Η ελάχιστη αύξηση των λειτουργικών δαπανών για το 2024 ενώ οι αρμόδιοι ήδη γνώριζαν ότι το 2023 είχε απαιτηθεί αύξηση τους κατά 51%, δεν αποτελεί σαφή ένδειξη της χαμηλής σημασίας που αποδίδεται στην υποστήριξη, συντήρηση και επισκευή των μέσων; Εάν η συγκεκριμένη πρακτική στην κατάρτιση του προϋπολογισμού δεν μεταβληθεί ριζικά, τότε στο μέλλον τα προβλήματα υποστήριξης, συντήρησης και τελικά διαθεσιμότητας του στόλου των ελικοπτέρων θα μεγεθυνθούν καθώς τα νέα ελικόπτερα (όπως και συνολικά τα οπλικά συστήματα) που πρόκειται τα επόμενα χρόνια να εισέλθουν σε υπηρεσία με τις ΕΕΔ, έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις υποστήριξης και συντήρησης, κυρίως λόγω της σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό ενσωμάτωσης ηλεκτρονικών συστημάτων σε σχέση με τα παλαιότερης γενεάς...

 Από την "κυριακάτικη δημοκρατία"

"κυριακάτικη δημοκρατία", 25/02/24

Του Περικλή Ζορζοβίλη

Ως κοσμογονική για τον ελληνικό στόλο ελικοπτέρων μπορεί να χαρακτηριστεί η αμέσως επόμενη χρονική περίοδος καθώς αναμένεται να καταγραφούν σημαντικά ορόσημα στην μελλοντική εξέλιξη του. Στην πραγματικότητα όμως καθοριστικό ρόλο θα διαδραματίσει η διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου υποστήριξης και συντήρησης τόσο του υλικού που πρόκειται να αποκτηθεί όσο και του διαθέσιμου που απαξιώνεται με ταχείς ρυθμούς.

Η επικείμενη παράδοση των τριών πρώτων ελικοπτέρων ναυτικών επιχειρήσεων MH-60R για λογαριασμό του Πολεμικού Ναυτικού, και οι πιθανές, καθώς οι σχετικές συμβάσεις δεν έχουν ακόμα υπογραφεί, προμήθειες 35 ελικοπτέρων γενικής χρήσης UH-60M Blackhawk για την Αεροπορία Στρατού και 14 ελικοπτέρων για αποστολές έρευνας και διάσωσης AW139 για την Πολεμική Αεροπορία, αποτελούν εκ πρώτης όψης εντυπωσιακή εξέλιξη.

Έπονται μίας περίπου δεκαπενταετίας αδράνειας, λόγω της οξείας οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα τα τέλη της πρώτης δεκαετίας του 2000, αλλά και της μεγάλης κλίμακας καταστροφής υποδομών, μέσων και υλικών που υπέστη από την κακοκαιρία Daniel, το Στεφανοβίκειο, το κύριο αεροδρόμιο της Αεροπορίας Στρατού, έδρα της 1ης Ταξιαρχίας Αεροπορίας Στρατού (1 ΤΑΞΑΣ) ««ΚΙΛΚΙΣ ΛΑΧΑΝΑ» και του 307 Προκεχωρημένου Εργοστασίου Βάσης (307 ΠΕΒ).

Όμως ταυτόχρονα, αποτελεί την για πολλοστή φορά επανάληψη της συνήθους, κατά την τελευταία τριακονταετία, πρακτικής της «φυγής προς τα εμπρός», για την αποφυγή αντιμετώπισης των συνεπειών από λάθη, παραλείψεις, αβλεψίες, ή ακόμη και σκοπιμότητες στη διασφάλιση του απαιτούμενου επιπέδου υποστήριξης και συντήρησης του υλικού. Δυστυχώς, η ελλειμματική συντήρηση και υποστήριξη, η συνεπεία αυτών καθήλωση, ο «κανιβαλισμός» (η αφαίρεση υποσυστημάτων και εξαρτημάτων ώστε να χρησιμοποιηθούν ως ανταλλακτικά για να διατηρηθούν σε επιχειρησιακή κατάσταση ομοιότυπα) και τελικά η απαξίωση υλικών για τα οποία έχουν καταβληθεί σημαντικά ποσά από τους φορολογούμενους, έχουν καταστεί μία ιδιότυπη «κανονικότητα» στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις (ΕΕΔ).

Και όμως όλες οι ενδείξεις δείχνουν ότι καίρια ζητήματα όπως το Κόστος Κύκλου Ζωής (ΚΚΖ) και τα εμπεριεχόμενα σε αυτό κόστη εκμετάλλευσης (κόστος ώρας πτήσης), υποστήριξης, συντήρησης και επισκευής, η ορθολογική διαχείριση του στόλου, αν και σε βάθος γνωστά στους επιτελείς, τόσο ως ουσία όσο και ως μεθοδολογία, συνεχίζουν να μην διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στον σχεδιασμό.

Εξόχως διαφωτιστικό είναι το ακόλουθο παράδειγμα που αφορά τις λειτουργικές δαπάνες του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και τη συστηματική υποχρηματοδότηση τους. Στον αμυντικό προϋπολογισμό του 2023, οι λειτουργικές δαπάνες («αγορές αγαθών και υπηρεσιών») που ανερχόταν σε 497.248.000 ευρώ, ήταν αυξημένες κατά 23,65% σε σχέση με το 2022 (402.134.000 ευρώ), αντιπροσωπεύοντας περίπου το 8,75% του συνολικού προϋπολογισμού. Στον προϋπολογισμό του 2024, είναι αυξημένες μόλις κατά 0,8% (ποσοστό πολύ μικρότερο του πληθωρισμού) σε σχέση με το 2023, ανέρχονται σε 501.265.000 εκατ. ευρώ και αντιπροσωπεύουν το 8,22% του συνολικού προϋπολογισμού. Όμως στη διάρκεια του κοινοβουλευτικού ελέγχου αποκαλύφθηκε ότι κατά την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2023, οι λειτουργικές δαπάνες χρηματοδοτήθηκαν με επιπλέον πιστώσεις ύψους 257.134.000 ευρώ (σε ποσοστό αύξηση κατά 51% σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη), ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες.

Οπότε η ελάχιστη αύξηση των λειτουργικών δαπανών για το 2024 ενώ οι αρμόδιοι ήδη γνώριζαν ότι το 2023 είχε απαιτηθεί αύξηση τους κατά 51%, δεν αποτελεί σαφή ένδειξη της χαμηλής σημασίας που αποδίδεται στην υποστήριξη, συντήρηση και επισκευή των μέσων;

Εάν η συγκεκριμένη πρακτική στην κατάρτιση του προϋπολογισμού δεν μεταβληθεί ριζικά, τότε στο μέλλον τα προβλήματα υποστήριξης, συντήρησης και τελικά διαθεσιμότητας του στόλου των ελικοπτέρων θα μεγεθυνθούν καθώς τα νέα ελικόπτερα (όπως και συνολικά τα οπλικά συστήματα) που πρόκειται τα επόμενα χρόνια να εισέλθουν σε υπηρεσία με τις ΕΕΔ, έχουν μεγαλύτερες απαιτήσεις υποστήριξης και συντήρησης, κυρίως λόγω της σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό ενσωμάτωσης ηλεκτρονικών συστημάτων σε σχέση με τα παλαιότερης γενεάς.

Κρίσιμη παράμετρο στον σχεδιασμό, πρέπει να αποτελέσει και η επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα των ελικοπτέρων στον σημερινό χώρο μάχης. Η αιφνίδια ακύρωση του προγράμματος FARA λόγω ανάγκης άμεσης προσαρμογής στα δεδομένα που ισχύουν σήμερα στον χώρο μάχης (βλέπε σχετική αναφορά) δεν πρέπει να θεωρηθεί ως αποκλειστικό αμερικανικό ζήτημα. 

Αντίθετα θα πρέπει άμεσα να τύχει εμβριθούς ανάλυσης από τους επιτελείς που είναι επιφορτισμένοι με τη σχεδίαση της μελλοντικής εξέλιξης του ελληνικού στόλου ελικοπτέρων. Αν δε η αξιολόγηση των δεδομένων υπό το ελληνικό επιχειρησιακό πρίσμα επιβεβαιώσει την αμερικανική διαπίστωση περί ριζικής αλλαγής της εναέριας αναγνώρισης και κρούσης, τότε επιβάλλεται η ταχεία προσαρμογή γιατί τυχόν καθυστέρηση στην επιλογή της προσφορότερης, διάδοχης λύσης δεν συνεπάγεται μόνο επιχειρησιακή υστέρηση αλλά και ανάλωση πόρων στη διατήρηση μίας επιχειρησιακής δυνατότητας που έχει απαξιωθεί.

Σε κάθε περίπτωση πάντως, με βάση την εμπειρία των τελευταίων 30 ετών, η παρούσα «κοσμογονία», απόρροια της κρίσης των συνόρων και της Ανατολικής Μεσογείου του 2020, με τη μαζική εισαγωγή σε υπηρεσία πλατφορμών χωρίς να έχει διασφαλιστεί η σε βάθος χρόνου δυνατότητα επαρκούς υποστήριξης και συντήρησης τους, καθίσταται κενή περιεχομένου, όπως συνέβη με την πρώτη «κοσμογονία», απότοκο την Κρίσης των Ιμίων, παρά τη δαπάνη τουλάχιστον 1,8 δις ευρώ.

ΠΩΣ ΦΘΑΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΕΚΚΡΕΜΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΑ Ε/Π «ΝΗ-90»: Συμπληρώνοντας τον καλό συνάδελφο Περικλή Ζορζοβίλη, γιά τη συνεχιζόμενη εκκρεμότητα στην προμήθεια των ελικοπτερων «ΝΗ-90», σε αριθμό 20 ελικοπτέρων, αναφέρω ότι σε συνέχεια σχετικής σύμβασης που υπεγράφη το 2003 από τον τότε ΥΕΘΑ, Γιάννο Παπαντωνίου, υποχρεωτικώς εκτελεστέας συνεπώς, διότι σε αντίθετη περίπωση μη υλοποιήσεως προβλέπονται ρήτρες από την ίδια την υπογραφείσα τότε σύμβαση. Η έκπληξη, ωστόσο, προήλθε από Ελληνική πλευρά, γιά την οποία και προορίζονται τα Ε/Π «ΝΗ-90», με τον ΑΝΕΛάρχη ΥΕΘΑ, Παν.Καμμένο, συγκυβερνήτη του τότε Π/Θ Τσίπρα, να αρνείται να υπογράψει στην ολοκλήρωση παραλαβής τους και στην εν γένει υλοποίηση της σχετικής σύμβασης, γιά «να τιμωρήσει τον Παπαντωνίου», που είχε τότε τα γνωστά προβλήματα με τη Δικαιοσύνη, αλλά γιά άλλη σύμβαση, αυτή του εκσυγχρονισμού των Φ/Γ, τύπου «ΕΛΛΗ», του ΠΝ. Ενθυμούμαι, δε, τον τότε Γενικό Διευθυντή Εξοπλισμών (ΓΔΑΕΕ) που είχε τοποθετηθεί από την Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αντιπτέραρχο(Ι) ε.α. Κοσμά Βούρη, να μην κουράζεται να επανέρχεται εις τον ΥΕΘΑ και να τού επισημαίνει ότι δεν δικαιούται να αρνηθεί την ομαλή ροή της εν λόγω σύμβασης και εκείνον να «ανθίσταται» σθεναρά, παρά την επισήμανση ότι αυτή του η στάση δεν προβλέπεται, ότι η σύμβαση είναι υποχρεωτικώς εκτελεστέα και γιά τα δύο συμβαλλόμενα μέρη. «Να υπογράψεις εσύ» ήταν η επωδός των απαντήσεων Καμμένου στον Πτέραρχο, γνωρίζοντας εκ του ασφαλούς ότι ο ΓΔ/ΓΔΑΕΕ δεν είχε τέτοια ευθύνη υπογραφής. Προφανώς και εξ αυτής της «εμμονής Βούρη» η πρόβλεψη παραμονής του στη θέση του ΓΔ/ΓΔΑΕΕ γιά τρίτο χρόνο (πέραν του Μαρτίου 2017) δεν ενεργοποιήθηκε, εξ ου και αντικαταστάθηκε από τον Αναπληρωτή του Αντιναύαρχο ε.α. Κυρ. Κυριακίδη, με την εκκρεμότητα στην παραλαβή των Ε/Π «ΝΗ-90» να συνεχίζεται...
Σ.Χ.Μ.

Για παράδειγμα τα ελικόπτερα NH-90, σχεδόν 21 χρόνια μετά την υπογραφή της σύμβασης, συνεχίζουν να υποφέρουν από πολύ χαμηλές διαθεσιμότητες, οι παραδόσεις τους δεν έχουν ολοκληρωθεί, η πρώτη μέχρι σήμερα σύμβαση Εν-Συνεχεία-Υποστήριξης (ΕΣΥ) ύψους 50 εκατ. ευρώ καρκινοβατεί, και ίσως το πιο εντυπωσιακό, όλων, την παρούσα περίοδο κατασκευάζεται πρόσθετος αριθμός υπόστεγων που θα τα φιλοξενήσει στο αεροδρόμιο της Πάχης των Μεγάρων!

Σύμφωνα δε με καλά πληροφορημένες πηγές, η επαναφορά σε πτητική κατάσταση των πρώτων τεσσάρων ελικοπτέρων του τύπου που είχαν παραδοθεί θα απαιτήσει κόστος παρόμοιο της προμήθειας ισάριθμων νέας κατασκευής, γιατί αντί στα ελικόπτερα να εφαρμοστούν οι διαδικασίες για να τεθούν σε κατάσταση μακράς αποθήκευσης, απλώς αφέθηκαν, κυριολεκτικά και μεταφορικά, στην τύχη τους! Ως αποτέλεσμα είναι εξαιρετικά πιθανό να θεωρείται μη οικονομική συμφέρουσα η επαναφορά τους και να καταλήξουν μέσα προσπορισμού ανταλλακτικών.

Εξίσου χαμηλές διαθεσιμότητες καταγράφονται και στον στόλο των ελικοπτέρων Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας καθώς επί χρόνια δεν κατέστη δυνατόν να συντηρηθούν με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή. Σημειώνεται ότι από το 2006 που υπήρχε πρόβλεψη για ΕΣΥ, ο διαγωνισμός προκηρύχθηκε το 2016, η σύμβαση υπεγράφη το 2023 και το ύψος της (38 εκατ. ευρώ) ήταν αυτό που είχε προβλεφθεί το 2006 χωρίς ουδεμία τιμαριθμική αναπροσαρμογή. Και όμως ο στόλος διαθέτει σημαντικό υπόλοιπο ορίου επιχειρησιακής ζωής αλλά μοιάζει σαν να μεθοδεύεται η απαξίωση του. Ας σημειωθεί ότι τρία ελικόπτερα του τύπου εδώ και τρία χρόνια βρίσκονται στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ) σε αναμονή για την εκτέλεση της δωδεκαετούς επιθεώρησης τους!

