Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"
(κύρια πρωτοσέλιδη φωτογραφία
+εσωτερικό θέμα)
 |
| "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 05/04/24 |
Ο χάρτης της ενδοοικογενειακής βίας
Οι ελλείψεις και τα προβλήµατα συντονισµού που
έχουν διαπιστώσει στην Ελλάδα ερευνητές ανεξάρτητης αρχής
Tου ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΠΑ∆ΟΠΟΥΛΟΥ
Προβλήματα συντονισµού, άτυπες µορφές συνεργασίας µεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών και φορέων, οι οποίες βασίζονται κυρίως σε ατοµικές πρωτοβουλίες και διαπροσωπικές σχέσεις, καθώς και έλλειψη υπηρεσιών «µίας στάσης» όπου θα µπορούσαν άµεσα να εξυπηρετηθούν πολυεπίπεδα τα θύµατα σεξουαλικής κακοποίησης και να αποφευχθεί ο δευτερογενής τραυµατισµός τους. Αυτές είναι ορισµένες από τις διαπιστώσεις ειδικών που ερεύνησαν τον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζονται οι υποθέσεις ενδοοικογενειακής και έµφυλης βίας στη χώρα µας.
Η έκθεση των 97 σελίδων δηµοσιεύθηκε τον Νοέµβριο του 2023 και διεξήχθη από την Grevio, την ανεξάρτητη αρχή εµπειρογνωµόνων η οποία παρακολουθεί την εφαρµογή της «Σύµβασης του Συµβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέµηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας».
Οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι έχουν γίνει θετικά βήµατα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και έχουν εκπαιδευθεί σε αντίστοιχα ζητήµατα περισσότεροι αστυνοµικοί. Παραθέτουν ενδεικτικά τα στοιχεία που τους παρείχαν οι ελληνικές αρχές για την εκπαίδευση 13.352 αστυνοµικών το 2022.
Ωστόσο επισηµαίνουν ότι παρά τα θετικά παραδείγµατα υπάρχουν ακόµη αναφορές για αναποτελεσµατική ή αδιάφορη αντιµετώπιση καταγγελιών σε αστυνοµικά τµήµατα ανά τη χώρα. «Φαίνεται πως υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές στον τρόπο χειρισµού υποθέσεων µεταξύ των εξειδικευµένων γραφείων και άλλων αστυνοµικών υπηρεσιών», αναφέρεται σχετικά.
Σε άλλο σηµείο της έκθεσης, η ανεξάρτητη αρχή εκφράζει την ανησυχία της για τον άτυπο τρόπο συνεργασίας µεταξύ συµβουλευτικών κέντρων, µη κυβερνητικών οργανώσεων και της Αστυνοµίας όποτε προσπαθούν να βρουν λύσεις για γυναίκες - θύµατα ενδοοικογενειακής βίας. Οπως αναφέρεται, αυτές οι µορφές συνεργασίας βασίζονται κυρίως στις διαπροσωπικές σχέσεις που έχουν αναπτύξει µεταξύ τους εργαζόµενοι σε διαφορετικές υπηρεσίες. Σε περίπτωση, όµως, που εµπλέκονται περισσότεροι φορείς ή δεν έχουν αναπτυχθεί αντίστοιχες επαφές, µπορεί να προκύψουν σηµαντικά κενά στη συνεργασία και στον συντονισµό.
Ακόµη στην έκθεση επισηµαίνεται η ανάγκη σηµαντικής αύξησης των διαθέσιµων δοµών φιλοξενίας και κλινών για τα θύµατα, ενώ γίνεται αναφορά και στο ζήτηµα της υποστελέχωσης και των περιορισµένων πόρων τους. Σηµειώνεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις δεν συντάσσεται κάποιο µακροχρόνιο πλάνο για τις επιζήσασες, ώστε να είναι πιο ασφαλή και ξεκάθαρα τα επόµενα βήµατά τους εκτός δοµής.
Ελλείψεις θέσεων
Οι ερευνητές τονίζουν ότι δεν είναι εύκολο να βρεθεί άµεσα θέση σε κάποια δοµή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Σύµφωνα µε την έκθεση, ειδικά στις µεγάλες πόλεις τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει διαθεσιµότητα, µε αποτέλεσµα να παραπέµπονται οι γυναίκες σε άλλες περιοχές ή πόλεις, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί ο τρόπος µετάβασής τους σε αυτές. Στην πράξη µπορεί να χρειαστούν ηµέρες ή εβδοµάδες µέχρι να ολοκληρώσουν τις απαιτούµενες ιατρικές εξετάσεις και να βρεθεί κάποιο κρεβάτι. Συνήθως σε κάποιες περιπτώσεις µεσολαβούν µη κυβερνητικές οργανώσεις ώστε να βρεθεί προσωρινά δωµάτιο σε ξενοδοχείο, όµως και η δική τους δυνατότητα παρέµβασης είναι περιορισµένη. Ακόµη ένα ζήτηµα που θίγεται είναι κατά πόσον µπορούν τα θύµατα να επικοινωνήσουν µε τις δοµές σε µη εργάσιµες ηµέρες και ώρες.
