Οι φθορές στην επιφάνεια του στεγάστρου της Αφαίας και στον ξύλινο σκελετό είναι εμφανείς. Μπορεί να μην γίνονται εργασίες συντήρησης ή ανασκαφές στο σημείο, αλλά είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι το στέγαστρο πρέπει να απομακρυνθεί άμεσα από εξειδικευμένο συνεργείο και να αντικατασταθεί με νέο και ασφαλές. ...

Από την "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ"

"Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 21/02/20

TOY ΣΑΚΗ ΙΩΑΝΝΙΔΗ

Μπορεί να μην είναι μεγάλο. Μπορεί να μην αφορά το σημαίνον μνημείο. Μπορεί να μην είναι στη συνηθισμένη διαδρομή του επισκέπτη. Μπορεί να θεωρείται «δεύτερο» και χαμηλής προτεραιότητας. Είναι όμως εκεί και έχει όλες τις προϋποθέσεις να γίνει επικίνδυνο όσο μένει εκτεθειμένο και δεν απομακρύνεται από ειδικούς. Και σε αυτές τις περιπτώσεις το μέγεθος δεν παίζει ρόλο.

Πρόκειται για ένα στέγαστρο από πλάκες αμιάντου που βρίσκεται στον αρχαιολογικό χώρο του ναού της Αφαίας στην Αίγινα. Η χρήση και η εμπορία του γνωστού καρκινογόνου υλικού απαγορεύτηκε το 2005 έπειτα από την υιοθέτηση σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας στην ελληνική νομοθεσία. Ωστόσο, εν έτει 2020, φύλλα αμιάντου προστατεύουν ένα αρχαίο λουτρό στον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο της Αίγινας.

Οπως δείχνουν οι φωτογραφίες που περιήλθαν στα χέρια της «Κ» και επιβεβαίωσε σε επικοινωνία μας η Εφορεία Πειραιώς και Νήσων, το στέγαστρο αποτελείται από μεταλλικά στηρίγματα και έναν ξύλινο σκελετό πάνω στον οποίο είναι βιδωμένες οι πλάκες αμιάντου. Το στέγαστρο έχει διαστάσεις 6,8 x 3,70 μέτρα και ύψος 2 μ. και τοποθετήθηκε στο σημείο τουλάχιστον πριν από περίπου τρεις δεκαετίες, τότε που το καρκινογόνο υλικό χρησιμοποιούνταν ακόμη ως μονωτικό σε κατασκευές.

Οι προσπάθειες αντικατάστασης του στεγάστρου ξεκίνησαν, όπως μάθαμε, πριν από έξι χρόνια, το 2014. Η έγκριση της μελέτης για την αντικατάστασή του δόθηκε από την αρμόδια Διεύθυνση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού τον Δεκέμβριο του 2017. Και, όπως σωστά μαντέψατε, το στέγαστρο είναι ακόμη εκεί. Η αντικατάστασή του με πολυκαρβουνικά φύλλα επρόκειτο να γίνει, όπως μας ενημέρωσε η Εφορεία, μέσα στη φετινή χρονιά, δηλαδή 2,5 χρόνια μετά. Ο αμίαντος, ως γνωστόν, δεν προκαλεί κάποια βλάβη εάν δεν υποστεί καμία επέμβαση. Γίνεται όμως επικίνδυνος όταν κοπεί ή φθαρεί με τρόπο που μπορεί να απελευθερώσει τις ίνες του στην ατμόσφαιρα με τη μορφή σκόνης και μέσω της αναπνευστικής οδού να «καθίσει» στους πνεύμονες.

Οι φθορές στην επιφάνεια του στεγάστρου της Αφαίας και στον ξύλινο σκελετό είναι εμφανείς. Μπορεί να μην γίνονται εργασίες συντήρησης ή ανασκαφές στο σημείο, αλλά είναι κάτι παραπάνω από φανερό ότι το στέγαστρο πρέπει να απομακρυνθεί άμεσα από εξειδικευμένο συνεργείο και να αντικατασταθεί με νέο και ασφαλές. 

Να θυμίσουμε εδώ ότι δεν είναι η πρώτη φορά που εντοπίζεται αμίαντος στην επικράτεια του υπουργείου Πολιτισμού. Το 2007 οι εργασίες στο κτίριο του ΕΜΣΤ είχαν σταματήσει για αυτόν τον λόγο και η απομάκρυνση του βλαβερού υλικού κράτησε περίπου ένα χρόνο. Αμίαντος εντοπίστηκε και κατά τις εργασίες ανακατασκευής της Εθνικής Πινακοθήκης το 2014 («Κ», 21/3/2014). Η ύπαρξη αμιάντου σε παλαιές κατασκευές δεν είναι κάτι το περίεργο, καθώς, όπως είπαμε, η χρήση του επιτρεπόταν για πολλά χρόνια λόγω των φυσικών του ιδιοτήτων. Στην Ελλάδα ταυτίστηκε με το «ελενίτ», αλλά απαγορεύτηκε όταν η εισπνοή της σκόνης του αμιάντου, που προκύπτει από την επεξεργασία του, συνδέθηκε με τον καρκίνο των πνευμόνων.