Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ"
 |
| "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 28-29/03/20 |
ΑΣΤΑΘΜΗΤΟΣ ΠΑΡΑΓΩΝ
του Χρήστου Χωμενίδη
Στατιστικά μιλώντας ό,τι σήμερα μας συμβαίνει στάθηκε εντελώς αναμενόμενο.
Οι επιστήμονες που - αναλύοντας τα δεδομένα του παρελθόντος και του παρόντος - ιχνηλατούν τα μελλούμενα είχαν σε ανύποπτο χρόνο επισημάνει πως κάποιας μορφής πανδημία επίκειτο. Μόνο και μόνο επειδή είχαν περάσει πάρα πολλά χρόνια από την αμέσως προηγούμενη πανδημία. Οι οικονομολόγοι αναφέρονταν συχνά στη φούσκα μέσα στην οποία ευημερούσε ο ανεπτυγμένος κόσμος. Και είχαν προεξοφλήσει ότι η φούσκα θα έσκαγε οσονούπω με πάταγο. (Δεν έχουν κιτρινήσει ακόμα οι σελίδες των εφημερίδων με τα άρθρα που αναρωτιόνταν εάν ο Ντόναλντ Τραμπ θα κατάφερνε να αναβάλει το μεγάλο μπαμ για μετά τις αμερικανικές εκλογές…)
Ενα μονάχα διέφευγε - πάντοτε διαφεύγει - κι από τους πλέον έγκυρους μελλοντολόγους. Το πιο κρίσιμο. Το πότε ακριβώς και το πώς.
Στατιστικά μιλώντας ο κορωνοϊός βρισκόταν στο πρόγραμμα. Οπως και οι δύσκολες μέρες που θα τον ακολουθήσουν και η - αργή ή αλματώδης - ανάκαμψη της οικονομίας όταν ο κίνδυνος θα έχει παρέλθει. Και η επιστροφή του κράτους σε ρόλο πρωταγωνιστή του κοινωνικού γίγνεσθαι. Και η εκ νέου, ύστερα από εύλογο διάστημα, αμφισβήτησή του. Η Ιστορία δεν λειτουργεί σαν εκκρεμές. Ως σπείρα προχωράει, με κύκλους. Μόνο που ο κάθε κύκλος της ισοδυναμεί με χρόνια ανεπανάληπτα από τη ζωή μας…
Με τη στατιστική συμβαίνει το εξής. Πριν σε χτυπήσει η συμφορά, κοιτάς τις πιθανότητες κι επαναπαύεσαι. «Εχω μια στις εκατό» λες «να με βρει καλπάζουσα ανίατη ασθένεια, θανατηφόρο αυτοκινητιστικό, ευτράπελο δυστύχημα, να πάω σαν το σκυλί στο αμπέλι…». Απαξ όμως και κληρώσει για σένα, είσαι εκατό τοις εκατό κεραυνόπληκτος. Οσοι σε αγαπάνε πονούν με τον πόνο σου. Οι υπόλοιποι φτύνουν διακριτικά τον κόρφο τους. Πέφτοντας εσύ στον λάκκο, απομάκρυνες - στατιστικά - το ενδεχόμενο να πέσουν αυτοί. Πόσους χωράει επιτέλους ο λάκκος;
Εχοντας δει τον ουρανό σφοντύλι αναρωτιέσαι «γιατί σε μένα;». «Διότι έτσι!» αποκρίνεται το σύμπαν, δεν καταδέχεται καν να μειδιάσει σαρδόνια. «Δεν είχα λάβει όλες τις προφυλάξεις;» επιμένεις. «Δεν ήμουν υποχονδριακά σχεδόν προσεκτικός;". Ο νους σου πάει σε άλλους κι άλλους οι οποίοι διήγαν με εγκληματική ανεμελιά, που προκαλούσαν με τη συμπεριφορά τους χίλια κακά να τους βρουν κατακούτελα κι όμως την έβγαλαν μέχρι το τέλος καθαρή.
