Πέρυσι το Πάσχα προσγειώθηκε στον κήπο µας ένα φλεγόµενο αερόστατο. Ηταν ένα αερόστατο από αυτά που συνάνθρωποί µας, χωρίς να σκεφτούν την πιθανή κατάληξή τους, ανάβουν και αφήνουν στον αέρα να τα παρασύρει ο άνεµος. Με δεδοµένη τη φετινή πρόωρη ξηρασία θεωρώ ότι τα εν λόγω αερόστατα θα µπορούσαν το Πάσχα να προκαλέσουν πυρκαγιά. Θα ήθελα λοιπόν να παρακαλέσω τους συµπολίτες µας να µην ανάψουν αερόστατα και να µην τα αφήσουν στον αέρα να τα παρασύρει ο άνεµος, όσο ωραίο και φαντασµαγορικό κι αν είναι το θέαµα. Υπάρχει περίπτωση να προσγειωθούν φλεγόµενα σε ξερά χόρτα ή άλλα εύφλεκτα υλικά που βρίσκονται µακριά από το σηµείο απογείωσής τους....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" (φύλλο 18/04/25)

Ενας από τους «µύθους» που αναφέρει είναι η 25η Μαρτίου ως ηµεροµηνία έναρξης της Επανάστασης. Οσοι έχουν ζήσει κάποιο διάστηµα στη Βρετανία ξέρουν ότι το δεύτερο Σάββατο του Ιουνίου γιορτάζονταν τα επίσηµα γενέθλια της µακαρίτισσας βασίλισσας Ελισάβετ (τα «πραγµατικά» ήταν στις 21 Απριλίου). Φυσικά κανένας ποτέ δεν διανοήθηκε να πει ότι η επίσηµη ηµεροµηνία ήταν µύθος: τότε τους βόλευε, τότε τα γιόρταζαν. Ο συµβατικός ορισµός µιας ηµεροµηνίας εορτασµού δεν αποτελεί µυθολογία, ιδίως µάλιστα για µια εξέγερση που ξεκίνησε σε διαφορετικές ηµέρες σε κάθε τόπο. Βέβαια µπορεί να ενοχλεί κάποιους η σύνδεση του εθνικού γεγονότος µε την εορτή του Ευαγγελισµού, αλλά αυτό δεν είναι λόγος να «αποµυθοποιήσουµε» έναν εορτασµό που µετράει σχεδόν δύο αιώνες ζωής.

Η εθνική συνείδηση ενός λαού δεν τρέφεται µόνο µε αυστηρά επιστηµονικά δεδοµένα, αλλά (ίσως περισσότερο) και µε παραδόσεις, θρύλους και επικές διηγήσεις. Χρήσιµη είναι η παροµοίωση µε το νερό. Αν κάποιος πεθαίνει από τη δίψα κι εµείς του δώσουµε γραµµένο σ’ ένα χαρτί τον τύπο Η2Ο, του προσφέραµε µεν την ορθή επιστηµονική ταυτότητα του ύδατος, αλλά δεν τον ξεδιψάσαµε. Αν όµως του δώσουµε ένα ποτήρι νερό, ο άνθρωπος θα ζωντανέψει, ακόµη κι αν δεν ξέρει τη χηµική του σύσταση. Κάπως έτσι και µε τους θρύλους και τα έπη και τους «µύθους» της ιστορίας µας.

ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ
Ιατρός Θεσσαλονίκη

Πρώτον, η δηµοκρατία, φευ, δεν είναι ένας ασαφής όρος στον οποίο εντάσσει κάποιος ό,τι θεωρεί θετικό (π.χ. αξιοκρατία, ευηµερία κ.λπ.). Είναι τεχνικός όρος που αναφέρεται ειδικά στον τρόπο διορισµού της κυβέρνησης µιας χώρας. Ως εκ τούτου, δηµοκρατία και αναξιοκρατία ή φτώχεια δεν είναι ασύµβατες έννοιες (ή φαινόµενα). 

∆εύτερον, η αναξιοκρατία και το ρουσφέτι δεν τεκµηριώνεται ότι οφείλονται στην αγραµµατοσύνη: ο αµόρφωτος χωρικός ωφελείτο από το ρουσφέτι αλλά ο πολιτικός που επίσης ωφελείτο ήταν και αυτός αµόρφωτος ή ήταν άµοιρος ευθυνών; 

Τρίτον, ούτε η ιστορική εµπειρία δείχνει ότι δηµοκρατία «συν» αναλφαβητισµός, συνεπάγονται αναξιοκρατία: Το ΑΣΕΠ στην Ελλάδα ιδρύθηκε µόλις το 1994 αλλά τα σχετικά προνόµια της αγγλικής αριστοκρατίας καταργήθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα παρά το ότι το Η.Β., τότε, ήταν πολύ πιο «αµόρφωτο» από την Ελλάδα του 1994. 

Τέταρτον, γνωρίζουµε ότι ιστορικά η αναξιοκρατία προηγήθηκε της δηµοκρατίας: η µεσαιωνική αριστοκρατία και ο κοτζαµπασισµός στην Ελλάδα, κατ’ εξοχήν οικογενειοκρατικοί θεσµοί, δεν περίµεναν τη δηµοκρατία για να αρχίσουν τα ρουσφέτια. Συνεπώς η επιλογή των Ελλήνων το 1843 δεν ήταν µεταξύ δηµοκρατικής αναξιοκρατίας και βασιλικής αξιοκρατίας αλλά µεταξύ δηµοκρατικής ή βασιλικής αναξιοκρατίας.

Σε κάθε περίπτωση, ο Ινδός νοµπελίστας Αµάρτια Σεν έχει δώσει τoν λαµπρότερo ύµνο της δηµοκρατίας: «Ποτέ καµία δηµοκρατία δεν γνώρισε λιµό». Επί βρετανικής κυριαρχίας τόσο η Ιρλανδία όσο και η Ινδία –µάλιστα λίγο πριν από την ανεξαρτητοποίησή της– γνώρισαν λιµούς µε εκατοµµύρια θύµατα (ενώ η βρετανική κυβέρνηση σφύριζε αδιάφορα). 

Αντίθετα, η µετα-αποικιακή Ινδία, γνήσια δηµοκρατική, παρά το ότι για δεκαετίες βρισκόταν στο τέλος της παγκόσµιας κατάταξης σε ευηµερία και αλφαβητισµό, στα ίδια επίπεδα µε την υποσαχάρια Αφρική αλλά µε πολύ µεγαλύτερη πυκνότητα πληθυσµού, ουδέποτε αναδείχτηκε ανίκανη να θρέψει τους κατοίκους της. ∆ιότι, εξηγεί ο Σεν, όσο αµόρφωτοι και εάν είναι οι άνθρωποι, το εάν πεινάνε, το γνωρίζουν πολύ καλύτερα από κάθε κυβέρνηση.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΛΙΟΛΙΑΚΗΣ