ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΤΟΥ 1830, ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΤΟΥ 1947...

Από "ΤΑ ΝΕΑ"

"ΤΑ ΝΕΑ", 14/03/19

"Ιστορίες με...ιστορία",
του Γιώργου Ρωμαίου*

Θα περάσουν 125 χρόνια από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης για να ολοκληρωθεί η Ανεξαρτησία του Εθνους στα σημερινά σύνορα, με συνεχείς αιματηρούς αγώνες και σκληρές διαπραγματεύσεις με τις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής εκείνης. Οι «προστάτιδες» δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία αναγνώρισαν την ανεξαρτησία οκτώ χρόνια μετά τη Διακήρυξη της Επιδαύρου (22 Ιανουαρίου 1822), δεν καθόρισαν τα σύνορα, αλλά έκριναν ότι δεν μπορούσαμε να κυβερνηθούμε μόνοι μας και αποφάσισαν να βρουν και να μας στείλουν έναν βασιλιά.

Επειτα από πενταετή «εσωτερικό αγώνα» για τη «νομή» της εξουσίας, η Γ' Εθνοσυνέλευση αποφάσισε να αναθέσει καθήκοντα κυβερνήτη στον Κερκυραίο Ιωάννη Καποδίστρια, πρώην υπουργό Εξωτερικών της τσαρικής Ρωσίας. Ο Κυβερνήτης έφθασε στην Ελλάδα στις 7 Ιανουαρίου 1828. Γρήγορα άρχισε η υπονόμευσή του, που κατέληξε στη δολοφονία του (27 Ιανουαρίου 1831). Ακολούθησαν δύο χρόνια αναρχίας, που οδήγησαν (1833) στην απόλυτη μοναρχία του ανήλικου βαυαρού βασιλιά Οθωνα.

Εν τω μεταξύ, το 1830 είχε υπογραφεί το Πρωτόκολλο του Λονδίνου, γνωστό ως «Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας». Ηταν η πρώτη διεθνής πράξη που αναγνώριζε την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος. Μέχρι τότε ήταν φόρου υποτελής στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα σύνορα ορίζονταν από τους ποταμούς Αχελώο στα δυτικά και Σπερχειό στα ανατολικά. Η Αγγλία είχε αποκλείσει την Αιτωλοακαρνανία, για να μη «μολύνει» η Επανάσταση τα Επτάνησα, που τελούσαν υπό αγγλική κατοχή. Πέραν της Πελοποννήσου, των Κυκλάδων και των νησιών του Αργοσαρωνικού παραχωρούνταν τα νησιά των Σποράδων και η Εύβοια. Αντίθετα, κατηγορηματική ήταν η άρνηση για την ένταξη της Κρήτης.

Τα Επτάνησα (1864). Στις 18 Μαρτίου 1863, η Εθνοσυνέλευση αναγόρευσε τον δανό πρίγκιπα Γουλιέλμο - Χριστιανό - Γεώργιο, δευτερότοκο γιο του βασιλιά της Δανίας, «βασιλέα των Ελλήνων». Και το όνομα αυτού Γεώργιος Α'. Ηταν επιλογή των Αγγλων μετά την έξωση του Βαυαρού Οθωνα. Προξενητής ήταν ο άγγλος μεγαλοτραπεζίτης Χάμπρο, Δανός στην καταγωγή και φίλος της βασιλικής οικογένειας των Γλύξμπουργκ. Ομως, ο «θεμελιωτής» της δυναστείας των Γλύξμπουργκ έφερε και προίκα: την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα. Η ανακήρυξη της Ενωσης έγινε από την Ιόνιο Βουλή στις 19 Σεπτεμβρίου 1863. Στις 21 Μαΐου 1864 υψώθηκε η ελληνική σημαία στο φρούριο της πόλης. Στις 22 Ιουλίου 1864 οι πρώτοι πληρεξούσιοι των Επτανήσων έγιναν πανηγυρικά δεκτοί στην Εθνοσυνέλευση.

Θεσσαλία και Αρτα (1881). Με τη Συνθήκη του Βερολίνου (13 Ιουλίου 1878), Αγγλία, Αυστρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ρωσία και Τουρκία συμφώνησαν στην επέκταση των συνόρων με οριοθετική γραμμή την κοιλάδα του Πηνειού προς το Αιγαίο και του Καλαμά προς το Ιόνιο. Με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (13 Μαρτίου 1881) επικυρώνονται, από τις ίδιες δυνάμεις, οι συμφωνίες του Βερολίνου. Τελικά υπογράφηκε (Ιούλιος 1881) σύμβαση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την επέκταση των συνόρων τόσο στη Θεσσαλία, εκτός της Ελασσόνας, όσο και στην περιοχή της Αρτας. Στις περιοχές αυτές κατοικούσαν 300.000 Ελληνες.

Μακεδονία, Ηπειρος, Κρήτη, Αιγαίο (1913-1914). Μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους υπογράφηκαν δύο Συνθήκες. Στο Λονδίνο (17/5/1913) και στο Βουκουρέστι (28/7/1913). Με αυτές η Τουρκία παραχωρούσε τη Μακεδονία, την Ηπειρο και την Κρήτη. Με διακοίνωση των Ευρωπαϊκών Δυνάμεων (31/1/1914) έγινε η προσάρτηση των νησιών του Αιγαίου εκτός από την Ιμβρο και την Τένεδο. Τα Δωδεκάνησα παρέμειναν υπό την κατοχή της Ιταλίας.

Δυτική Θράκη (1923). Με τη Συνθήκη των Σεβρών (28/7/1920) η Ελλάδα, υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, φθάνει στο απόγειο των εθνικών διεκδικήσεών της. Στα εδαφικά της όρια περιλαμβάνεται η Δυτική και Ανατολική Θράκη μέχρι την Τσατάλτζα, η Ιμβρος και η Τένεδος. Εχει και την επικυριαρχία της περιοχής της Σμύρνης. Η ήττα στη Μικρά Ασία ανατρέπει την Συνθήκη των Σεβρών. Με τη Συνθήκη της Λωζάννης (14/7/1923) τα σύνορα περιορίζονται στη Δυτική Θράκη και οριοθετούνται κατά μήκος του ποταμού Εβρου. Η Σμύρνη, η Ιμβρος και η Τένεδος επανέρχονται στην τουρκική επικράτεια.

Δωδεκάνησα (1947). Με τη Συνθήκη των Παρισίων (10/3/1947) η Ιταλία παραιτείται από την κυριαρχία στα Δωδεκάνησα, τα οποία παραχωρούνται στην Ελλάδα, ενώ οριστικοποιούνται και τα σύνορα της Ελληνικής Επικράτειας.

*Ο Γιώργος Ρωμαίος είναι δημοσιογράφος - συγγραφέας