"...Με παρέμβασή του από το βήμα της Βουλής που συνεδρίασε για την υπόθεση Novartis, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ (αλλά και πρώην ΥΠΕΞ) Βαγγέλης Βενιζέλος κάλεσε τον Πρωθυπουργό να διαψεύσει ότι συζητάει για το Σκοπιανό το συγκεκριμένο όνομα: «Η επιλογή Μακεδονία του Ιλιντεν είναι η επιτομή του αλυτρωτισμού. Είναι ο αλυτρωτισμός αυτοπροσώπως. Οταν μιλάμε για λύση erga omnes μιλάμε για γεωγραφικό προσδιορισμό και όχι για ιδεολογική χρήση της Ιστορίας σύμφωνα με τις επιλογές της γειτονικής μας χώρας» υπογράμμισε. Αντίστοιχη ήταν και η τοποθέτηση της Φώφης Γεννηματά που ζήτησε από την κυβέρνηση να διαψεύσει άμεσα ότι βρίσκεται στο τραπέζι ο όρος «Ιλιντεν». Ενώ από κύκλους της ΝΔ η πρόταση χαρακτηριζόταν «απορριπτέα»...."

Από "ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ" και 

την ημιεπίσημη κυβερνητική εφημερίδα

"ΤΑ ΝΕΑ/ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ", 19-20/05/18

Παιχνίδι με τα ονόματα μπροστά στη συμφωνία
Απορρίπτει η αντιπολίτευση την εκδοχή Ilidenska Makedonija που σύμφωνα με τα Σκόπια θα μπορούσε να αποτελέσει βάση συζήτησης - Στον αέρα οι διαπραγματεύσεις - Ο Τσίπρας ενημερώνει τους αρχηγούς

Του Χρήστου Τσιγουρή

Το λογικό είναι οι κυβερνήσεις να διαπραγματεύονται και να καταλήγουν σε συμφωνίες. Στην περίπτωση της διαφοράς μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ, όμως, φαίνεται ότι ο ρόλος της αντιπολίτευσης μπορεί να είναι εκείνος που θα καθορίσει το περιεχόμενο μιας συμφωνίας μεταξύ των δύο πλευρών. Πρόκειται για στοιχείο που αναμένεται να αναδειχθεί μέσα στο Σαββατοκύριακο σε Αθήνα και Σκόπια - και αυτό εξυπηρετεί και η κίνηση του Αλέξη Τσίπρα για επικοινωνία με τους πολιτικούς αρχηγούς. 

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Ζόραν Ζάεφ με την εύθραυστη πλειοψηφία του στη Βουλή της ΠΓΔΜ αλλά και την «ιδιαίτερη» κυβερνητική συμμαχία με τα αλβανικά κόμματα της γειτονικής χώρας, αναζητά όνομα και λύση που θα μπορεί να εξασφαλίσει, εκτός από τις δικές του και των κυβερνητικών του εταίρων, και ψήφους από το (εθνικιστικό) κόμμα VMRO, πρόεδρος του οποίου ήταν ο πρώην σκληροπυρηνικός πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι.

Το VMRO-DPMNE είναι το κόμμα που στήριξε για την προεδρία της χώρας τον νυν πρόεδρο Γκιόργκι Ιβάνοφ. Είναι το κόμμα από το οποίο προέρχεται πολιτικά ο υπουργός Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ, αφού είχε ενταχθεί σε αυτό από το 1996 μέχρι και το 2014 που ανεξαρτητοποιήθηκε.

Αναζητά λοιπόν ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ τρόπο να εξασφαλίσει υποστήριξη με βουλευτικές ψήφους από το VMRO-DPMNE προκειμένου να αποκτήσει απαραίτητη διευρυμένη πλειοψηφία στη Βουλή για να προχωρήσει σε αλλαγές επί του Συντάγματος, όπως αξιώνει η Αθήνα.

Η ιστορία του VMRO είναι συνδεδεμένη με την εξέγερση του Ιλιντεν και εκτιμά ο Ζάεφ, όπως είπε στον Αλέξη Τσίπρα στη Σόφια, ότι με το όνομα Ilidenska Republica Makedonija μπορεί να κερδίσει βουλευτές του.

Η ελληνική πλευρά επιφυλάσσεται να διαβουλευτεί στο εσωτερικό της (και όχι μόνο) τη νέα ονομασία που προτείνει ο Ζάεφ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι έγιναν επαφές μεταξύ Αθήνας και Σόφιας, προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι ίδιοι οι Βούλγαροι έχουν πρόβλημα με τη χρήση του όρου Ιλιντεν, καθώς και η δική τους εθνική ιστορία εμπλέκεται στην ιστορική εξέγερση. Κατά πληροφορίες, ο Μπόικο Μπορίσοφ θα μπορούσε να το αποδεχτεί, αλλά μάλλον δεν θα ήθελε συμφωνία με τέτοιο όνομα επί βουλγαρικής προεδρίας στην ΕΕ.

Στο εσωτερικό η Αθήνα έχει βάλει κάτω τη νέα πρόταση, τις πιθανές παγίδες που μπορεί να υπάρχουν πίσω της. Κατά πληροφορίες των «ΝΕΩΝ», δύσκολα θα προχωρήσει η ονομασία Ilidenska Republica Makedonija καθώς υπάρχει το ενδεχόμενο, στην καθημερινή χρήση, να μείνει μόνο ο τελευταίος όρος. «Κενή περιεχομένου» χαρακτήριζαν τη συζήτηση για το συγκεκριμένο όνομα και πηγές του Μεγάρου Μαξίμου. Αντίθετα, δεν έχει απορριφθεί η εκδοχή Ilidenska Makedonija και θα μπορούσε να αποτελέσει βάση συζήτησης.

Ωστόσο, το γεγονός ότι η εξέγερση του Ιλιντεν συνδέεται άμεσα με το όραμα της ανεξάρτητης Μακεδονίας (τουλάχιστον με τη «μακεδονική», και όχι τη βουλγαρική εκδοχή) προκαλεί προβληματισμό και δεύτερες σκέψεις μήπως και τα αλυτρωτικά στοιχεία επανέρχονται (διά του ονόματος) στο Σύνταγμα. Αυτός είναι και ο λόγος που θα γίνουν συσκέψεις και συνομιλίες και μεταξύ των πολιτικών αρχηγών στην Αθήνα σήμερα και αύριο, μέχρι την τελική τοποθέτηση της κυβέρνησης.

Ηδη με παρέμβασή του από το βήμα της Βουλής που συνεδρίασε για την υπόθεση Novartis, ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ (αλλά και πρώην ΥΠΕΞ) Βαγγέλης Βενιζέλος κάλεσε τον Πρωθυπουργό να διαψεύσει ότι συζητάει για το Σκοπιανό το συγκεκριμένο όνομα: «Η επιλογή Μακεδονία του Ιλιντεν είναι η επιτομή του αλυτρωτισμού. Είναι ο αλυτρωτισμός αυτοπροσώπως. Οταν μιλάμε για λύση erga omnes μιλάμε για γεωγραφικό προσδιορισμό και όχι για ιδεολογική χρήση της Ιστορίας σύμφωνα με τις επιλογές της γειτονικής μας χώρας» υπογράμμισε. Αντίστοιχη ήταν και η τοποθέτηση της Φώφης Γεννηματά που ζήτησε από την κυβέρνηση να διαψεύσει άμεσα ότι βρίσκεται στο τραπέζι ο όρος «Ιλιντεν». Ενώ από κύκλους της ΝΔ η πρόταση χαρακτηριζόταν «απορριπτέα».

Η περιπέτεια του ονόματος που κρατάει χρόνια έχει πέντε εκδοχές στον τελευταίο (επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ) κύκλο διαπραγματεύσεων. Ο Μάθιου Νίμιτς παρουσίασε στις δύο πλευρές πέντε ονόματα τον περασμένο Ιανουάριο που θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση συζήτησης και συμφωνίας. Αυτά ήταν: Nova Makedonija, Severna Makedonija, Gorna Makedonija, Vardarska Makedonija και Makedonija (Skopje).

Το Vardarska Makedonija που προτιμούσε η Αθήνα και το Makedonija (Skopje) που προτιμούσε η ΠΓΔΜ «κάηκαν» νωρίς. Απέμειναν τα υπόλοιπα τρία, με το Gorna Makedonija (Ορεινή Μακεδονία) και το Nova Makedonija (Νέα Μακεδονία) να συγκεντρώνουν περισσότερες πιθανότητες και την Αθήνα να αναζητά μονολεκτική εκδοχή. Ωστόσο ο Ζάεφ στην προσπάθειά του να δελεάσει τους βουλευτές που του λείπουν για να κάνει αλλαγές στο Σύνταγμα, κατέθεσε το Ilidenska Republica Makedonija.

«ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ 180 ΨΗΦΟΙ». Ο Αλέξης Τσίπρας έχει ξεκαθαρίσει στον ομόλογό του ότι η συμφωνία πρέπει να αντέχει στον χρόνο, γι' αυτό σε περίπτωση κατάληξης θα πρέπει πρώτα η Βουλή στα Σκόπια να εγκρίνει τις αλλαγές με αυξημένη πλειοψηφία και ακολούθως θα τοποθετηθεί η ελληνική Βουλή. Ο ίδιος ωστόσο στις συσκέψεις που κάνει με το επιτελείο του φαίνεται να έχει καταλήξει ότι αν υπάρξει συμφωνία, τότε εντός της ελληνικής Βουλής θα επιδιώξει να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή πλειοψηφία, αλλά δεν θα θέσει ως απαραίτητο όριο για την έγκριση τις 180 ψήφους. Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Κατρούγκαλος (ταξίδεψε στη Σόφια με τον Πρωθυπουργό) αναφέρει στα «ΝΕΑ» για τη διευρυμένη πλειοψηφία: «Δεν απαιτείται από το Σύνταγμα κύρωση της σύμβασης με αυξημένη πλειοψηφία. Κάτι τέτοιο προβλέπεται από το άρθρο 28 μόνο για εκχώρηση αρμοδιοτήτων σε διεθνή οργανισμό, πράγμα που, προφανώς, δεν ισχύει επί του προκειμένου. Βεβαίως, ανεξαρτήτως του ότι δεν είναι συνταγματικά αναγκαίο, προσδοκούμε υπερψήφιση της συμφωνίας, εφόσον καταφέρουμε να την πετύχουμε, με πλειοψηφία μεγαλύτερη της κυβερνητικής. Και τούτο γιατί έχουμε θέσει τον πήχη για τη συμφωνία τόσο ψηλά, ώστε, αν την πετύχουμε, θα είναι ολοφάνερα εθνικά επωφελής».

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ή ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ,
του Γιώργου Αλισάνογλου*

«Κάποιος κρύβεται από κάποιον / του κρύβεται στη λησμονιά / αυτός τον ψάχνει στο χορτάρι / τον ψάχνει, και πού δεν τον ψάχνει / και με το ψάξε, χάνει τον εαυτό του».
Βάσκο Πόπα

Σύμφωνα με τα λόγια του ποιητή, όσον αφορά στο θέμα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, η κάθε πλευρά «κρύβεται από τον εαυτό της». Φαινομενικά, θα έλεγε κανείς πως πρόκειται για ζήτημα ιστορικό, πολιτικό, ακόμη και ηθικό, κι αν ήταν μόνο αυτό θα είχε δοθεί λύση εδώ και πολλά χρόνια, όμως κυρίως είναι κομμάτι ενός μεγαλύτερου γεωπολιτικού - γεωοικονομικού σχεδιασμού που προωθείται πιθανόν από τις μεγάλες δυνάμεις (ΝΑΤΟ, ΕΕ, ΗΠΑ) προκειμένου να ενισχύσουν τον οικονομικό - πολιτικό έλεγχο στα Δυτικά Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή, προφανώς για ενεργειακές πηγές και μερίδιο στην οικονομική αγορά. Μακάρι η ένταξη αυτών των χωρών στο ΝΑΤΟ ή στην ΕΕ να διασφαλίσουν μια σταθερότητα στην περιοχή.

