Η απόφαση της πλατφόρμας ΗΒΟ Max να αποσύρει την ταινία «Οσα παίρνει ο άνεμος», επειδή μια διαδεδομένη ανάγνωση ισχυρίζεται ότι παρουσιάζει με ρομαντικό τρόπο τη σκληρότητα του αμερικανικού Νότου και ότι καλλωπίζει τη δουλεία, ήδη συζητείται πολύ. Υποτίθεται ότι η πλατφόρμα εναρμονίζεται με τα κινήματα που κινητοποίησε η δολοφονία του μαύρου Τζορτζ Φλόιντ από έναν λευκό αστυνομικό. Αλλά είναι όντως δημοκρατική κατάκτηση του κινήματος εναντίον των διακρίσεων η επιλεκτική απόσυρση και η λογοκρισία σήμερα της κινηματογραφικής ιστορίας, αύριο της ιστορίας της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής, των κόμικς, με μοναδικό κριτήριο την πολιτική ορθότητα;...

Από  "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 12/06/20

Ο Δωδεκάλογος του Ρομ

Αυτό που ερχόταν το πήραμε χαμπάρι όταν οι εκδότες του «Λούκι Λουκ», των κόμικς ιστοριών του δημοφιλούς καουμπόι των Μορίς - Γκοσινί, πιεσμένοι από την περιρρέουσα γκρίνια κατά του τσιγάρου, αποφάσισαν να κάνουν τον ήρωα υπέρμαχο του αντικαπνιστικού αγώνα. Ο καουμπόι που πυροβολούσε πιο γρήγορα κι από τη σκιά του ξαφνικά έπαψε να έχει στο στόμα το άφιλτρο τσιγάρο του, που αντικαταστάθηκε από ένα στάχυ. Ηταν η εποχή που αποσύρονταν από το προσκήνιο οι διαφημίσεις των τσιγάρων και γινόταν συζήτηση για τις παλιές ασπρόμαυρες ταινίες στις οποίες οι ήρωες, καμιά φορά κι οι ηρωίδες, κάπνιζαν αρειμανίως. Θυμάμαι μια έντονη συζήτηση αν ήταν δυνατόν με κομπιούτερ να γίνουν παρεμβάσεις σε κλασικά φιλμ, π.χ. στην «Καζαμπλάνκα», προκειμένου να αφαιρεθούν τα τσιγάρα από το στόμα και τα χέρια των ειδώλων.

Ο Ρικ χωρίς τσιγάρο; Το ξενέρωμα για κάποιους ήταν ο στόχος για έναν νεοπροοδευτισμό που στα καλλιτεχνικά έργα έβλεπε, και συνεχίζει να βλέπει, κοινωνικά πρότυπα και κανόνες. Ο,τι αποκλίνει από τη νόρμα του πνεύματος της εποχής πρέπει να στιγματίζεται και να πηγαίνει στα υπόγεια. Ο,τι δεν εγκρίνει η πολιτική ορθότητα, για λόγους παιδαγωγικούς, πρέπει να αποσύρεται στα αζήτητα της καλλιτεχνικής ιστορίας.

Η απόφαση της πλατφόρμας ΗΒΟ Max να αποσύρει την ταινία «Οσα παίρνει ο άνεμος», επειδή μια διαδεδομένη ανάγνωση ισχυρίζεται ότι παρουσιάζει με ρομαντικό τρόπο τη σκληρότητα του αμερικανικού Νότου και ότι καλλωπίζει τη δουλεία, ήδη συζητείται πολύ. Υποτίθεται ότι η πλατφόρμα εναρμονίζεται με τα κινήματα που κινητοποίησε η δολοφονία του μαύρου Τζορτζ Φλόιντ από έναν λευκό αστυνομικό. Αλλά είναι όντως δημοκρατική κατάκτηση του κινήματος εναντίον των διακρίσεων η επιλεκτική απόσυρση και η λογοκρισία σήμερα της κινηματογραφικής ιστορίας, αύριο της ιστορίας της λογοτεχνίας, της ζωγραφικής, των κόμικς, με μοναδικό κριτήριο την πολιτική ορθότητα;

