Τα Χερουβικά, Κοινωνικά, Τρισάγια, Σε Υμνούμεν, τα οποία συνέθεσε ο Μίκης Θεοδωράκης το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’40, ήταν εκείνα που τον οδήγησαν αργότερα στην ολοκληρωμένη σύνθεση της Θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Αυτή τη σύνθεση που αποδόθηκε το πρωί του περασμένου Σαββάτου στον ιερό ναό των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου στη Χίο υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας του Ιονίου Πανεπιστημίου Χριστίνας Καλλιαρίδου. Η πρωτοβουλία ανήκει στο Μουσικό Σχολείο της Χίου και έγινε πραγματικότητα με τη βοήθεια των Ιερών Μητροπόλεων Κερκύρας και Χίου....

Aπό "ΤΑ ΝΕΑ" (πρωτοσέλιδο+εσωτερικό θέμα)

"ΤΑ ΝΕΑ", 11/04/24

Θεία Λειτουργία με νότες του Μίκη 

στον μητροπολιτικό ναό της Χίου

Ψάλθηκε για πρώτη φορά, 40 χρόνια μετά την κυκλοφορία της 

σε βινύλιο, στη γενέτειρα του μεγάλου συνθέτη

ΤΗΣ ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΡΟΒΒΑ

Μια ιδιαίτερη Θεία Λειτουργία σε μελοποίηση Μίκη Θεοδωράκη τελέστηκε πριν από λίγες ημέρες στον Μητροπολιτικό Ναό της Χίου. Στο νησί, που ήταν η γενέτειρα του μεγάλου μουσικοσυνθέτη, ψάλθηκε για πρώτη φορά, 40 χρόνια μετά την κυκλοφορία της σε βινύλιο, η Θεία Λειτουργία του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, μελοποιημένη από τον σπουδαίο δημιουργό. Ηταν μια συγκινητική στιγμή με πρωταγωνιστές 30 παιδιά, μέλη της παιδικής – νεανικής χορωδίας «Αγιος Σπυρίδωνας» της Κέρκυρας και μαθητές του Μουσικού Σχολείου της Χίου, τα οποία απέδωσαν τις ψαλμωδίες.

Η εκκλησιαστική μουσική του Μίκη Θεοδωράκη είναι άγνωστη σε πολλούς, υπήρξε όμως καταλυτική για το έργο του. «Μέσα στο μουσικό σύμπαν του Νεοέλληνα, σίγουρα η εκκλησιαστική μουσική κατέχει την πρώτη θέση», είχε γράψει ο ίδιος. «Προσωπικά είχα την τύχη να ζυμωθώ από μικρός με τη μουσική της Εκκλησίας. Μαθητής του Δημοτικού, στο Αργοστόλι, συμμετείχα στην εκκλησιαστική χορωδία που σχημάτιζε κάθε χρόνο ο μητροπολίτης για τα τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής. Τώρα που τα έβαλα ατόφια μέσα στην Τρίτη Συμφωνία, μπορώ να πω ότι νιώθω σαν να εκπλήρωσα το πιο βαρύ μου χρέος απέναντι σε εκείνο που θεωρώ νερομάνα της μουσικής μας – και όχι μόνο μουσικής – μνήμης: τη βυζαντινή παράδοση», έλεγε.

Μετά το Αργοστόλι ο έφηβος Μίκης συμμετείχε συστηματικά σε εκκλησιαστικές χορωδίες, στην Πάτρα, στον Πύργο, μέχρι που βρέθηκε στην Τρίπολη, την περίοδο 1940-1943, να διευθύνει ο ίδιος τη χορωδία της Αγίας Βαρβάρας. Τότε έγραψε και τα πρώτα του εκκλησιαστικά δοκίμια, με αποκορύφωμα τη σύνθεση της «Κασσιανής», το 1942, την οποία τοποθετούσε ανάμεσα στα σημαντικότερα έργα του. 

Λίγο αργότερα, οργανωμένος πλέον στο ΕΑΜ, συνέθεσε τον «Υμνο στον Θεό». «Θα πρέπει να πω ότι πέρασα από τον χριστιανισμό την εποχή της εφηβείας», σημείωνε ο ίδιος. «Μάλιστα, τον ίδιο καιρό, μοίραζα την αγάπη μου ανάμεσα στον Χριστό και στον Πλάτωνα – ή πιο σωστά τον Σωκράτη – και νομίζω ότι ο Μαρξ και ο Λένιν ήρθαν μέσα μου εντελώς φυσιολογικά να ολοκληρώσουν και κυρίως να θεμελιώσουν και να τεκμηριώσουν τη βαθύτατη ηθική, ψυχική και πνευματική ανάγκη που ένιωθα για τη θεοποίηση του Ανθρώπου». Αναζητούσε τον Θεό, «στο Φως, τον αναζητούσα στο Σκότος. Και τον βρήκα, στο τέλος, στο πρόσωπο του Ανθρώπου».

Η πρωτοβουλία

Τα Χερουβικά, Κοινωνικά, Τρισάγια, Σε Υμνούμεν, τα οποία συνέθεσε ο Μίκης Θεοδωράκης το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’40, ήταν εκείνα που τον οδήγησαν αργότερα στην ολοκληρωμένη σύνθεση της Θείας Λειτουργίας του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. Αυτή τη σύνθεση που αποδόθηκε το πρωί του περασμένου Σαββάτου στον ιερό ναό των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου στη Χίο υπό τη διεύθυνση της καθηγήτριας του Ιονίου Πανεπιστημίου Χριστίνας Καλλιαρίδου. Η πρωτοβουλία ανήκει στο Μουσικό Σχολείο της Χίου και έγινε πραγματικότητα με τη βοήθεια των Ιερών Μητροπόλεων Κερκύρας και Χίου.

Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Μιχάλης Πιλαβάς, καθηγητής στο Μουσικό Σχολείο της Χίου και υπεύθυνος για τη διδασκαλία της χορωδίας του σχολείου, «είχε προηγηθεί ένα τριήμερο σεμινάριο τον περασμένο Σεπτέμβριο με τη συμμετοχή της κυρίας Καλλιαρίδου και των 30 παιδιών που συμμετείχαν στη δράση. Είχε πιλοτικό χαρακτήρα, τα παιδιά δούλεψαν πάνω στα έργα του Μίκη Θεοδωράκη και αυτό που συνέβη πριν από λίγες ημέρες ήταν η συνέχεια αυτής της δουλειάς». 

Ο ίδιος λέει πως «πρόκειται για μια προσπάθεια που συναρτάται με τον στόχο μας να αναμετριόμαστε διαρκώς με κάτι καλύτερο – η παιδική χορωδία «Αγιος Σπυρίδωνας» είναι, άλλωστε, διεθνώς αναγνωρισμένη – και στο τέλος να βγαίνουμε με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Παράλληλα, ήταν η ανάδειξη μιας άγνωστης πλευράς του Μίκη Θεοδωράκη, μια μαθητεία όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για εμάς τους διδάσκοντες. Το γεγονός ότι όλο αυτό έγινε μέσα σε μια εκκλησία ήταν μια εμπειρία πρωτόγνωρη για εμάς και άκρως συγκινητική», προσθέτει. Από αυτές που φέρνουν στον νου τα λόγια του Μίκη Θεοδωράκη: «Μήπως, στο κάτω κάτω, είμαστε εμείς που διαλέγουμε τα μονοπάτια της ζωής; Ολο και κάποιος Αρχάγγελος μας οδηγεί με τις αόρατες φτερούγες του…».