Θα έλεγα απλώς, ως πολίτης αυτής της χώρας αλλά και της ευρύτερης γεωγραφικής περιοχής, ότι το ουσιώδες δεν είναι η κατάληξη στην ονομασία της ΠΓΔΜ, αλλά η διασφάλιση των σχέσεων ειρηνικής συνύπαρξης και συνεργασίας, διασφάλιση των συνόρων των δύο χωρών και αποφυγή αλυτρωτικής προπαγάνδας.

Εμείς, άσχετα από τις πολιτικές μας θέσεις και πεποιθήσεις «ως άνθρωποι που προσπαθούν να στοχαστούν πάνω σε ζητήματα τέτοιου είδους», δεν θα πρέπει να λησμονούμε το γεγονός ότι, παρά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τα ιστορικο-πολιτικά επακόλουθα, ο κόσμος εξακολουθεί να βρίσκεται χωρισμένος ανάμεσα σε υπερδυνάμεις, θεσμούς, μπλοκ και ότι η Ελλάδα και οι χώρες της λεκάνης της Μεσογείου και των Βαλκανίων βρίσκονται τρόπων τινά καταμεσής πολλαπλών παλιρροϊκών κυμάτων που θεωρητικά μπορεί να συναντηθούν (αλίμονο!) - και ότι θα πρέπει συνεχώς να αγωνίζονται για την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους. Τα λυρικά μας και όμορφα Βαλκάνια, λοιπόν, στην ουσία είναι μολυσμένα σε μεγάλο βαθμό από ιδεολογικά και ιδεοληπτικά απόβλητα έναντι σε μια ξεκάθαρη γεωπολιτική ηγεμονία που δεν σηκώνει συζήτηση.

Ο,τι έχουμε είναι η πολιτισμική - πολιτιστική κουλτούρα μας, το υπέροχο τοπίο και το κλίμα. Ως συγγραφείς, άνθρωποι της σκέψης και απλοί πολίτες της Ελλάδας, της ΠΓΔΜ και της ευρύτερης περιοχής, θα πρέπει να διαφυλάξουμε την πνευματική μας ακεραιότητα από κάθε ηγεμονία, ατλαντική, ευρωπαϊκή ή οποιαδήποτε άλλη. Να συναινέσουμε σε μια ονομασία αποδεκτή από τις δύο πλευρές και να προχωρήσουμε σε πιο σημαντικά και ουσιώδη ζητήματα μεταφέροντας τις χώρες στη σφαίρα ενός άλλου πολιτικού πολιτισμού.

*Ποιητής, κοινωνιολόγος και ιδρυτής των εκδόσεων Σαιξπηρικόν

ΕRGA OMNES, ΕΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ
Του Πρέσβεως ε.τ. Γιώργου Κακλίκη


Με μια σειρά διαδοχικών διαπραγματεύσεων κλείνει ένας μεγάλος κύκλος διαβουλεύσεων για το θέμα του ονόματος της ΠΓΔΜ. Τη σκυτάλη από τους διπλωματικούς διαπραγματευτές πήραν οι πολιτικές ηγεσίες και φτάσαμε πια σε ένα σημείο ξεχωριστά κρίσιμο. Οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών είχαν διαδοχικές συναντήσεις και οι δύο πρωθυπουργοί συναντήθηκαν ξανά στις 17 Μαΐου στη Σόφια, όπου άφησαν να εννοηθεί ότι τα πράγματα βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή, διακηρύσσοντας και οι δύο την επιθυμία να υπάρξει λύση στο προσεχές μέλλον.

