Η ανασφάλεια είναι η κυρίαρχη αίσθηση στην πολιτιστική έρημο, όπου παράγονται κυρίως τελετουργίες, ασκήσεις εξουσίας, ιεραρχικές σχέσεις. Οπου παράγεται life style αντί για ουσία, για παρεμβατικότητα, για έμπνευση, για δημιουργία. Επιφάνεια αντί για βάθος. Η πρωτοχρονιάτικη φωτογραφία της δημάρχου στον θώκο του αξιώματός της, σε έναν διάκοσμο επαρχιακού κιτς, είναι ενδεικτική αυτής της ρηχότητας κι αυτής της φτήνειας - και δηλοί περισσότερα από τις αντικρουόμενες μαρτυρίες για το τι πραγματικά συνέβη στην Κέρκυρα, για το οποίο ίσως αποφανθεί μετά την έρευνά του το δικαστήριο, που αναμενόταν χθες να σχηματίσει δικογραφία για παραβίαση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΙΑ/ΓΠ. Οικ. 23093/20020 σε συνδυασμό με ΠΝΠ 25/2/2020. Καλά ξεμπερδέματα. Τι μένει; Ο,τι διαταράσσει την πολιτιστική έρημο όπου ζούμε. Στην αυτοδιοίκηση, κάποια υποδείγματα πολιτικής τόλμης και έμπνευσης, πολίτες που τιμούν τον δημόσιο χώρο όπου δραστηριοποιούνται, όπως ο Μωυσής Ελισάφ στα Γιάννινα...

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 14/04/20

Στην πολιτιστική έρημο

Είχα πάντα την αίσθηση ότι τα Επτάνησα ήταν Δύση - ή, έστω, πιο Δύση από την υπόλοιπη Ελλάδα. Oτι, ως Δύση, είναι πάντα διακριτή μια εγγράμματη ελίτ που πρωτίστως γνωρίζει μουσική - και όταν διαχειρίζεται τα δημόσια πράγματα προτάσσει την ευγένεια και τις αξίες τής (ας την πούμε) «εγγραμματοσύνης». Oτι οι διανοούμενοι και οι καλλιτέχνες των Επτανήσων, ο Σολωμός, ο Κάλβος, αλλά κι ο Μάντζαρος, κι ο Λαυράγκας κι ο Σαμάρας, κι ο Κογεβίνας, κι ο Θεοτόκης, κι ο Λασκαράτος και ένα σωρό άξιοι άνθρωποι που μόχθησαν να συνδέσουν τη βενετσιάνικη παράδοση και τις δυτικές επιρροές με την ελληνική νεωτερικότητα έχουν αφήσει τα ίχνη τους στην καθημερινότητα. Η οποία αντιστέκεται στην (προσηλωμένη σε δογματισμούς και στο κυνήγι της πάση θυσία επιτυχίας) ισοπεδωτική αποπνευματοποιημένη γενική καθημερινότητα της χώρας.

Ομολογώ, πολύ ρομαντική ανάγνωση, στην προσπάθεια εξιδανίκευσης τόπων που είναι δημιουργήματα της κατάρρευσης της παιδείας και της μαζικής κουλτούρας η οποία κυριάρχησε μετά τη Mεταπολίτευση. Διότι όταν η ανάγνωση αυτή καταρρέει, επιστρέφουμε στον πυρήνα της ενιαίας ελληνικής πραγματικότητας: σε μια πολιτιστική έρημο.

Σ' αυτή την πολιτιστική έρημο, όπου τα πάντα είναι τύπος χωρίς περιεχόμενο, οι πολιτικοί εκπρόσωποι για να πετύχουν πρέπει να είναι κάτι ανάλογο. Προέχει η δημόσια εικόνα τους - κι όσο για το περιεχόμενο, μάλλον παίρνουν το σχήμα του δοχείου που τους περιέχει (για να χρησιμοποιήσω ένα συναφές παράδειγμα του Ευάγγελου Βενιζέλου). Η διαδρομή συνήθως είναι δεδομένη: από τον κομματικό σωλήνα στον οποίο μπαίνει κανείς στο πανεπιστήμιο, πρώτος στόχος είναι ένας αυτοδιοικητικός θώκος με ορίζοντα μια θέση στο Κοινοβούλιο. Οι επίγονοι του Μένη Κουμανταρέα χρωστούν στους αναγνώστες ένα αφήγημα με θέμα κάποιον τυπικό βουλευτή επαρχίας.

Γέννημα αυτών των συνθηκών είναι η δήμαρχος Κερκύρας Μερόπη Υδραίου, νεοδημοκράτισσα και απ' ό,τι μαθαίνω εργατική. Είχε λάβει μέρος στην καμπάνια «Μένουμε σπίτι», αλλά η ίδια την καταστρατήγησε όπως όλα δείχνουν για να τονώσει το φτωχό πολιτικό της αφήγημα, παρασυρμένη ίσως κι από τη διάθεση του τοπικού δεσπότη να κάνει τη θρησκευτική ανταρσία του σε βάρος της δημόσιας υγείας. Πηγαίνοντας στην πριβέ λιτανεία του Aϊ-Σπυρίδωνα, όπως η ίδια παραδέχεται, προφανώς έπεσε θύμα αυτής της βιασύνης: μη και δεν καταγραφεί ως προεξάρχουσα στις τελετουργίες που βεβαιώνουν την εξουσία. Τέτοια ανασφάλεια;

Η ανασφάλεια είναι η κυρίαρχη αίσθηση στην πολιτιστική έρημο, όπου παράγονται κυρίως τελετουργίες, ασκήσεις εξουσίας, ιεραρχικές σχέσεις. Οπου παράγεται life style αντί για ουσία, για παρεμβατικότητα, για έμπνευση, για δημιουργία. Επιφάνεια αντί για βάθος. Η πρωτοχρονιάτικη φωτογραφία της δημάρχου στον θώκο του αξιώματός της, σε έναν διάκοσμο επαρχιακού κιτς, είναι ενδεικτική αυτής της ρηχότητας κι αυτής της φτήνειας - και δηλοί περισσότερα από τις αντικρουόμενες μαρτυρίες για το τι πραγματικά συνέβη στην Κέρκυρα, για το οποίο ίσως αποφανθεί μετά την έρευνά του το δικαστήριο, που αναμενόταν χθες να σχηματίσει δικογραφία για παραβίαση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΙΑ/ΓΠ. Οικ. 23093/20020 σε συνδυασμό με ΠΝΠ 25/2/2020. Καλά ξεμπερδέματα.

Τι μένει; Ο,τι διαταράσσει την πολιτιστική έρημο όπου ζούμε. Στην αυτοδιοίκηση, κάποια υποδείγματα πολιτικής τόλμης και έμπνευσης, πολίτες που τιμούν τον δημόσιο χώρο όπου δραστηριοποιούνται, όπως ο Μωυσής Ελισάφ στα Γιάννινα. Ευτυχώς, σε κρίσιμη εποχή, εξαιρετέα πολιτικά υποδείγματα βρέθηκαν και στα ηνία του κράτους. Αγιο είχαμε - τον Αϊ-Σπυρίδωνα;

Απλώς προεδρεύει

Δικαίως εξόργισε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τη δήλωσή της για την παράταση της καραντίνας των ηλικιωμένων μέχρι το τέλος του χρόνου. Οχι επειδή πιθανόν δεν έχει δίκιο, αλλά επειδή δεν συμπεριφέρεται ως ηγέτις μιας πολιτικής δύναμης όπως η Ευρώπη και μάλλον μοιάζει με διαχειρίστρια πολυκατοικίας. Ή με παιδονόμο.

Ομως το ευρωπαϊκό εγχείρημα δεν χρειάζεται ανέμπνευστους διαχειριστές ούτε παιδονόμους. Η δουλειά της προέδρου δεν είναι να διαπιστώνει ή να ακολουθεί τη γραφειοκρατία. Δεν είναι να νουθετεί και να τιμωρεί. Κάθε άλλο. Ας ρίξει μια ματιά στο παρελθόν. Η αίγλη της ΕΕ οφείλει πολλά στους εμπνευσμένους προέδρους της Κομισιόν. Σε οραματιστές με πολιτικό ένστικτο και βαθύτατη πίστη στο δημοκρατικό εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης που μπόρεσαν να εμπνεύσουν και να υλοποιήσουν την ανάπτυξη του πρότζεκτ Ευρώπη ή μπήκαν μπροστά παίρνοντας ρίσκα προκειμένου να αντιμετωπίσουν κρίσεις. Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενώπιον του πολιτικού πεπρωμένου της. Και τι έκανε; Φόρτωσε τις ευθύνες στα κράτη - μέλη. Αντί να μπει μπροστά, χρησιμοποιώντας εργαλεία βοήθειας, τα οποία ήδη είχε αναπτύξει η Ενωση για να βοηθήσει όσους χρειάζονται βοήθεια, τρεις μήνες τώρα μένει στην άκρη απλά παρακολουθώντας. Αφωνη, πάνω από μια εν δυνάμει κρίση της ίδιας της ευρωπαϊκής συνοχής, την οποία η ίδια θα έχει προκαλέσει. Αλλά δεν είναι εποχή για αφωνία. Είναι εποχή για δράση. Για ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και αποτελεσματικότητα.