Η ιδεολογική ανάγνωση την οποία ανέφερα δεν είναι άτοπη. Αλλά οι ταινίες, τα τραγούδια, τα βιβλία δεν γίνονται έχοντας υπόψη τούς αυστηρούς επικριτές τους. Και συνήθως είναι πολύ περισσότερα πράγματα από ό,τι προσδιορίζει η στεγνή ιδεολογική ανάγνωσή τους. Ιδίως η ιστορία των τεχνών δεν είναι δυνατόν να αποκρύπτεται, δηλαδή να λογοκρίνεται, με μόνο κριτήριο τα ιδεολογικά μέτρα της εποχής μας. «Η γέννηση ενός έθνους» του Γκρίφιθ δοξάζει την Κου-Κλουξ-Κλαν, τα γουέστερν με τον Τζον Γουέιν είναι μάτσο, ο «Ανθρωπος με την κινηματογραφική μηχανή» του Τζίγκα Βερτόφ εξυμνεί την επανάσταση του 1917 που εξελίχθηκε σε έναν φονικό ολοκληρωτισμό, ο «Θρίαμβος της θέλησης» της Λένι Ρίφενσταλ αποθεώνει τον ναζισμό, το «Σχισμένο παραπέτασμα» του Χίτσκοκ είναι ψυχροπολεμικό, η «Αυτοκρατορία των αισθήσεων» του Ναγκίσα Οσιμα δοξάζει το σεξουαλικό έγκλημα...

Υπάρχει και μια πιο ήπια στάση, αυτήν υιοθέτησε χθες και η ΗΒΟ προφανώς έπειτα από τη μεγάλη συζήτηση που προκλήθηκε. Οσοι την υποστηρίζουν ζητούν ναι μεν να μην αποσύρονται τα έργα του παρελθόντος που δεν εγκρίνει η πολιτική ορθότητα, αλλά να τα βλέπουμε μέσω της ιστορικής τους ανάλυσης. Η άποψη αυτή ζητά να γίνει η διασκέδαση κάτι σαν ανοιχτό πανεπιστήμιο, όπου για να διασκεδάσουμε θα χρειάζεται προηγουμένως να έχουμε την έγκριση ενός πολιτιμπιρό της ορθότητας, που θα βγάζει και τις ερμηνευτικές σημειώσεις για τα έργα. Εφιαλτικό.

Στο μεταξύ, όσο η πολιτική ορθότητα επιτίθεται στην παγκόσμια κουλτούρα, ας προετοιμαστούμε να προσαρμόσουμε τους δικούς μας κλασικούς. Μπορούμε να αρχίσουμε από τον Παλαμά. Ποιος θα επανεκδώσει τον «Δωδεκάλογο του Γύφτου» ως «Δωδεκάλογο του Ρομ»;

Μια ακόμα καταδίκη

Για την αντιδικία του πρώην υπουργού Αμύνης Πάνου Καμμένου με τον πρώην δήμαρχο Αριστοτέλη Χαλκιδικής Χρήστο Πάχτα έχουμε γράψει κι άλλες φορές. Η δημόσια προτροπή στους κατοίκους της Χαλκιδικής να «λιντσάρουν» τον Πάχτα έφτασε και στα ποινικά δικαστήρια, όπου τον Μάρτιο του 2018 ο Καμμένος αθωώθηκε. Νωρίτερα, όμως, έπειτα από αγωγή του πρώην δημάρχου, είχε καταδικαστεί από αστικό δικαστήριο σε χρηματικό πρόστιμο για ηθική βλάβη.

Τις προάλλες, το Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, με μια ακόμα απόφασή του (αρ. 4791/2020), επέβαλε νέα καταδίκη στον Καμμένο, επίσης για ηθική βλάβη κατά του Πάχτα, υποχρεώνοντας τον επίσης σε καταβολή χρηματικής ικανοποίησης, διότι είχε συνδέσει τον πρώην δήμαρχο με πρακτικές χρηματισμού πολιτικών από πολυεθνικές, όπως είπε, σχολιάζοντας την αποδοχή από τον δήμο δωρεών από την εταιρεία Ελληνικός Χρυσός που δραστηριοποιείται στην περιοχή. Υπενθυμίζω ότι ο Καμμένος, όπως και όλος ο ΣΥΡΙΖΑ και η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά, έπνεε μένεα κατά του Πάχτα επειδή ήταν υπέρ της επένδυσης - η παρεμπόδιση της οποίας υποκινούνταν από μια δήθεν οικολογίζουσα στάση που έλαβε συμβολική διάσταση κατά της επένδυσης.

Αξίζει να θυμόμαστε όλων των ειδών τις πρακτικές που χρησιμοποίησε το εθνικολαϊκιστικό μέτωπο για να πάρει την εξουσία. Μόνο έτσι δεν θα μας ξαναπιάσουν κορόιδα.