Για πρώτη φορά οι συνομιλίες των δύο πλευρών είχαν τέτοια πυκνότητα και δυναμική. Και όπως λέχθηκε, μία μόνο από τις εναλλακτικές προτάσεις βρίσκεται πια στο τραπέζι και ίσως, αρχές Ιουνίου, πριν από τη Σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, υπάρξει ειδική συνάντηση.

Τις προσπάθειες για αμοιβαία αποδεκτή κατάληξη ενθαρρύνει τόσο η ΕΕ όσο και το ΝΑΤΟ. Κορυφαίες ευρωπαϊκές προσωπικότητες εκφράζονται θετικά για το ενδεχόμενο μιας τέτοιας εξέλιξης, ενώ το ΝΑΤΟ, με λιγότερο πολιτική και περισσότερο υπηρεσιακή φρασεολογία, επισημαίνει τα θετικά αποτελέσματα που θα έχει η επίλυση του Ονοματολογικού.

Οπως φαίνεται, η ελληνική πλευρά - έχοντας διανύσει τεράστια απόσταση από τις αρχικές θέσεις της δεκαετίας του '90 - θα επιμείνει στην erga omnes χρήση της ονομασίας, με την έννοια ότι το «έναντι πάντων» θα πρέπει να ισχύει όχι μόνο εκτός αλλά και εντός των τειχών της ΠΓΔΜ. Και επειδή το στοιχείο του αλυτρωτισμού - που αποτελεί τον κύριο λόγο της μη αναγνώρισης της ΠΓΔΜ με το συνταγματικό της όνομα - εμπεριέχεται στο όνομα, στο Σύνταγμα της χώρας, στα σύμβολα, στα σχολικά βιβλία, στην ταυτότητα της γλώσσας και του λαού, η Αθήνα αναμένει από τα Σκόπια να προχωρήσουν και εκείνα σε ένα θαρραλέο βήμα, ανοίγοντας τα ίδια τον δρόμο προς τις ευρωατλαντικές δομές.


Είναι σκόπιμο η λύση να δοθεί τώρα. Μια κρυστάλλινη και πλήρης λύση θα πείσει για την ειλικρίνεια της άλλης πλευράς και θα εξαλείψει μια για πάντα τις ελληνικές επιφυλάξεις. Αν όμως άρχισε το παιχνίδι της μετακύλισης της λύσης στο μέλλον, η ελληνική πλευρά θα προτιμήσει να λύσει το θέμα συνολικά μεν, αλλά όχι τώρα. Αλλωστε, ο ίδιος ο κ. Ζάεφ έχει επισημάνει πως «μια αποτυχία δεν θα ήταν το τέλος του κόσμου». Και αν ακόμα επαναληφθούν τα περί σεβασμού της αξιοπρέπειας και της ταυτότητας, ας σημειώσουν οι συνομιλητές μας ότι αυτό ακριβώς ισχύει και για την ελληνική πλευρά που έχει δικαιολογημένες ανησυχίες για την αμφισβήτηση της ιστορικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς.

Η συναίνεση δεν είναι ούτε ήττα ούτε ταπείνωση. Είναι ο ομαλός δρόμος προς τη λύση, την εξάλειψη όσων σκοτεινών σημείων έχει αφήσει η μεθόδευση του Τίτο να δώσει θεσμική ταυτότητα στη νοτιότερη δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, αποξενώνοντάς την όμως από τον πιο σημαντικό και ειλικρινή γείτονά της, την Ελλάδα. Την Ελλάδα που από την «εποχή της Θεσσαλονίκης» (2003) έχει διακηρυγμένο στόχο την ευρωατλαντική προοπτική όλων ανεξαιρέτως των βαλκανικών χωρών. Και που σήμερα είναι έτοιμη όχι μόνο να συνηγορήσει αλλά και να συμβάλει στην πράξη στο όραμα της ΠΓΔΜ για ένταξη στον πολιτικό και αμυντικό χώρο στον οποίο ανήκει φυσικά. Οψόμεθα τον Ιούνιο.


ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ: ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΕΝ ΟΨΕΙ;
Του Κωνσταντίνου Φίλη*


Αθήνα και Σκόπια βρίσκονται κοντά σε συμφωνία. Το εσκεμμένο χαμήλωμα του πήχη εκ μέρους του έλληνα Πρωθυπουργού αποτελεί (και) τακτικό ελιγμό προκειμένου να μη φανεί ότι η κυβέρνηση φέρνει την αντιπολίτευση και την κοινωνία προ τετελεσμένων. Το ίδιο ασφαλώς ισχύει και ως προς τον δύσθυμο επί του θέματος κυβερνητικό εταίρο. Συνάμα, η ελληνική πλευρά παίρνει τις προφυλάξεις της έναντι του ενδεχόμενου ενός ναυαγίου ώστε να μην το χρεωθεί.

Αναμένονται συνεπώς άμεσα πρωτοβουλίες για την αναζήτηση συναίνεσης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων στο εσωτερικό των δύο χωρών. Το αποτέλεσμα, ωστόσο, είναι εξαιρετικά αβέβαιο. Στη δική μας περίπτωση, η όψιμη απόπειρα διαβούλευσης στο ανώτερο επίπεδο δυσκολεύει σημαντικά την εξεύρεση ενός συμβιβασμού μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ - ΝΔ - ΚΙΝΑΛ. Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που η αξιωματική αντιπολίτευση προκειμένου να αποτρέψει τις διαρροές προς εθνικιστικούς σχηματισμούς αλλά και πιεζόμενη από ενδοκομματικές δυναμικές προκρίνει μια επαμφοτερίζουσα θέση (ακόμη και σε αντιδιαστολή με την πολιτική του Βουκουρεστίου). Συνεπώς, θα ήταν έκπληξη αν υιοθετηθεί μία εθνική στρατηγική, ενώ και οι συσχετισμοί στο Κοινοβούλιο μοιάζουν σήμερα σχετικά οριακοί.


Ως προς τη συμφωνία με τη FYROM, τρεις παρατηρήσεις: υπάρχει ο κίνδυνος να καταλήξει σε ενδιάμεση συμφωνία ν. 2, εφόσον ορισμένα θεμελιώδη θέματα παραπεμφθούν στο μέλλον· η φόρμουλα πρέπει να διασφαλίζει πως τυχόν απόκλιση θα έχει αυτόματα αρνητικές συνέπειες στην ενταξιακή πορεία σε ΕΕ και ΝΑΤΟ χωρίς να απαιτείται ελληνικό βέτο ώστε κατ' επέκταση το ζήτημα να καταστεί πολυμερές από διμερές. Ευχής έργον θα ήταν - παρά τις αντικειμενικές δυσκολίες - η αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας να προχωρήσει γρήγορα. Σε διαφορετική περίπτωση, δεν αποκλείεται ανάλογα και με τις εξελίξεις στην περιοχή (διεύρυνση των συνθηκών αστάθειας, κλιμάκωση της έντασης με τη Ρωσία, οικονομική διείσδυση της Κίνας) να πιεστεί σε μεταγενέστερο χρόνο η Αθήνα για να συνηγορήσει σε συνολική λύση υπό την ανάγκη αντιμετώπισης προκλήσεων ασφαλείας και γεωπολιτικών αντιπαραθέσεων. 

*Διευθυντής Ερευνών ΙΔΙΣ, συγγραφέας του βιβλίου «Τουρκία, Ισλάμ, Ερντογάν»

Βλακώδες να ενοχλεί το Ίλιντεν ή βλακώδες και τελικώς αντιπαραγωγικό να εμφανίζεται περίπου επισπεύδον, το κομματικό δελτίο του Τσέκερη, εξ απορρήτων-πάντοτε-του Μεγάρου Μαξίμου;

"Η ΑΥΓΗ", 19/05/18