέρθηκαν οι δύο χώρες, τό 1951 καί το 1968, όταν υπογράφτηκαν τα μορφωτικά πρωτόκολλα πού είχαν σάν  απο­τέλεσμα τήν εισβολή τής τουρκικής πολι­τικής στή Θράκη.

Από τήν πλευρά τής Ελλάδας η Θράκη ήταν ικανή γιά νά δεχθεί μόνο στρατιωτικά έργα καί «ανεπιθύμητους» δημόσιους  υπαλ­λήλους καί στρατιωτικούς. Τό «θά σέ στεί­λω στόν Έβρο» ήταν τό σύνθημα. Ή Θρά­κη καθ' όλη τή μεταπολεμική περίοδο έμεινε έξω άπό τους κρατικούς προγραμματι­σμούς πού είχαν σχέση μέ τήν ανάπτυξη της, μέ αποτέλεσμα νά αποτελεί μία άπό τίς πιό φτωχές περιφέρειες τής Ευρώπης. Πα­ράλληλα στό πολιτικό πεδίο η στάση τής Ελλάδας απέναντι στή Θράκη θά επηρεα­στεί σημαντικά, καθοριστικά στή συνέχεια, μετά τό 1952, είτε μέ τήν πίεση γιά αλλαγή άπό μουσουλμανικών σέ Τουρκικών τοϋ χα­ρακτηρισμού τών μειονοτήτων, είτε μέ τά μορφωτικά πρωτόκολλα, είτε μέ τήν ανοχή στο ρόλο τοΰ Τουρκικού προξενείου τής Κο­μοτηνής καί τή δημιουργία κλίματος έντα­σης στην περιοχή.

3. Ή Θράκη ανάμεσα στον Τουρκικό εθνικισμό καί τήν ελλαδική αδιαφορία: Με­τά τήν τουρκική εισβολή στην Κύπρο καί τήν κατάληψη τοϋ 40% τοΰ εδάφους της, αρχί­ζει νά γίνεται πιό έντονη άπό τήν τουρκική πλευρά η αμφισβήτηση τής Θράκης, η όποία κορυφώνεται μέ τίς κινήσεις στίς εθνικές, τοπικές νομαρχιακές- περιφερειακές εκλο­γές, γιά τίς εκλογές γιά τό Ευρωπαϊκό  κοινο­βούλιο καί μέ τή δημιουργία «ανεξάρτητων μειονοτικών συνδυασμών». Μετά τήν αλλα­γή τής γεωγραφίας τό 1989 καί τό τέλος τής ψυχροπολεμικής εποχής, άλλαξε καί ό ρό­λος τής Θράκης.

Ή Τουρκία βλέποντας νά αλλάζουν οι όροι τοϋ παιχνιδιού προσάρ­μοσε τήν πολιτική της στην μεταψυχροπο­λεμική εποχή. 'Υλοποιεί πολιτικές διεθνο­ποίησης τοΰ θέματος τών μουσουλμανικών μειονοτήτων πού συνεχίζει νά τίς ονομάζει «τουρκική», ανακινεί συνέχεια θέμα παιδεί­ας καί θρησκευτικής ελευθερίας τών μειο­νοτήτων δημιουργώντας εντάσεις καί
εντυ­πώσεις, ένώ έντονη κινητοποίηση αναπτύσ­σεται καί μέ τό θέμα τών μουφτήδων τής Ξάνθης καί τής Κομοτηνής, πού έχει διορί­σει τό 'Ελληνικό κράτος καί δέν τους δέχε­ται η Τουρκία ζητώντας εκλογή. Ή Τουρκική πολιτική αποβλέπει στή δημιουργία δεσμών πολιτικών, οτήν ουσία καί τήν επιδίωξη αλυτρωτικών, οικονομικών, ύπό κηδεμονία καί εύκολα ελεγχόμενες καί «πολιτιστικών» συ­νισταμένων οτήν άπό κοινοϋ αντίληψη τής κρατικής τουρκικής προπαγάνδας μεταξύ «δυτικής καί ανατολικής Θράκης» άλλα καί μεταξύ «δυτικής Θράκης καί νοτίων βουλγα­ρικών επαρχιών».

Άπό τήν άλλη πλευρά ή 'Ελλαδική πολι­τική γιά τή Θράκη στον χώρο τής οικονομί­ας περιορίστηκε σέ πολιτικές κινήτρων, μέ στόχο περισσότερο τή στήριξη τοϋ εισο­δήματος καί του κέρδους καί λιγότερο τήν ανταγωνιστικότητα καί τή βιωσιμότητα τής οικονομίας. Εξαγγέλθηκαν έργα υποδομής (Εγνατία οδός, σιδηρόδρομος, αγωγοί φυ­σικού αερίου, πετρελαίου, κ.λπ.), τά όποία άλλα έγιναν μέ καθυστέρηση, άλλα δέν έγι­ναν ποτέ, ένώ πολλές παραγωγικές δομές έκλεισαν, δημιουργώντας περαιτέρω πίε­ση. Ώς πράξη αντιστροφής τοϋ δυσμενούς οικονομικού κλίματος στή Θράκη προτάθηκε δημιουργία Ειδικής Οικονομικής Ζώ­νης, πού συγκεντρώνει (καί) γερμανικό καί τουρκικό ενδιαφέρον!

Ή διαπίστωση γιά τήν όποια πρέπει νά ληφθούν άμεσα πρωτοβου­λίες, πολιτικές, οικονομικές, αναπτυξιακές, εκπαιδευτικές καί κοινωνικές, είναι αποκλει­στικά μία καί μοναδική: ή Θράκη είναι ανάμε­σα σέ συμπληγάδες. Συμπληγάδες οι όποίες δέν μπορούν νά παραμένουν τό 2021 200 χρόνια μετά τήν επανάσταση καί 100 χρό­νια μετά τήν απελευθέρωση, γιά τήν οποία ή επίσημη θέση είναι ενσωμάτωση καί προ­σάρτηση...

Είναι γεγονός πλέον ότι άπό τήν μία πλευρά δρα ανενόχλητα ένας ποικιλόμορ­φος τουρκικός εθνικισμός μέ εκατοντάδες παραμέτρους, πού καθημερινώς εκτείνει τή δραστηριότητα του, προκαλώντας καί δυνα­μιτίζοντας τόσο τήν ειρηνική συμβίωση με­ταξύ πλειονοτικών καί μειονοτικών όσο καί τήν ελληνική ασφάλεια καί εθνική κυριαρχία. Από τήν άλλη πλευρά βρίσκεται, η γιά  χρό­νια αδιάφορη 'Ελλάδα πού αγνοεί τή Θρά­κη καί τά προβλήματα της καί που έχει μεί­νει μέ τήν πολύχρονη φλυαρία περί «ενσω­μάτωσης» ή «ένταξης» τής μειονότητας στήν έλλαδική κοινωνία, χωρίς νά βλέπει τόν έπεκτατισμό της Τουρκίας καί τήν καταπίε­ση Ελλήνων πολιτών, χριστιανών καί μου­σουλμάνων, Πομάκων, Ρομά καί τουρκό­φωνων. Είναι αναμφισβήτητο καί προφανές πώς δέν μπορεί νά συνεχιστεί ούτε ή τουρ­κική εθνικιστική πρόκληση η οποία έχει άμε­ση επίπτωση στίς μουσουλμανικές μειονό­τητες, πόσω μάλλον δέν μπορεί να  συνεχι­στεί ή αδιαφορία τής 'Ελλάδας γιά τόν κρίσι­μο καί ζωτικής σημασίας χώρο τής Θράκης.

*Διδάκτωρ Παντείου Πανεπιστημίου