Για όλα τα παραπάνω η δεκαετία των μνημονίων δεν μπορεί να αποτελέσει επαρκή αιτιολογία, καθώς έχουν περάσει αρκετά χρόνια και την προηγούμενη τετραετία (2020 -2023) δαπανήθηκαν σε εξοπλιστικά προγράμματα περί τα 15 δις ευρώ. Αντίθετα, η κύρια ευθύνη θα πρέπει να αποδοθεί στην παγιωμένη πλέον τάση συνεχούς προμήθειας νέων πλατφορμών αντί της αξιοποίησης στον μέγιστο δυνατό βαθμό των διαθέσιμων αφενός μέσω της επίτευξης ικανοποιητικών διαθεσιμοτήτων και αφετέρου μέσω αναβαθμίσεων και εκσυγχρονισμών όπου είναι εφικτό και αποδοτικό ως επένδυση.

Εάν όμως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΘΑ δεν επιβάλλει τη λογοδοσία των αρμοδίων και δεν καταστήσει απόλυτη προτεραιότητα την υποστήριξη και συντήρηση, σε μερικά χρόνια, τα υπό παράδοση και υπό προμήθεια ελικόπτερα, μετά τον «μήνα του μέλιτος» (λήξη εργοστασιακής εγγύησης ή εξάντλησης των ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης), θα αντιμετωπίσουν τα ίδια ακριβώς προβλήματα και θα αρχίσει η πορεία τους προς την απαξία.

Η αιφνίδια ακύρωση του προγράμματος FARA 

Πριν περίπου έξι εβδομάδες, ο Στρατός των ΗΠΑ ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά την ακύρωση του ύψους πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων προγράμματος του μελλοντικού αεροσκάφους κρούσης – αναγνώρισης (FARA: Future Attack Reconnaissance Aircraft), δηλαδή του επόμενης γενεάς ελικοπτέρου εναέριας αναγνώρισης. Το πρόγραμμα για τη χρηματοδότηση του οποίου έχουν ήδη αναλωθεί δύο δις δολάρια ΗΠΑ, άρχισε το 2018 και το 2020 εκ των πέντε αρχικών υποψηφίων προμηθευτών επελέγησαν δύο, η Bell-Textron με το 360 Invictus και η Sikorsky με το Raider X. 

Ο λόγος ακύρωσης του προγράμματος, που το καθιστά πολύ σημαντικό ως παράδειγμα, δεν ήταν κάποιος από τους συνηθισμένους σε τέτοιες περιπτώσεις (υπερβάσεις κόστους, τεχνολογικά προβλήματα, καθυστερήσεις στο χρονοδιάγραμμα ή ακόμη και τα ευρήματα κάποιας μελέτης ανάλυσης εναλλακτικών λύσεων). «Μαθαίνουμε από το πεδίο της μάχης, ειδικά την Ουκρανία, ότι οι εναέριες αναγνωρίσεις έχουν αλλάξει ριζικά» δήλωσε ως αιτιολογία ο Αρχηγός του Στρατού των ΗΠΑ στρατηγός Ράντι Τζορτζ, ενώ άλλοι ανώτατοι αξιωματικοί του Στρατού των ΗΠΑ επισήμαναν ότι «οι αισθητήρες και όπλα τοποθετημένα σε ποικιλία μη επανδρωμένων συστημάτων και το διάστημα, είναι πανταχού παρόντα, πιο προσβάσιμα και πιο φθηνά από ποτέ». 

Σημειώνεται ότι από τις 18 Ιουνίου 2019, όταν έλαβε χώρα η επίσημη τελετή παραλαβής τους, ο Ελληνικός Στρατός επιχειρεί το εξοπλισμένο ελικόπτερο αναγνώρισης OH-58D Kiowa Warrior (70 εκ των οποίων, προμηθεύτηκε η χώρα έναντι 44.156.061 ευρώ από τα αποθέματα του Στρατού των ΗΠΑ), τον διάδοχο του οποίου επρόκειτο να αποτελέσει το πρόγραμμα FARA που αιφνιδίως ακυρώθηκε!

Η πρώτη «κοσμογονία» μετά την Κρίση των Ιμίων 

Την επταετία μετά την κρίση των Ιμίων τον Ιανουάριο του 1996 υλοποιήθηκαν τα ακόλουθα προγράμματα:

>Το 1999 υπεγράφη η ύψους περίπου 353 εκατ. ευρώ σύμβαση για την προμήθεια επτά μεταφορικών ελικοπτέρων CH-47SD Chinook.

>Στις 28 Αυγούστου 2003 υπεγράφη η σύμβαση για την προμήθεια 12 επιθετικών ελικοπτέρων AH-64D Apache με δυνατότητα να φέρουν ραντάρ Longbow με δικαίωμα προαίρεσης (option) για επιπλέον τέσσερα, ραντάρ Longbow, συστημάτων αυτοπροστασίας HIDAS, ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης δύο ετών, εξοπλισμού υποστήριξης, εργαλείων και συσκευών ελέγχου, έντυπης και ηλεκτρονικής τεχνικής Βιβλιογραφίας και υπηρεσιών εκπαίδευσης και τεχνικής υποστήριξης, έναντι 663.226.953 δολαρίων ΗΠΑ. To δικαίωμα προαίρεσης ουδέποτε ασκήθηκε, ενώ σήμερα βρίσκονται σε υπηρεσία εννέα ελικόπτερα του τύπου.

>Στις 29 Αυγούστου 2003 υπεγράφη η σύμβαση για την προμήθεια ευρωπαϊκή κοινοπραξία εταιρειών ΝΗΙ, 20 ελικοπτέρων NH–90 (16 μεταφορικών και τεσσάρων ειδικών αποστολών) με δικαίωμα προαίρεσης (option) 12 επιπλέον μεταφορικών ελικοπτέρων και δύο ειδικών αποστολών, τεσσάρων υγειονομικών συλλογών για την μετατροπή οποιουδήποτε μεταφορικού ελικοπτέρου σε υγειονομικό, εξοπλισμού και συσκευών με βάση τις εκάστοτε αποστολές, εξοπλισμού συντήρησης και επί μέρους συσκευών, ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης για τα ελικόπτερα και τους κινητήρες τους, βιβλιογραφίας (τεχνικά εγχειρίδια χειρισμού και συντήρησης, εικονογραφημένοι κατάλογοι), εκπαιδευτικών βοηθημάτων και υπηρεσιών εκπαίδευσης ιπταμένου και τεχνικού προσωπικού και υπηρεσιών διαχείρισης προγράμματος και τεχνικής υποστήριξης, έναντι ποσού 657.523.069 ευρώ. Μέχρι σήμερα έχουν παραληφθεί 15 ελικόπτερα του τύπου.

>Την περίοδο 1998-2009, μέσω τριών διαφορετικών διαδικασιών, η Πολεμική Αεροπορία απέκτησε τα συνολικά 12 ελικόπτερα AS332C1 Super Puma που επιχειρεί σήμερα για αποστολές έρευνας και διάσωσης (SAR: Search and Rescue) και έρευνας και διάσωσης μάχης (CSAR: Combat Search and Rescue). Συγκεκριμένα το 1998, με κόστος περί τα 55,3 ευρώ, το Λιμενικό Σώμα προμηθεύτηκε τέσσερα ελικόπτερα του τύπου τα οποία στη συνέχεια ανέλαβε να τα επιχειρεί η Πολεμική Αεροπορία. Στις 21 Δεκεμβρίου 2000, υπεγράφη η σύμβαση 037Γ/2000 που αφορούσε τέσσερα ελικόπτερα του τύπου σε διαμόρφωση CSAR με δικαίωμα προαίρεσης (option) επιπλέον δύο έναντι ποσού 61.741.925 ευρώ. Περί το 2004 ενεργοποιήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης ενώ το 2009 μέσω διακρατικής σύμβασης Ελλάδας – Γαλλίας, υλοποιήθηκε η προμήθεια δύο επιπλέον ελικοπτέρων του τύπου έναντι 42 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα το ίδιο περίπου χρονικό διάστημα είχαν σχεδιαστεί και προγράμματα τα οποία ουδέποτε υλοποιήθηκαν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο εκσυγχρονισμός 30 ελικοπτέρων γενικής χρήσης UH-1H στο επίπεδο UH-1H Huey II που σύμφωνα με τις ανακοινώσεις εκείνης της εποχής, θα επέκτεινε κατά 25 χρόνια η επιχειρησιακή ζωή του ελικοπτέρου, θα μείωνε το λειτουργικού κόστους κατά 50%, θα υποτριπλασίαζε τις εργατοώρες συντήρησης και θα βελτίωνε τις επιδόσεις ιδιαίτερα σε υψηλές θερμοκρασίες, έναντι κόστους περίπου 115 εκατ. ευρώ. Αξίζει να αναφερθεί ότι ακόμη και σήμερα, περίπου 20 χρόνια μετά, οι συλλογές αναβάθμισης δύο ελικοπτέρων συνεχίζουν να βρίσκονται στις αποθήκες της ΕΑΒ που θα αναλάμβανε την εκτέλεση του εκσυγχρονισμού.

Τα σημερινά προγράμματα ελικοπτέρων (ΒΟΧ 3)

>Η προμήθεια, μέσω διακρατικής σύμβασης με τις ΗΠΑ, 35 (24 συν 21 ως δικαίωμα προαίρεσης) ελικοπτέρων γενικής χρήσης UH-60M και συναφούς εξοπλισμού και υλικών για την αντικατάσταση των ελικοπτέρων UH-1H Huey. Σύμφωνα με πληροφορίες τον περασμένο Δεκέμβριο παρελήφθη η Επιστολή Αποδοχής και Προσφοράς (LOA: Letter of Offer and Acceptance) που η ισχύς της λήγει την 29η Μαρτίου 2024. Το κόστος για το σύνολο των 35 ελικοπτέρων ανέρχεται σε περίπου 1,16 δις ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία.

>Η προμήθεια 14 ελικόπτερων τύπου AW139 κατασκευής της ιταλικής Leonardo, εκτιμώμενου κόστους περί τα 500 εκατ. ευρώ, για την Πολεμική Αεροπορία. Εξ αυτών 10 θα έχουν διαμόρφωση έρευνας & διάσωσης (SAR), ενώ τα υπόλοιπα τέσσερα έρευνας και διάσωσης μάχης (CSAR). To πρόγραμμα, η αναγκαιότητα – σκοπιμότητα του οποίου είχε εγκριθεί από το Ανώτατο Αεροπορικό Συμβούλιο (ΑΑΣ) τον περασμένο Οκτώβριο, περιλαμβάνει επίσης την προμήθεια Εν-Συνεχεία-Υποστήριξης για περίοδο επτά ετών, συστήματος προσομοιωτή πτήσης, επίγειο εξοπλισμό και ειδικά εργαλεία για εκτέλεση των επιθεωρήσεων, εργασιών βάσεως και εργοστασιακής συντήρησης (πλην κινητήρων).

>Επτά ελικόπτερα ναυτικών επιχειρήσεων MH-60R. Η αρχική διακρατική σύμβαση αφορούσε την προμήθεια τεσσάρων ελικοπτέρων με συναφή εξοπλισμό, όπλα και υλικά, με κόστος 286.496.765 ευρώ. Στις 12 Απριλίου 2021 ενεργοποιήθηκε το δικαίωμα προαίρεσης για τρία επιπλέον ελικόπτερα με εκτιμώμενο κόστος περί τα 180.000.000 ευρώ.