Στις περιπτώσεις θυµάτων σεξουαλικής κακοποίησης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει έλλειψη συγκεκριµένου πρωτοκόλλου στις δοµές υγείας για την παραποµπή θυµάτων σε άλλες αρµόδιες υπηρεσίες. Παράλληλα έθιξαν το ζήτηµα της συστηµατικής καταγραφής και συλλογής στοιχείων σε δοµές υγείας για περιστατικά έµφυλης βίας.
Η ανεξάρτητη αρχή στην έκθεσή της αναγνωρίζει ως θετική εξέλιξη την αναγνώριση και θεσµοθέτηση του αδικήµατος της επίµονης καταδίωξης - παρακολούθησης (stalking). Στα στοιχεία που της διατέθηκαν, το 2020 είχαν καταγγελθεί στην αστυνοµία 2.906 περιπτώσεις ψυχολογικής βίας, ενώ το 2021 έφθασαν τις 5.350. Ωστόσο, οι ερευνητές της Αρχής δεν είχαν στη διάθεσή τους περισσότερα στοιχεία για την ποινική εξέλιξη υποθέσεων που αφορούσαν το συγκεκριµένο αδίκηµα.
Αναδροµική εξέταση
Σχετικά µε τις γυναικοκτονίες, οι εµπειρογνώµονες που συνέταξαν την έκθεση ενθάρρυναν τις ελληνικές αρχές να επανεξετάσουν υποθέσεις δολοφονιών γυναικών εξαιτίας του φύλου τους, ώστε να κρίνουν εάν υπήρξαν θεσµικά κενά ή ζητήµατα στην ανταπόκριση των δικαστικών αρχών που µπορεί µε κάποιον τρόπο να συνέβαλαν στη µοιραία έκβαση. Στόχος αυτής της επανεξέτασης θα είναι η ανάπτυξη µηχανισµών πρόληψης στο µέλλον. Παράλληλα, η ανεξάρτητη αρχή καλεί τις ελληνικές αρχές να ακολουθήσουν τυποποιηµένες διαδικασίες για τη διαχείριση των περιστατικών έµφυλης βίας.
Προβλήματα συντονισµού, άτυπες µορφές συνεργασίας µεταξύ διαφορετικών υπηρεσιών και φορέων, οι οποίες βασίζονται κυρίως σε ατοµικές πρωτοβουλίες και διαπροσωπικές σχέσεις, καθώς και έλλειψη υπηρεσιών «µίας στάσης» όπου θα µπορούσαν άµεσα να εξυπηρετηθούν πολυεπίπεδα τα θύµατα σεξουαλικής κακοποίησης και να αποφευχθεί ο δευτερογενής τραυµατισµός τους. Αυτές είναι ορισµένες από τις διαπιστώσεις ειδικών που ερεύνησαν τον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζονται οι υποθέσεις ενδοοικογενειακής και έµφυλης βίας στη χώρα µας.
Η έκθεση των 97 σελίδων δηµοσιεύθηκε τον Νοέµβριο του 2023 και διεξήχθη από την Grevio, την ανεξάρτητη αρχή εµπειρογνωµόνων η οποία παρακολουθεί την εφαρµογή της «Σύµβασης του Συµβουλίου της Ευρώπης για την Πρόληψη και την Καταπολέµηση της Βίας κατά των Γυναικών και της Ενδοοικογενειακής Βίας».
Οι ειδικοί αναγνωρίζουν ότι έχουν γίνει θετικά βήµατα τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και έχουν εκπαιδευθεί σε αντίστοιχα ζητήµατα περισσότεροι αστυνοµικοί. Παραθέτουν ενδεικτικά τα στοιχεία που τους παρείχαν οι ελληνικές αρχές για την εκπαίδευση 13.352 αστυνοµικών το 2022.
Ωστόσο επισηµαίνουν ότι παρά τα θετικά παραδείγµατα υπάρχουν ακόµη αναφορές για αναποτελεσµατική ή αδιάφορη αντιµετώπιση καταγγελιών σε αστυνοµικά τµήµατα ανά τη χώρα. «Φαίνεται πως υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές στον τρόπο χειρισµού υποθέσεων µεταξύ των εξειδικευµένων γραφείων και άλλων αστυνοµικών υπηρεσιών», αναφέρεται σχετικά.
Σε άλλο σηµείο της έκθεσης, η ανεξάρτητη αρχή εκφράζει την ανησυχία της για τον άτυπο τρόπο συνεργασίας µεταξύ συµβουλευτικών κέντρων, µη κυβερνητικών οργανώσεων και της Αστυνοµίας όποτε προσπαθούν να βρουν λύσεις για γυναίκες - θύµατα ενδοοικογενειακής βίας. Οπως αναφέρεται, αυτές οι µορφές συνεργασίας βασίζονται κυρίως στις διαπροσωπικές σχέσεις που έχουν αναπτύξει µεταξύ τους εργαζόµενοι σε διαφορετικές υπηρεσίες. Σε περίπτωση, όµως, που εµπλέκονται περισσότεροι φορείς ή δεν έχουν αναπτυχθεί αντίστοιχες επαφές, µπορεί να προκύψουν σηµαντικά κενά στη συνεργασία και στον συντονισµό.
Ακόµη στην έκθεση επισηµαίνεται η ανάγκη σηµαντικής αύξησης των διαθέσιµων δοµών φιλοξενίας και κλινών για τα θύµατα, ενώ γίνεται αναφορά και στο ζήτηµα της υποστελέχωσης και των περιορισµένων πόρων τους. Σηµειώνεται ότι σε αρκετές περιπτώσεις δεν συντάσσεται κάποιο µακροχρόνιο πλάνο για τις επιζήσασες, ώστε να είναι πιο ασφαλή και ξεκάθαρα τα επόµενα βήµατά τους εκτός δοµής.
Ελλείψεις θέσεων
Οι ερευνητές τονίζουν ότι δεν είναι εύκολο να βρεθεί άµεσα θέση σε κάποια δοµή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Σύµφωνα µε την έκθεση, ειδικά στις µεγάλες πόλεις τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει διαθεσιµότητα, µε αποτέλεσµα να παραπέµπονται οι γυναίκες σε άλλες περιοχές ή πόλεις, χωρίς να έχει εξασφαλιστεί ο τρόπος µετάβασής τους σε αυτές. Στην πράξη µπορεί να χρειαστούν ηµέρες ή εβδοµάδες µέχρι να ολοκληρώσουν τις απαιτούµενες ιατρικές εξετάσεις και να βρεθεί κάποιο κρεβάτι. Συνήθως σε κάποιες περιπτώσεις µεσολαβούν µη κυβερνητικές οργανώσεις ώστε να βρεθεί προσωρινά δωµάτιο σε ξενοδοχείο, όµως και η δική τους δυνατότητα παρέµβασης είναι περιορισµένη. Ακόµη ένα ζήτηµα που θίγεται είναι κατά πόσον µπορούν τα θύµατα να επικοινωνήσουν µε τις δοµές σε µη εργάσιµες ηµέρες και ώρες.
Στις περιπτώσεις θυµάτων σεξουαλικής κακοποίησης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι υπάρχει έλλειψη συγκεκριµένου πρωτοκόλλου στις δοµές υγείας για την παραποµπή θυµάτων σε άλλες αρµόδιες υπηρεσίες. Παράλληλα έθιξαν το ζήτηµα της συστηµατικής καταγραφής και συλλογής στοιχείων σε δοµές υγείας για περιστατικά έµφυλης βίας.
Η ανεξάρτητη αρχή στην έκθεσή της αναγνωρίζει ως θετική εξέλιξη την αναγνώριση και θεσµοθέτηση του αδικήµατος της επίµονης καταδίωξης - παρακολούθησης (stalking). Στα στοιχεία που της διατέθηκαν, το 2020 είχαν καταγγελθεί στην αστυνοµία 2.906 περιπτώσεις ψυχολογικής βίας, ενώ το 2021 έφθασαν τις 5.350. Ωστόσο, οι ερευνητές της Αρχής δεν είχαν στη διάθεσή τους περισσότερα στοιχεία για την ποινική εξέλιξη υποθέσεων που αφορούσαν το συγκεκριµένο αδίκηµα.
Αναδροµική εξέταση
Σχετικά µε τις γυναικοκτονίες, οι εµπειρογνώµονες που συνέταξαν την έκθεση ενθάρρυναν τις ελληνικές αρχές να επανεξετάσουν υποθέσεις δολοφονιών γυναικών εξαιτίας του φύλου τους, ώστε να κρίνουν εάν υπήρξαν θεσµικά κενά ή ζητήµατα στην ανταπόκριση των δικαστικών αρχών που µπορεί µε κάποιον τρόπο να συνέβαλαν στη µοιραία έκβαση. Στόχος αυτής της επανεξέτασης θα είναι η ανάπτυξη µηχανισµών πρόληψης στο µέλλον. Παράλληλα, η ανεξάρτητη αρχή καλεί τις ελληνικές αρχές να ακολουθήσουν τυποποιηµένες διαδικασίες για τη διαχείριση των περιστατικών έµφυλης βίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου