Η πάλαι ποτέ αµέριστη στήριξη της Βουλγαρίας προς τη Ρωσία έχει µεταµορφωθεί σε βαθιά καχυποψία, που εκφράζεται πολιτικά στο σύνολο των κοινοβουλευτικών κοµµάτων και στη στάση τους απέναντι στον πόλεµο στην Ουκρανία. Στο χρονικό διάστηµα µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Βουλγαρία απεξαρτήθηκε πλήρως από τις εισαγωγές ρωσικού αερίου, που κάλυπταν κάποτε το 95% των ενεργειακών αναγκών της χώρας....

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 02/05/24

Του ΑΝΤΡΙΟΥ ΧΙΓΚΙΝΣ


Για 25 χρόνια, το ρωσικό αργό πετρέλαιο που έφθανε στον τερµατικό σταθµό της ρωσικής εταιρείας Lukoil στο λιµάνι του Μπουργκάς, στα βουλγαρικά παράλια της Μαύρης Θάλασσας, τροφοδοτούσε ευρύ δίκτυο πολιτικής επιρροής, που κράτησε τη Σόφια στενά συνδεδεµένη µε το Κρεµλίνο.

Ο όγκος του ρωσικού αργού που διοχετεύθηκε στο γειτονικό –ρωσικών συµφερόντων– διυλιστήριο αποτελούσε επτασφράγιστο µυστικό. Οι Ρώσοι είχαν άλλωστε υπό τον έλεγχό τους το λιµάνι, τους δείκτες ροής των αντλιών και την παραστρατιωτική δύναµη, υπεύθυνη για την ασφάλεια των εγκαταστάσεων. Τους τελευταίους µήνες, όµως, η Ρωσία απώλεσε τον έλεγχο του τερµατικού σταθµού στο Μπουργκάς.

Η Βουλγαρία ανέκτησε τον έλεγχο της λιµενικής ζώνης και έχει παρουσιάσει σχέδια για την εξαγορά του διυλιστηρίου. Τον Ιανουάριο, η Βουλγαρία απαγόρευσε την εισαγωγή ρωσικού αργού πετρελαίου. Η απώλεια του ελέγχου του τερµατικού σταθµού από τη Ρωσία αποτελεί απροσδόκητη και ανεπιθύµητη για τη Μόσχα συνέπεια της εισβολής στην Ουκρανία.

Η πάλαι ποτέ αµέριστη στήριξη της Βουλγαρίας προς τη Ρωσία έχει µεταµορφωθεί σε βαθιά καχυποψία, που εκφράζεται πολιτικά στο σύνολο των κοινοβουλευτικών κοµµάτων και στη στάση τους απέναντι στον πόλεµο στην Ουκρανία. Στο χρονικό διάστηµα µετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Βουλγαρία απεξαρτήθηκε πλήρως από τις εισαγωγές ρωσικού αερίου, που κάλυπταν κάποτε το 95% των ενεργειακών αναγκών της χώρας.

Η Σόφια έσπασε επίσης το συµβόλαιό της µε τη ρωσική εταιρεία διαχείρισης πυρηνικών σταθµών Rosatom, υπογράφοντας συµφωνία µε την αµερικανική Westinghouse για την κατασκευή νέων αντιδραστήρων. «Πρέπει να επιτύχουµε 100% ενεργειακή αυτονοµία απέναντι στη Ρωσία. Ολοι γνωρίζουν ότι η Lukoil είχε θέσει το Μπουργκάς υπό τον έλεγχο του Κρεµλίνου», έλεγε ο Νικολάι Ντενκόφ, πριν παραιτηθεί από την πρωθυπουργία τον περασµένο µήνα. Τον ισχυρισµό αυτό διαψεύδει επίµονα η ρωσική εταιρεία, εξηγώντας ότι είναι µια ιδιωτική εταιρεία που δραστηριοποιείται νόµιµα στη βουλγαρική αγορά.

Εκφράζοντας παράπονα για τις «µεροληπτικές και άδικες πολιτικές αποφάσεις» εις βάρος της, η Lukoil ανακοίνωσε τον ∆εκέµβριο ότι αναθεωρεί τη στρατηγική της στη Βουλγαρία µε σκοπό την πώληση του διυλιστηρίου στο Μπουργκάς. Οταν η Ε.Ε. απαγόρευσε τη διά θαλάσσης µεταφορά ρωσικού αργού το 2022, η τότε κυβέρνηση, υπό τον φιλοδυτικό πρωθυπουργό Κιρίλ Πετκόφ, εξασφάλισε εξαίρεση µέχρι τις αρχές του 2023 από τις Βρυξέλλες προκειµένου να µην πληγεί η δραστηριότητα της µεγαλύτερης βιοµηχανίας στη χώρα, που ήταν η διύλιση καυσίµων στις εγκαταστάσεις

Η κυβέρνηση του Πετκόφ και το κόµµα του, «Συνεχίζουµε να Αλλάζουµε», δέχτηκαν τότε αυστηρή κριτική από τις πολιτικές δυνάµεις που τάσσονταν κάποτε υπέρ της Ρωσίας. Οι αντίπαλοι του φιλελεύθερου κυβερνώντος κόµµατος κατηγόρησαν τον Πετκόφ για στήριξη της Μόσχας και της εισβολής στην Ουκρανία. Στην πρώτη γραµµή των επιθέσεων κατά της «φιλορωσικής» πολιτικής του Πετκόφ είχε βρεθεί το πάλαι ποτέ φανατικά φιλορωσικό κόµµα GERB του Μπόικο Μπορίσοφ.

Σήµερα, οι περισσότεροι από 100 Ρώσοι εργαζόµενοι στο διυλιστήριο έχουν επιστρέψει στη χώρα τους. Μετά τον Ιανουάριο, οι εγκαταστάσεις λειτουργούν µόνο για τη διύλιση µη ρωσικού αργού πετρελαίου, µε την παραγωγή να έχει περιορισθεί σηµαντικά. Οταν η Lukoil ανέλαβε τη διαχείριση του διυλιστηρίου από το βουλγαρικό κράτος, το 1999, η συµφωνία ιδιωτικοποίησης έµοιαζε επωφελής, παρά τις υπόνοιες διαφθοράς που την περιέβαλλαν. «Η Ρωσία του ’99 δεν είναι η σηµερινή και οφείλουµε να πάψουµε να εξάγουµε τον φόβο και τη διαφθορά, µαζί µε το πετρέλαιό τους», τονίζει ο φιλελεύθερος βουλευτής του Μπουργκάς, Ντιµίταρ Ναϊντένοφ.