Οταν μιλάμε για πανδημία, το παράπονο - το «γαμώτο» - πιάνει γενιές ολόκληρες. «Εσείς που σήμερα ανήκετε στις ευπαθείς κατηγορίες» αγανακτούν βουβά οι εικοσάρηδες «και που ζητάτε να κλειδαμπαρωθούμε, να πούμε το ψωμί-ψωμάκι για να σας προστατεύσουμε, στην ηλικία μας δεν επιστρέφατε σπίτι από τα ξενύχτια και τις τσάρκες παρά για να αλλάξετε ρούχα και να ξαναξεπορτίσετε!». «Εμείς, που μας βρήκε ο κορωνοϊός στα γεράματα, μαύρα στερνά θα έχουμε…» εξανίστανται οι παππούδες. «Ενώ τα εγγόνια μας, καλή τους ώρα, σε τρία τέρμηνα δεν θα θυμούνται καν αν ο ιός που μας αφάνισε ονομαζόταν Covid 9 ή 19! Θα έχουν επιπλέον απαλλαγεί κι από την υποχρέωση να μας πληρώνουν συντάξεις…».
Τέτοιες είναι οι πρώτες, οι ακατέργαστες σκέψεις των ανθρώπων ανέκαθεν. Η ενσυναίσθηση, η αλληλεγγύη, τα ευγενή αισθήματα έπονται.
Εάν κάτι μας ορίζει, εάν ένα άλογο σέρνει το αμάξι μας είτε σε ίσιο δρόμο είτε κατά κρημνόν, το άλογο αυτό ονομάζεται τύχη. Το παρατσούκλι της οσάκις τα πράγματα σκουραίνουν είναι αδικία. Οταν, αντίθετα, τα ρίσκα μας ευοδώνονται, τότε κοκορευόμαστε για την προνοητικότητα και για το δήθεν ένστικτό μας.
Μια φίλη μου, με εμπειρία στο χρηματιστήριο, είχε προ μηνός αγοράσει μετοχές αεροπορικών εταιρειών. «Τις χρυσοπλήρωσα, ήθελα ωστόσο να σιγουρέψω το κομπόδεμά μου!» μού είχε πει. «Ο τουρισμός, τα ταξίδια, υπάρχει ασφαλέστερος τομέας για να επενδύσει κάποιος;». Ποιος και με ποια δεδομένα θα την απέτρεπε; Πέντε σεζόν εξάλλου να είχε καθυστερήσει η πανδημία - πέντε σεζόν, μισή στιγμή στην Ιστορία της ανθρωπότητας - η κίνηση της φίλης μου θα είχε δικαιωθεί απόλυτα μόνο και μόνο από τα μερίσματα που θα είχε στο μεταξύ εισπράξει.
Συλλογιστείτε τώρα εκείνους που το 1980 είχαν εργοστάσια κατασκευής προφυλακτικών, είδος παρωχημένο κατά τους ευτυχισμένους καιρούς της σεξουαλικής επανάστασης, όταν τα αφροδίσια νοσήματα ήταν πταίσματα και οι περισσότερες γυναικείες τσάντες περιείχαν αντισυλληπτικά χάπια. Πώς θα θησαύρισαν όταν - μοίρα κακή - εμφανίστηκε το AIDS και το εμπόρευμά τους έγινε ανάρπαστο!
Και αφού η τύχη κυβερνά, τι μας σώζει; Το ευμετάβλητό της πρώτον. Κανένας άνεμος δεν αλλάζει πιο συχνά, πιο απότομα, κατεύθυνση. Η προσαρμοστικότητά μας, δεύτερον. Και η αταλάντευτη προσήλωση στον σκοπό, ο οποίος δεν είναι άλλος από την ευτυχία μας.
«Πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό; Σε μάχεται η θάλασσα, δεν τη φοβάσαι;». «Βορειάδες νοτιάδες θα βρω μα θα φτάσω! Με πρύμο αεράκι, με ακέριο πανί!».
Στατιστικά μιλώντας ό,τι σήμερα μας συμβαίνει στάθηκε εντελώς αναμενόμενο.
Οι επιστήμονες που - αναλύοντας τα δεδομένα του παρελθόντος και του παρόντος - ιχνηλατούν τα μελλούμενα είχαν σε ανύποπτο χρόνο επισημάνει πως κάποιας μορφής πανδημία επίκειτο. Μόνο και μόνο επειδή είχαν περάσει πάρα πολλά χρόνια από την αμέσως προηγούμενη πανδημία. Οι οικονομολόγοι αναφέρονταν συχνά στη φούσκα μέσα στην οποία ευημερούσε ο ανεπτυγμένος κόσμος. Και είχαν προεξοφλήσει ότι η φούσκα θα έσκαγε οσονούπω με πάταγο. (Δεν έχουν κιτρινήσει ακόμα οι σελίδες των εφημερίδων με τα άρθρα που αναρωτιόνταν εάν ο Ντόναλντ Τραμπ θα κατάφερνε να αναβάλει το μεγάλο μπαμ για μετά τις αμερικανικές εκλογές…)
Ενα μονάχα διέφευγε - πάντοτε διαφεύγει - κι από τους πλέον έγκυρους μελλοντολόγους. Το πιο κρίσιμο. Το πότε ακριβώς και το πώς.
Στατιστικά μιλώντας ο κορωνοϊός βρισκόταν στο πρόγραμμα. Οπως και οι δύσκολες μέρες που θα τον ακολουθήσουν και η - αργή ή αλματώδης - ανάκαμψη της οικονομίας όταν ο κίνδυνος θα έχει παρέλθει. Και η επιστροφή του κράτους σε ρόλο πρωταγωνιστή του κοινωνικού γίγνεσθαι. Και η εκ νέου, ύστερα από εύλογο διάστημα, αμφισβήτησή του. Η Ιστορία δεν λειτουργεί σαν εκκρεμές. Ως σπείρα προχωράει, με κύκλους. Μόνο που ο κάθε κύκλος της ισοδυναμεί με χρόνια ανεπανάληπτα από τη ζωή μας…
Με τη στατιστική συμβαίνει το εξής. Πριν σε χτυπήσει η συμφορά, κοιτάς τις πιθανότητες κι επαναπαύεσαι. «Εχω μια στις εκατό» λες «να με βρει καλπάζουσα ανίατη ασθένεια, θανατηφόρο αυτοκινητιστικό, ευτράπελο δυστύχημα, να πάω σαν το σκυλί στο αμπέλι…». Απαξ όμως και κληρώσει για σένα, είσαι εκατό τοις εκατό κεραυνόπληκτος. Οσοι σε αγαπάνε πονούν με τον πόνο σου. Οι υπόλοιποι φτύνουν διακριτικά τον κόρφο τους. Πέφτοντας εσύ στον λάκκο, απομάκρυνες - στατιστικά - το ενδεχόμενο να πέσουν αυτοί. Πόσους χωράει επιτέλους ο λάκκος;
Εχοντας δει τον ουρανό σφοντύλι αναρωτιέσαι «γιατί σε μένα;». «Διότι έτσι!» αποκρίνεται το σύμπαν, δεν καταδέχεται καν να μειδιάσει σαρδόνια. «Δεν είχα λάβει όλες τις προφυλάξεις;» επιμένεις. «Δεν ήμουν υποχονδριακά σχεδόν προσεκτικός;". Ο νους σου πάει σε άλλους κι άλλους οι οποίοι διήγαν με εγκληματική ανεμελιά, που προκαλούσαν με τη συμπεριφορά τους χίλια κακά να τους βρουν κατακούτελα κι όμως την έβγαλαν μέχρι το τέλος καθαρή.
Οταν μιλάμε για πανδημία, το παράπονο - το «γαμώτο» - πιάνει γενιές ολόκληρες. «Εσείς που σήμερα ανήκετε στις ευπαθείς κατηγορίες» αγανακτούν βουβά οι εικοσάρηδες «και που ζητάτε να κλειδαμπαρωθούμε, να πούμε το ψωμί-ψωμάκι για να σας προστατεύσουμε, στην ηλικία μας δεν επιστρέφατε σπίτι από τα ξενύχτια και τις τσάρκες παρά για να αλλάξετε ρούχα και να ξαναξεπορτίσετε!». «Εμείς, που μας βρήκε ο κορωνοϊός στα γεράματα, μαύρα στερνά θα έχουμε…» εξανίστανται οι παππούδες. «Ενώ τα εγγόνια μας, καλή τους ώρα, σε τρία τέρμηνα δεν θα θυμούνται καν αν ο ιός που μας αφάνισε ονομαζόταν Covid 9 ή 19! Θα έχουν επιπλέον απαλλαγεί κι από την υποχρέωση να μας πληρώνουν συντάξεις…».
Τέτοιες είναι οι πρώτες, οι ακατέργαστες σκέψεις των ανθρώπων ανέκαθεν. Η ενσυναίσθηση, η αλληλεγγύη, τα ευγενή αισθήματα έπονται.
Εάν κάτι μας ορίζει, εάν ένα άλογο σέρνει το αμάξι μας είτε σε ίσιο δρόμο είτε κατά κρημνόν, το άλογο αυτό ονομάζεται τύχη. Το παρατσούκλι της οσάκις τα πράγματα σκουραίνουν είναι αδικία. Οταν, αντίθετα, τα ρίσκα μας ευοδώνονται, τότε κοκορευόμαστε για την προνοητικότητα και για το δήθεν ένστικτό μας.
Μια φίλη μου, με εμπειρία στο χρηματιστήριο, είχε προ μηνός αγοράσει μετοχές αεροπορικών εταιρειών. «Τις χρυσοπλήρωσα, ήθελα ωστόσο να σιγουρέψω το κομπόδεμά μου!» μού είχε πει. «Ο τουρισμός, τα ταξίδια, υπάρχει ασφαλέστερος τομέας για να επενδύσει κάποιος;». Ποιος και με ποια δεδομένα θα την απέτρεπε; Πέντε σεζόν εξάλλου να είχε καθυστερήσει η πανδημία - πέντε σεζόν, μισή στιγμή στην Ιστορία της ανθρωπότητας - η κίνηση της φίλης μου θα είχε δικαιωθεί απόλυτα μόνο και μόνο από τα μερίσματα που θα είχε στο μεταξύ εισπράξει.
Συλλογιστείτε τώρα εκείνους που το 1980 είχαν εργοστάσια κατασκευής προφυλακτικών, είδος παρωχημένο κατά τους ευτυχισμένους καιρούς της σεξουαλικής επανάστασης, όταν τα αφροδίσια νοσήματα ήταν πταίσματα και οι περισσότερες γυναικείες τσάντες περιείχαν αντισυλληπτικά χάπια. Πώς θα θησαύρισαν όταν - μοίρα κακή - εμφανίστηκε το AIDS και το εμπόρευμά τους έγινε ανάρπαστο!
Και αφού η τύχη κυβερνά, τι μας σώζει; Το ευμετάβλητό της πρώτον. Κανένας άνεμος δεν αλλάζει πιο συχνά, πιο απότομα, κατεύθυνση. Η προσαρμοστικότητά μας, δεύτερον. Και η αταλάντευτη προσήλωση στον σκοπό, ο οποίος δεν είναι άλλος από την ευτυχία μας.
«Πού πας καραβάκι με τέτοιο καιρό; Σε μάχεται η θάλασσα, δεν τη φοβάσαι;». «Βορειάδες νοτιάδες θα βρω μα θα φτάσω! Με πρύμο αεράκι, με ακέριο πανί!».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου